Προπομπός του τεράστιου έργου, που λέγεται Κέντρο Πολιτισμού – Ιδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», δίνει στους επισκέπτες την πρώτη γεύση τού τι μας ετοιμάζει ο Ρέντζο Πιάνο. Είναι έργο δύο νεαρών φοιτητών αρχιτεκτονικής, των Αγη-Παναγιώτη Μουρελάτου και Σπύρου Γιωτάκη
Της Χαράς Τζαναβάρα
Η Ακρόπολη, ο Λυκαβηττός, ο λόφος της Καστέλλας, ο Σαρωνικός και οι 11 πανύψηλοι γερανοί του εργοταξίου συνθέτουν το φυσικό «κάδρο» για το κέντρο επισκεπτών, που φιλοδοξεί να δώσει την πρώτη γεύση από τον νέο πόλο πολιτισμού που προχωρά πυρετωδώς στο Δέλτα Φαλήρου. Είναι μια προσωρινή, αλλά όχι πρόχειρη κατασκευή, που από σήμερα και ώς το τέλος του 2015 θα υποδέχεται όσους θέλουν να γνωρίσουν από κοντά το μεγαλύτερο κτιριακό έργο που υλοποιείται στη χώρα μας και χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος».
Το περίπτερο, των 225 τ.μ., που κατασκευάστηκε σε χρόνο ρεκόρ, εναρμονίζεται με το όραμα του μεγάλου αρχιτέκτονα Ρέντζο Πιάνο, που υπογράφει το όλο εγχείρημα. Τοποθετήθηκε στην κορυφή της Εσπλανάδας, του μεγάλου διαδρόμου που περνά πάνω από τις λεωφόρους και εξασφαλίζει την απευθείας σύνδεση της κατοικημένης περιοχής με τη θάλασσα. Κατασκευασμένο από ανακυκλώσιμα υλικά, είναι μια αέρινη σύνθεση χάρη στο γυαλί που χρησιμοποιήθηκε για τους εξωτερικούς τοίχους. Προβλέφθηκαν, ωστόσο, σκίαστρα που ανεβοκατεβαίνουν για τις ανάγκες προβολών από τις φάσεις του έργου. Μόνον ο πυρήνας του χώρου είναι συμπαγής, αφού φιλοξενεί υποδομές για τους επισκέπτες.
Ο εσωτερικός χώρος χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες, με πρόβλεψη να ενοποιούνται ανάλογα με τις ανάγκες των επισκεπτών, ενώ ακολουθεί νοερά την πραγματική χωροθέτηση των δύο κτιρίων.
Επί της… υποδοχής, στη δεξιά πλευρά της εισόδου βρίσκεται ο πύργος των Βιβλίων και είναι μια μικρογραφία αυτού που έχει προβλεφθεί για τον νέο χώρο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και θα φιλοξενεί διάφορες εκδηλώσεις. Κυριαρχεί το ηλεκτρονικό desk με πληροφορίες για τον νέο χώρο, αλλά και ένα διαδραστικό παιχνίδι για μικρούς και μεγάλους. Εχει επίσης ράφια με υλικό για τους επισκέπτες, όπως σελιδοδείκτες και έντυπα για το πολιτιστικό κέντρο.
Με την αφή ξεδιπλώνονται οι πρώτες πληροφορίες για την υπό κατασκευή Εθνική Βιβλιοθήκη, που θα αναπτύσσεται σε 23.000 τετραγωνικά και θα διαθέτει σε πρώτη φάση 775.000 βιβλία, με προοπτική να φτάσει σύντομα το ένα εκατομμύριο τόμους. Θα διαθέτει 670 θέσεις αναγνωστών και άλλες 200 για ειδικούς ερευνητές.
Στραμμένη στο μέλλον, η νέα Βιβλιοθήκη θα διαθέτει υπερσύγχρονη ηλεκτρονική πύλη, όπου εκτός από τα βιβλία θα υπάρχει πλήρες αρχείο όλων των εφημερίδων, που ήδη ξεπερνά τις 220.000 σελίδες! Θα είναι σημείο αναφοράς για 4.500 κώδικες. Πρόκειται για χειρόγραφους κώδικες πάνω σε παπύρους που δίνουν την αίσθηση βιβλίου και ανάγονται στον 9ο αιώνα.
Στην απέναντι γωνιά χωροθετήθηκε η δεύτερη ενότητα, που αφορά τη Λυρική σκηνή. Είναι hi tech, αφού διαθέτει ακουστικά για τους λάτρεις της όπερας και της κλασικής μουσικής. Και εδώ υπάρχει η ηλεκτρονική γωνιά, που δίνει ιδιαίτερες διαστάσεις στον τομέα της πληροφόρησης. Στον χώρο των 28.000 τετραγωνικών ετοιμάζονται η κεντρική σκηνή με 1.400 θέσεις, αλλά και η πειραματική για 400 πιστούς. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ακουστική, γι’ αυτό το ξύλο θα κυριαρχεί στα δάπεδα και τα περιμετρικά πανέλα.
Στο ενδιάμεσο υπάρχει μια γωνιά για τα παιδιά, με πάγκους, μαξιλάρες και βιβλία. Στρώθηκε με ειδικό φελλό και περιμένει τους μικρούς επισκέπτες για διαδραστικά παιχνίδια.
