Το ελληνικό τμήμα της διεθνούς οικολογικής οργάνωσης καταθέτει το όραμά του επιδιώκοντας να ανοίξει τον διάλογο για το μοντέλο ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας
Του Τάσου Σαραντή
Διαφανής, συμμετοχική και κοινωνικά υπόλογη διακυβέρνηση. Δίκαιο φορολογικό σύστημα που αναγνωρίζει την αξία του φυσικού κεφαλαίου. Κοινωνική επιχειρηματικότητα, δασοπονία, βιώσιμη αλιεία, συνεργατικά σχήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μια στρατηγική για τον τουρισμό που επενδύει στους πραγματικούς λόγους που τον έχουν καταστήσει τη βαριά βιομηχανία της χώρας μας: φυσικό περιβάλλον και πολιτισμό. Ενα χρηματοπιστωτικό σύστημα με αειφορικά κριτήρια.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα συστατικά ενός συνολικού σχεδίου για τον οικολογικό μετασχηματισμό και την αναζωογόνηση της ελληνικής οικονομίας, το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα το WWF Ελλάς. Με την ολοκληρωμένη παρέμβασή της, υπό τον τίτλο «Ζωντανή ελληνική οικονομία, για το περιβάλλον και τον άνθρωπο», η περιβαλλοντική οργάνωση αναλύει τη σημερινή οικονομική και κοινωνική κρίση, αλλά κυρίως καταθέτει το όραμα και την ελπίδα της για ένα ευοίωνο μέλλον για τη χώρα μας, με όρους κοινωνικούς και οικολογικούς. Το WWF Ελλάς επιδιώκει να ανοίξει τον δημόσιο διάλογο που δεν έγινε ποτέ στη χώρα μας για το είδος της ανάπτυξης που θέλουμε και το μοντέλο που μπορεί να μας οδηγήσει στο αύριο με δίκαιο και βιώσιμο τρόπο. Οι «15 προτάσεις ζωής» του WWF για την ελληνική οικονομία είναι:
1. Διαφανής, κοινωνικά υπόλογη, συμμετοχική και νομικά ασφαλής διακυβέρνηση
Μερικές από τις προτεραιότητες που διατυπώνονται αφορούν τη διαρκή και συνεκτική κωδικοποίηση και απλοποίηση, την κατάργηση της πρακτικής των «φωτογραφικών» ρυθμίσεων, την οργάνωση σταθερών και μόνιμων δομών διαβούλευσης, την ενίσχυση του συστήματος περιβαλλοντικών ελέγχων με πρώτη ενέργεια την ίδρυση ανεξάρτητης και αυτοτελούς «Αρχής Περιβαλλοντικών Επιθεωρήσεων» και την ενίσχυση των εργαλείων διαφάνειας στη διοίκηση και τη νομοθετική διαδικασία, όπως η Δι@ύγεια και οι ιστοχώροι ηλεκτρονικών διαβουλεύσεων.
2. Δείκτες ζωντανής οικονομίας
Κάποιοι από τους δείκτες οικολογικής μετάβασης της οικονομίας που θα μπορούσαν σε πρώτη φάση να τεθούν σε εφαρμογή είναι η θέσπιση περιβαλλοντικών φόρων ως προς το σύνολο των φόρων και ως προς το σύνολο των εργοδοτικών εισφορών, η απορρόφηση κοινοτικών πόρων και η κατεύθυνσή τους σε περιβαλλοντικές επενδύσεις, η περιβαλλοντική παραβατικότητα, η κατά κεφαλήν κατανάλωση πρώτων υλών και συνολικά ως προς το ΑΕΠ, ο κατά κεφαλήν απορριπτόμενος όγκος απορριμμάτων και η συνολική και κατά κεφαλήν άντληση υπόγειων και επίγειων υδάτων ανά κλάδο δραστηριότητας και το ποσοστό των πράσινων θέσεων εργασίας ως προς το σύνολο των απασχολουμένων.
3. Φορολογικό σύστημα για ζωντανή οικονομία
Ενα καλό φορολογικό σύστημα πρέπει να είναι δίκαιο και αναλογικό, διαφανές και ασφαλές (να μη χωρεί δηλαδή πολλαπλές ερμηνείες ή «φωτογραφικές» εφαρμογές), σταθερό και όχι διαρκώς μεταβαλλόμενο, βασισμένο σε σαφή ποσοτικά δεδομένα της αξίας του φυσικού κεφαλαίου και τιμολόγησης της επίπτωσης κάθε δραστηριότητας, ώστε να μην υπάρχει «αόρατο» περιβαλλοντικό κόστος και φιλικό προς την εργασία, ώστε να ενισχυθεί η απασχόληση, με μετατόπιση του βάρους προς τη χρήση φυσικών πόρων και την περιβαλλοντική υποβάθμιση.
4. Επενδυτική πολιτική με μέλλον
Δύο από τους στρατηγικούς στόχους που αναφέρονται αφορούν την ισόρροπη ανάπτυξη, με καταμερισμό των επιλέξιμων για ενίσχυση επιχειρηματικών σχεδίων στις περιφέρειες που συγκεντρώνουν τα ανάλογα συγκριτικά πλεονεκτήματα και διαθέτουν τους απαραίτητους φυσικούς πόρους, και την αύξηση της απασχόλησης, με έμφαση στις «πράσινες» θέσεις εργασίας.
