Καταπέλτης για την Ελλάδα η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Αντίρρηση Συνείδησης στη στρατιωτική θητεία
→Ο Λάζαρος Πετρομελίδης έχει αντιμετωπίσει 16 δίκες και συνελήφθη εκ νέου φέτος τον Ιούνιο για την έκτιση υπολοίπου ποινής από προηγούμενη δίκη, κι ας είναι πια 50 χρόνων
→Επιπλέον των δικαστικών κυρώσεων για την ανυποταξία, επιβάλλεται και διοικητικό πρόστιμο 6.000 ευρώ για να αποκτήσει ο φιλειρηνισμός τίμημα που ισούται με οικονομική εξόντωση
Της Ιωάννας Σωτήρχου
Κι ενώ η πτώση από τα σύννεφα συνεχίζεται σε ό,τι αφορά τις αποκαλύψεις γύρω από την εγκληματική δράση των νεοναζιστών –οι οποίοι δημοσίως, απολογούμενοι, δηλώνουν «εθνικιστές»- ίσως είναι η ώρα να αντιληφθούμε πόσο βαθιά ριζωμένες είναι παρόμοιες αντιλήψεις στους θεσμούς και πώς επηρεάζουν θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα μας, που είναι από τις πιο στρατιωτικοποιημένες στην Ευρώπη. Μια τέτοια εικόνα αποτυπώνει η ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Αντίρρηση Συνείδησης στη στρατιωτική θητεία, η οποία λόγω των «άνευ προηγουμένου» διώξεων εναντίον αντιρρησιών συνείδησης στην Ελλάδα παρουσιάστηκε φέτος στην Αθήνα αντί για τις Βρυξέλλες.
Τι καταγράφεται
Παραθέτουμε συνοπτικά μερικά από όσα καταγράφονται στην έκθεση και επισημάνθηκαν από εμπειρογνώμονες, νομικούς, εκπροσώπους οργανώσεων και φορέων κατά την παρουσίασή της:
• Συλλήψεις και διώξεις ακόμη και παλαιών αντιρρησιών, προ του νόμου που κατοχύρωσε το εν λόγω δικαίωμα το 1997, κι ας μην είναι πλέον υπόχρεοι στην έκτιση στρατιωτικής θητείας. Καταγράφονται τρεις περιπτώσεις με πιο χαρακτηριστική του Λάζαρου Πετρομελίδη, ο οποίος όχι απλώς έχει αντιμετωπίσει 16 δίκες επειδή εμπράκτως αντιτίθεται στον πόλεμο δηλώνοντας αντιρρησίας από το 1993, αλλά τον Ιούνιο φέτος, μετά την κατάθεση σε δίκη άλλου αντιρρησία, συνελήφθη εκ νέου για την έκτιση υπολοίπου ποινής από προηγούμενη δίκη, κι ας είναι πια 50 χρόνων.
• Μία ακόμη παραβίαση διεθνών κανόνων αποτελεί το γεγονός ότι οι αντιρρησίες δικάζονται από στρατιωτικά δικαστήρια, ενώ είναι πολίτες και δεν υπόκεινται στη στρατιωτική δικαιοδοσία.
• Επιπλέον των δικαστικών κυρώσεων για την ανυποταξία, επιβάλλεται και διοικητικό πρόστιμο 6.000 ευρώ για να αποκτήσει ο φιλειρηνισμός τίμημα που ισούται με οικονομική εξόντωση. Θυμίζουμε ότι 5.000 χρέος προς το Δημόσιο αποτελεί ειδικό ποινικό αδίκημα. Ετσι τιμωρούνται τριπλά όσοι τολμούν να αμφισβητούν τον πόλεμο. Σε μία περίπτωση μάλιστα, αυτή του αντιρρησία Μενέλαου Εξίογλου, η δεύτερη δίωξή του για ανυποταξία συνοδεύτηκε από την επιβολή και δεύτερου εξαχίλιαρου, γεγονός που αφήνει ανοιχτό το ποσό που τελικά θα κληθεί να καταβάλει κάποιος που αρνείται να στρατευθεί και καλείται να καταταγεί εκ νέου μέχρι τα 45 του, ηλικία στην οποία δεν θεωρείται πλέον ικανός να υπηρετήσει. Ο ίδιος έχει κληθεί ξανά να καταταγεί για τρίτη φορά και απειλείται ενδεχομένως και με τρίτο ένταλμα σύλληψης, για να μη μιλήσουμε για το πρόστιμο…
• Την ίδια στιγμή η Γνωμοδοτική Επιτροπή (του νόμου 3421/2005, άρθρο 62 παρ.1) που εξετάζει «τη συνδρομή των προϋποθέσεων αναγνώρισης των ενδιαφερομένων ως αντιρρησιών συνείδησης» απορρίπτει σχεδόν στο σύνολό τους τις σχετικές αιτήσεις: από τις 8 αιτήσεις που υποβλήθηκαν φέτος, απορρίφθηκαν οι 7. Ετσι ουσιαστικά δεν λειτουργεί η εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία. Επιπλέον η αξιολόγηση των αιτήσεων δεν γίνεται από πολιτικές αρχές. Μπορεί να προβλέπεται ότι η επιτροπή είναι πενταμελής και απαρτίζεται από δύο καθηγητές ΑΕΙ, δύο ανώτερους αξιωματικούς και έναν εκπρόσωπο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, αλλά στις τέσσερις φορές που συνεδρίασε φέτος η επιτροπή δεν συμμετείχαν οι καθηγητές, ενώ τον τελικό λόγο έχει το υπουργείο Εθνικής Αμυνας.
