Τι επισημαίνει το Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία, που υποστηρίζει τους αποκλεισμένους και άστεγους, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για το Δικαίωμα στην Κατοικία

Του Δημήτρη Αγγελίδη

Στο συρτάρι του υπουργείου Εργασίας μένει έναν χρόνο τώρα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης, τη στιγμή που το φαινόμενο πλήττει όλο και περισσότερους πολίτες από ομάδες που ούτε κατά διάνοια δεν αντιμετώπιζαν πριν από λίγο το ενδεχόμενο να μην έχουν ασφαλή κατοικία.

Τους κινδύνους της έλλειψης συντονισμού και σχεδίου επισήμανε με τον πιο έντονο τρόπο χτες, Παγκόσμια Ημέρα για το Δικαίωμα στην Κατοικία, το Ελληνικό Δίκτυο για το Δικαίωμα στη Στέγη και την Κατοικία, μια ομπρέλα οργανώσεων και οργανισμών που υποστηρίζουν κοινωνικά αποκλεισμένους και αστέγους σε πέντε πόλεις. Ο πρόσφατος θάνατος αστέγου στα Χανιά δίνει στην Παγκόσμια Ημέρα τραγικό χαρακτήρα και αναδεικνύει την επείγουσα ανάγκη να κινητοποιηθούν επιτέλους οι αρχές.

Παρά τα ευρωπαϊκά κονδύλια που έχουν δοθεί για τον κοινωνικό αποκλεισμό ή περιμένουν να εκταμιευτούν, αρκεί να παρουσιάσει η Ελλάδα ένα σχέδιο δράσης, το κράτος δεν είναι σε θέση ούτε καν να υπολογίσει τον αριθμό των αστέγων. Οι υπολογισμοί που έχουν γίνει είναι από δευτερογενείς μελέτες και δεν ακολουθούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Εξαιρούν τους μετανάστες

«Αστεγος δεν είναι αυτός που μένει στον δρόμο. Είναι ο άνθρωπος που ζει σε επισφαλείς συνθήκες, σε σπίτι που δεν έχει θέρμανση, νερό ή ρεύμα, που κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του, που φιλοξενείται σε ίδρυμα ή ζει σε ακατάλληλα καταλύματα που παρέχουν μόνο και μόνο προστασία από τη βροχή», ειπώθηκε στη χτεσινή συνάντηση του Δικτύου με δημοσιογράφους.

Χαρακτηρίστηκε μάλιστα «βόμβα στα θεμέλια κάθε σχεδιασμού για την αντιμετώπιση της έλλειψης στέγης» η πρωτοτυπία του ελληνικού κράτους να εξαιρεί τους μετανάστες χωρίς χαρτιά από τον ορισμό του αστέγου, όπως προβλέπει ο νόμος 4052/2012.

Ακόμα και ο Δήμος Αθηναίων, που θεωρήθηκε ότι προστάτευσε με επιτυχία τους αστέγους στα περσινά κρύα, κινητοποιήθηκε σε επίπεδο συντονισμού μόλις την τελευταία στιγμή, όταν το θερμόμετρο πλησίαζε το μηδέν, ενώ φέτος δεν έχει ακόμα συντονίσει τις δράσεις του σε έκτακτες καταστάσεις. Οσο για τις μέρες που δεν κινδυνεύουν να πεθάνουν άνθρωποι από το κρύο, οι εξαγγελίες του δημάρχου για δημιουργία ξενώνα αστέγων όχι μόνο δεν αλλάζουν, αλλά και ενισχύουν την εικόνα των αποσπασματικών ενεργειών.

Κι αυτή είναι μάλλον η καλύτερη περίπτωση. Οι περισσότεροι δήμοι, με την εξαίρεση της Αθήνας και του Πειραιά, δεν ακολουθούν ούτε τη συμφωνημένη πρακτική να ανοίγουν τις δομές τους για να φιλοξενούν αστέγους όταν η θερμοκρασία πέφτει στους 4 βαθμούς. Χτες ακούστηκαν μάλιστα τα παραδείγματα δήμων που εμπόδισαν τη λειτουργία Κέντρων Αστέγων στα όριά τους, όπως συνέβη στο Περιστέρι και τον Ταύρο. Ας μη μιλήσουμε για τα κονδύλια στέγασης ή υποδομών για τους Ρομά, που έγιναν καπνός σε όλη την Ελλάδα.

Το μήνυμα έχει άλλωστε δοθεί σε κεντρικό επίπεδο από τις επιχειρήσεις-σκούπα στους αστέγους της Αθήνας, όπως η επιχείρηση «Θέτις», που μετέφερε με κλούβες αστέγους στην Αμυγδαλέζα και τους άφηνε να επιστρέψουν με τα πόδια.

Η κατολίσθηση του εισοδήματος, η κατάρρευση του κοινωνικού κράτους με τη διάλυση, για παράδειγμα, των προγραμμάτων στέγης του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, η βαριά φορολογία της στέγης, οι κατασχέσεις σπιτιών επισημάνθηκαν στα προβλήματα που αυξάνουν τη δεξαμενή των αστέγων. Αυτό που δεν ακούστηκε στη χτεσινή συνάντηση είναι οι ευθύνες των μνημονιακών πολιτικών και των δανειστών της χώρας, που εμφανίζονται να διαθέτουν κονδύλια για την αντιμετώπιση ενός προβλήματος που κατά τα άλλα κάνουν τα πάντα για να το επιτείνουν.