5. Αειφόρος περιβαλλοντικός και χωρικός σχεδιασμός
Οι κύριες κατευθύνσεις αφορούν τη θέσπιση νομικών ισχυρών διαταγμάτων θέσπισης σαφών, συνεκτικών και ευρέως κατανοητών χρήσεων γης και προστασίας για τις περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών και την ενίσχυση με σαφείς αρμοδιότητες και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος, καθώς και την αναθεώρηση των πλαισίων χωροταξικού σχεδιασμού.
6. Μεταρρυθμίσεις για μια ζωντανή κοινωνική οικονομία
Μεταξύ των απαραίτητων θεσμικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων που προτείνονται είναι η επέκταση του θεσμικά κατοχυρωμένου ορισμού της κοινωνικής οικονομίας, ώστε να καλύπτει και πεδία επιχειρηματικής δραστηριότητας που τώρα μονοπωλούνται από τον ιδιωτικό τομέα, όπως η ενέργεια, αλλά και η διαχείριση απορριμμάτων, η κατοχύρωση των ανταλλακτικών σχημάτων ως εθελοντικών και μη κερδοσκοπικών και η άμεση επαναφορά των φορολογικών κινήτρων για τις κοινωνικές επιχειρήσεις.
7. Μεταρρυθμίσεις για ζωντανή δασοπονία
Προτείνονται δώδεκα θεσμικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις για την ανάπτυξη μιας οικολογικά και οικονομικά βιώσιμης δασοπονικής δραστηριότητας που η οικολογική οργάνωση χαρακτηρίζει απαραίτητες.
8. Μεταρρυθμίσεις για βιώσιμη υδατοκαλλιέργεια
Δίνεται έμφαση στη χωροθέτηση και τη λειτουργία των μονάδων, τις εισροές και την πιστοποίηση. Μεταξύ άλλων, προτείνεται η πλήρης διαφάνεια σχετικά με τα περιεχόμενα των τροφών που χρησιμοποιούνται, η μέγιστη αξιοποίηση ιχθυοτροφών και ιχθυελαίων και η παρεμπόδιση και πρόληψη διαφυγής ψαριών στο θαλάσσιο περιβάλλον.
9. Μεταρρυθμίσεις για ζωντανή και βιώσιμη βιομηχανία
Προτείνονται η καλή χωροθέτηση, η παροχή κινήτρων, η ένταση των ελέγχων όλων των βιομηχανικών εγκαταστάσεων και η πλήρης διαφάνεια και δημόσια λογοδοσία των επιχειρήσεων.
10. Κατευθύνσεις για ζωντανό και βιώσιμο τουριστικό κλάδο
Ο τουρισμός στην Ελλάδα πρέπει να επιτυγχάνει το μέγιστο δυνατό οικονομικό όφελος σε συνδυασμό με τον μέγιστο δυνατό βαθμό προστασίας και αξιοποίησης του φυσικού κεφαλαίου της χώρας, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τοπίου που αποτελούν και τα βασικά κεφάλαια του ελληνικού τουρισμού.
11. Κατευθύνσεις για καθαρή ενέργεια
Το WWF προτείνει κατευθυντήριες γραμμές για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την εξοικονόμηση ενέργειας, τον εξηλεκτρισμό και τις υποδομές.
12. Περιβαλλοντική ενσωμάτωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα
Μερικές από τις κεντρικές κατευθύνσεις για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του χρηματοπιστωτικού τομέα και τη στροφή του προς την πιστοδότηση οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμων επενδυτικών σχεδίων αφορούν την εκτίμηση της περιβαλλοντικής διάστασης και της εξάρτησης των επενδύσεων από το φυσικό κεφάλαιο, τη δημιουργία κοινών πλατφορμών διαβούλευσης, συνεργασίας και συνεργειών και τη δημιουργία ενός ικανού εποπτικού και απολογιστικού μηχανισμού.
13. «Κοινή πράσινη ενέργεια» – κοινοπρακτικά σχήματα ΑΠΕ
Η πρόταση αφορά την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μέσα από κοινοπρακτικά σχήματα, δηλαδή με συνιδιοκτησία από τα μέλη μιας κοινότητας ή τους κατοίκους μιας περιοχής.
14. «Ανακυκλωμένα» τουριστικά χωριά
Προτείνεται η αναστήλωση των δεκάδων εγκαταλελειμμένων χωριών που βρίσκονται διάσπαρτα σε ολόκληρη την Ελλάδα με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πιστότητα στην ιστορική τους μορφή και με βιοκλιματικές μεθόδους, ώστε να αποκτήσουν ζωή μέσα από τουριστικές χρήσεις.
15. «Δίκτυα γης» – προϊόντα προστατευόμενων περιοχών
Η πρόταση αφορά την αναγνώριση και πιστοποίηση των γεωργικών προϊόντων των προστατευόμενων περιοχών τα οποία θα παράγονται με μεθόδους που συμβάλλουν στη διατήρηση των οικολογικών αξιών του κάθε τόπου, κάτι που θα μπορούσε να αποφέρει σημαντικές ωφέλειες τόσο στο φυσικό περιβάλλον όσο και στον τοπικό πληθυσμό.
•Μπορείτε να δείτε ολόκληρες τις προτάσεις του WWF για την ελληνική οικονομία στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://www.wwf.gr/news/885-2013-10-09-10-00-33.
