69 χρόνια από την απελευθέρωση. Με οδηγό τον ιστορικό Μενέλαο Χαραλαμπίδη, αλλά και με τη βοήθεια της ταινίας-ντοκουμέντο του Αγγελου Παπαναστασίου, η γνωστή ομάδα οργανώνει για όλους μας ένα οδοιπορικό που θα καταλήξει στα μπουντρούμια της Κοραή
Της Νόρας Ράλλη
Πλήθος κόσμου ξεχύθηκε στους δρόμους της πρωτεύουσας γιορτάζοντας την απελευθέρωσή της. Ηταν 12 Οκτωβρίου του 1944 και η γερμανική κατοχή είχε τελειώσει. «Βρήκαμε τους δρόμους γεμάτους από ανθρώπους σε τόσο πυκνή διάταξη που το αμάξι μας προχωρούσε σπρώχνοντας με δυσκολία» θυμόταν ένας Γερμανός αξιωματούχος που εγκατέλειπε την πόλη την ημέρα εκείνη. «Τώρα νιώθουμε ένα μεγάλο και ασυγκράτητο λαϊκό κύμα που μας σηκώνει και μας παίρνει. Τι ακριβώς θέλει αυτή η μάζα, βέβαια, κανείς δεν το ξέρει, ούτε τα πιο συνειδητά μέλη της» έγραφε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς. «[…] Ηταν ουσιαστικά απελευθερωμένες όλες οι περιοχές της Αθήνας πριν από την αποχώρηση των Γερμανών. Για παράδειγμα, για να πας από την Καλλιθέα στη Νέα Σμύρνη έπρεπε να περάσεις από το φυλάκιο του ΕΛΑΣ, και αν δεν ήσουν κάτοικος της περιοχής σε ρωτούσε: “Ποιος είσαι; Πού πας; Τι θέλεις εδώ;” Αν δεν είχες σημείωμα από τον ΕΛΑΣ Καλλιθέας, δεν μπορούσες να περάσεις» θυμάται ο Μανώλης Γλέζος.
Αυτά βέβαια έγιναν με την απελευθέρωση. Γιατί, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η αλήθεια της πόλης συμβάδιζε με την τραγικότητα. Αυτή την αλήθεια κατέγραψε ο Αγγελος Παπαναστασίου με μία κρυμμένη κάμερα σε ένα τενεκεδάκι συσσιτίου, με κίνδυνο της ζωής του και της οικογένειάς του, σε μία ταινία ντοκουμέντο, που ευγενικά παραχωρήθηκε από την κόρη του, Λουκία Παπαναστασίου, στους Atenistas, για να προβληθεί στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (Ακαδημίας 50) αύριο το μεσημέρι. Πάντα αφιλοκερδώς προσφέρει το σπάνιο αυτό και σπουδαιότατο αρχειακό ντοκουμέντο σε παρόμοιες εκδηλώσεις σε σχολεία, ιδρύματα, συλλόγους κ.λπ.
Η προβολή θα σημάνει και το τέλος ενός πρωινού γεμάτο από ιστορία, ενός περιπάτου γνωριμίας με την πόλη την περίοδο της Κατοχής, 69 χρόνια μετά την απελευθέρωση της. Η ομάδα και οι φίλοι των Atenistas θα συναντηθούν στις 11.30 π.μ. στην πλατεία Κολωνακίου για να οδηγηθούν νοερά αλλά και κυριολεκτικά στην έδρα των γερμανικών αρχών ασφαλείας, στη μεγάλη διαδήλωση της Κατοχής, στον λιμό, στα καζίνα της εποχής, στη μαύρη αγορά, στα κρατητήρια των αντιστασιακών. Ολα αυτά θα παρουσιαστούν από τον Μενέλαο Χαραλαμπίδη, διδάκτορα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγγραφέα του βιβλίου «Η Εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα» (Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2012).
Ο Χώρος Ιστορικής Μνήμης (Κοραή 4) θα είναι ανοιχτός για να γνωρίσουν όσοι συμμετάσχουν στον περίπατο τα σημεία όπου βασανίστηκαν οι κρατούμενοι της Κατοχής, καθώς εκεί βρίσκονται ακόμα τα μικροαντικείμενα, ακιδογράμματα και επιγραφές τους στις μεταλλικές πόρτες, στους τοίχους και στα παράθυρα. Μια σπάνια ευκαιρία για να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να γνωρίσουν οι νεότεροι τη σύγχρονη ιστορία της πόλης, «η γνώση της οποίας είναι αναγκαία και ίσως η μόνη ικανή για να αντιμετωπιστούν πολλά σημερινά βίαια μορφώματα», όπως μας είπε η Λουκία Παπαναστασίου.