Η τέταρτη και τελευταία ενότητα, προς τη βορειοδυτική πλευρά, περιλαμβάνει πάγκους και υποδομές προβολής βίντεο για κάθε ηλικία.
Χθες, στην ξενάγηση για τους δημοσιογράφους που οργάνωσε το ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος», την παράσταση έκλεψε το κέντρο επισκεπτών. Πριν από επτά μήνες πρωταγωνιστές ήταν δύο νέοι φοιτητές της αρχιτεκτονικής, ο Αγης-Παναγιώτης Μουρελάτος και ο Σπύρος Γιωτάκης, που μέσω τηλεδιάσκεψης είχαν ακούσει από το στόμα του Ρέντζο Πιάνο ότι είχαν πρωτεύσει στον διαγωνισμό για το κέντρο επισκεπτών. Φανερά τρακαρισμένοι τότε, είχαν εξομολογηθεί πως «έκαψαν την εξεταστική για να συμμετέχουν στον διαγωνισμό». Χθες το τρακ ήταν λιγότερο, αλλά οι δύο παιδικοί φίλοι, με την ίδια σεμνότητα, μοιράστηκαν από μικροφώνου τη μοναδική ευκαιρία που τους δόθηκε να ξεκινήσουν τα επαγγελματικά τους βήματα με ένα τέτοιο έργο. Το ίδιο περήφανη ήταν η Ερατώ Κουτσουδάκη, από την πολυπληθή μουσειολογική ομάδα που είχε την ευθύνη για τη διαμόρφωση του κέντρου.
«Είναι ο πρώτος χώρος που μας φέρνει πιο κοντά στο κέντρο πολιτισμού» τόνισε ο Γιάννης Τροχόπουλος, γενικός διευθυντής του Κέντρου Πολιτισμού «Σταύρος Νιάρχος». Δεν παρέλειψε να δώσει το στίγμα της ελπίδας που γεννούν τέτοιες προσφορές. Ανθρωπος του πολιτισμού, αλλά προβληματισμένος πολίτης, δεν δίστασε να αναφερθεί εμμέσως και στις «μαύρες» στιγμές που ζει η χώρα μας με αφορμή τις αποκαλύψεις για το ναζιστικό μόρφωμα, σημειώνοντας πως «ισχυρές κοινωνίες είναι αυτές που καταφέρνουν να απορρίψουν από μόνες τους τις αρνητικές πλευρές της ζωής».
…και στο μεταξύ τα έργα τρέχουν
Ως τον Ιούλιο προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί ο τσιμεντένιος σκελετός του πολιτιστικού συγκροτήματος και να ξεκινήσει η πιο περίπλοκη φάση της κατασκευής, καθώς αφορά κτίρια με ιδιαίτερες απαιτήσεις, όπως είναι η νέα στέγη της Λυρικής Σκηνής και της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Στο μεγάλο εργοτάξιο έχει τελειώσει η θεμελίωση και προχωρά το καλούπωμα του πρώτου ορόφου της Λυρικής. Με βάση το χρονοδιάγραμμα, που τηρείται με θρησκευτική ευλάβεια, τα δύο κτίρια θα έχουν παραδοθεί στο τέλος του 2015, ώστε να λειτουργήσουν στα μέσα του επόμενου χρόνου.
Ετοιμος είναι ο τεχνητός λόφος, που θα «καμουφλάρει» το κτιριακό συγκρότημα από τη νότια πλευρά. Πρόκειται για μια σύνθετη κατασκευή από ενισχυμένο χώμα, που έχει ήδη φτάσει τα 14 μέτρα. Απομένει μόνον το επιφανειακό στρώμα πάχους ενός μέτρου, όπου θα χρησιμοποιηθεί φυτευτικό χώμα, το οποίο θα συνεχίζει πάνω από τα δύο κτίρια, που θα έχουν τελικό ύψος 34 μέτρα.
Κάθε βήμα της κατασκευής κρύβει και ένα μυστικό, μια έξυπνη λύση. Οπως μας εξήγησε ο τεχνικός Γιώργος Μιχαλόπουλος, στην «πλάτη» του τεχνητού λόφου έχει προβλεφθεί ένα κενό, που θα λειτουργεί ως ανάχωμα για την απορρόφηση των κραδασμών σε περίπτωση σεισμού, αλλά παράλληλα θα αξιοποιηθεί για τις ανάγκες του μηχανολογικού εξοπλισμού των κτιρίων.
Σε μια γωνιά, δίπλα στη λεωφόρο Συγγρού, υπάρχουν ίχνη από μικροκατασκευές. Πληροφορηθήκαμε ότι είναι ένα μίνι εργοτάξιο, όπου με υπόδειξη του Ρέντζο Πιάνο… προβάρονται κομμάτια της κατασκευής, σε μικρή κλίμακα αλλά με πραγματικά υλικά και χρώματα, ώστε να εντοπίζονται ενδεχόμενες αδυναμίες και να γίνονται διορθώσεις.
INFO: Το κέντρο επισκεπτών λειτουργεί από Τρίτη έως Κυριακή, από τις 10 πμ έως τις 4.30 μμ. Από την Πέμπτη και κάθε 15 ημέρες οργανώνονται επισκέψεις μέσα στο εργοτάξιο, ενώ προβλέπονται ειδικές ξεναγήσεις για ομάδες επισκεπτών. Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα www.snfcc.org.