• Η αξιολόγηση συχνά μετατρέπεται σε έλεγχο συνειδήσεως και πεποιθήσεων του αντιρρησία, θυμίζοντας εποχές φακελώματος, όπως μαρτυρεί και το απόσπασμα που ανέφερε ο συνήγορος αντιρρησία Χ. Λαδής: «Τα προεκτεθέντα καταδεικνύουν κατά τη γνώμη του γραφείου (σ.σ. Στρατολογίας) τη στάση απαξίας και αδιαφορίας του εν λόγω ανυπότακτου απέναντι στην υποχρέωση στράτευσης και τη με δόλο προσπάθεια αποφυγής της, ενώ αντίστοιχες συμπεριφορές προκαλούν το κοινό περί δικαίου αίσθημα, προκαλώντας παράλληλα δυσμενή σχόλια εις βάρος στρατιωτικών, δικαστικών και αστυνομικών αρχών». Επίσημες κρίσεις που είναι ασύμβατες με τη διεκπεραιωτική φύση υπηρεσιακών εγγράφων, όπως παρατήρησε ο δικηγόρος.
Ετσι, εκτός από την «παλινόρθωση του θεσμικού εκδικητισμού», όπως συνόψισε την κατάσταση ο ειδικός επιστήμονας δικαιωμάτων του ανθρώπου στον Συνήγορο του Πολίτη, Μ. Τσαπόγας, η διοίκηση και οι εκπρόσωποι των θεσμών φαίνεται να αγνοούν όταν δεν παρεμποδίζουν την άσκηση ενός θεσπισμένου θεμελιώδους δικαιώματος όπως είναι το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης στη στρατιωτική θητεία, που κατοχυρώνεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα και στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Οι εξοπλιστικές δαπάνες
Συνυφασμένο με μια κοσμοαντίληψη ειρήνης και μη βίας, αυτό το δικαίωμα κακοποιείται πολλαπλώς στη χώρα μας. Ενας λόγος ακόμη ίσως είναι και τα συμφέροντα που θίγει. Οπως είπε ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος, που φιλοξένησε την εκδήλωση, από το 1974 μέχρι σήμερα η χώρα μας έχει δαπανήσει 218 δισ. ευρώ για στρατιωτικές/εξοπλιστικές δαπάνες όταν το συνολικό χρέος που μας οδήγησε στο Μνημόνιο ήταν 350 δισ. «Θα μπορούσαμε να το είχαμε γλιτώσει αν κρατούσαμε τις εξοπλιστικές μας δαπάνες στον ευρωπαϊκό μέσο όρο», παρατήρησε, δίνοντας πέρα από τον καλλιεργούμενο εθνικισμό και την ιδεολογία μια πιο κυνική διάσταση, αυτή της διαφθοράς και του μαύρου χρήματος, και θυμίζοντας ποιος είναι ο πρώτος πολιτικός που βρίσκεται στη φυλακή και γιατί…
Οσο για το πόσο στρατιωτικοποιημένη είναι η ελληνική κοινωνία: Ξοδεύει τα περισσότερα στην Ε.Ε. σε εξοπλισμούς, το 2,5% του ΑΕΠ το 2012, καθώς σε καιρό σκληρής λιτότητας οι σχετικές δαπάνες έχουν ελάχιστη μείωση, ενώ στη σύγκριση του συνόλου των στρατευμένων προς τον πληθυσμό των νέων ανδρών που ενηλικιώνονται η σχέση είναι της τάξης του 273,6%, καταλαμβάνοντας μακράν την πρώτη θέση στο σύνολο των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Γραφείου για την Αντίρρηση Συνείδησης.
