Της Μαργαρίτας Κουλεντιανού

Παρ' όλο που (ή ίσως επειδή), όπως είναι γνωστό από την εποχή του Οσκαρ Ουάιλντ, οι φυλακές είναι χτισμένες με τούβλα ντροπής, κόσμος πάει κι έρχεται στις φυλακές μας τις τελευταίες εβδομάδες. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, μάλιστα, παίζεται αν θα οδηγηθούν και οι πανεπιστημιακοί –δάσκαλοι και διοικητικοί υπάλληλοι– στις φυλακές, παρέα με τους υπόλοιπους. Η διάθεση της κυβέρνησης να απολύσει (να θέσει σε διαθεσιμότητα) συγκεκριμένο αριθμό διοικητικών υπαλλήλων δεν μοιάζει να πρόκειται να υποχωρήσει μπροστά στα επιχειρήματα των πανεπιστημιακών για το πόσο δυσλειτουργικά θα γίνουν τα ιδρύματα χωρίς υπαλλήλους.

Φαίνεται, όμως, ότι προκειμένου να διαφυλαχτεί η αδράνεια που όλοι προσέχουν ως κόρην οφθαλμού, να γίνουν περικοπές, να προχωρήσουν απολύσεις και διαθεσιμότητες, οι έννοιες Παιδεία και Πολιτισμός, που οι κυβερνώντες έχουν τη συνταγματική υποχρέωση να εξασφαλίζουν στους κυβερνώμενους, ερμηνεύονται ποικιλοτρόπως κάθε φορά. Ας δούμε, για παράδειγμα, τις σχολικές βιβλιοθήκες.

Σήμερα υπάρχουν μόνο 765 βιβλιοθήκες στα σχολεία μας – όλες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση δεν υπάρχει ούτε μία οργανωμένη σχολική βιβλιοθήκη. Ευτυχώς υπάρχουν δάσκαλοι οι οποίοι με δική τους πρωτοβουλία και έξοδα οργανώνουν βιβλιοθήκες της τάξης. Κάποια στιγμή, επί υπουργίας Γερ. Αρσένη, ιδρύθηκαν 499 βιβλιοθήκες σε Γυμνάσια της χώρας. Αργότερα εγκρίθηκε το ποσό των 70 εκατομμυρίων ευρώ για να ιδρυθούν άλλες 1.000 βιβλιοθήκες. Ομως ο τότε υπουργός Ευρ. Στυλιανίδης δημιούργησε μόνο 266, απορροφώντας μόνο τα 10 από τα 70 εκατομμύρια. Τα υπόλοιπα 60 χάθηκαν. Σ’ αυτή την τελευταία πρόταση δεν υπάρχει κανένας υπαινιγμός ότι τα λεφτά χάθηκαν σε κάποια μαύρη τρύπα ή ότι κάποιος τα καταχράστηκε. Αλίμονο, απλώς δεν απορροφήθηκαν, γιατί η διοίκηση δεν πίστεψε ότι ήταν και τόσο σημαντικό να δημιουργήσει βιβλιοθήκες. Ετσι κι αλλιώς, το αναλυτικό πρόγραμμα προβλέπει μαθήματα του ενός βιβλίου – και πολύ είναι.

Δεν πίστεψε η διοίκηση, δεν συνηγόρησαν οι πνευματικοί άνθρωποι, δεν διεκδίκησαν οι συνδικαλιστές, δεν φώναξαν οι γονείς και κηδεμόνες. Ούτως ή άλλως, δεν έγιναν οι βιβλιοθήκες που είχαν προβλεφθεί. Μείναμε με τις υπόλοιπες. Οι οποίες, χρόνια τώρα, διατηρήθηκαν ως είχαν. Ουδέποτε διατέθηκαν κονδύλια για τον εξοπλισμό τους, έτσι τώρα πια διαθέτουν μόνο υπολογιστές παλιάς τεχνολογίας, βιβλία της περασμένης εικοσαετίας και φθαρμένα θρανία. Παρ' όλα αυτά, οι βιβλιοθήκες λειτουργούσαν, όσο υπήρχαν οι βιβλιοθηκονόμοι για να τις λειτουργούν. Αλλά και αυτών οι συμβάσεις δεν ανανεώθηκαν, οπότε σήμερα δεν διαθέτουμε πια ούτε προσωπικό για να τις στελεχώσει. Θα μπορούσαν να στελεχωθούν με διαθέσιμους καθηγητές, με τους υπαλλήλους του ΕΚΕΒΙ που έκλεισε, με τους βιβλιοθηκονόμους που είναι αποσπασμένοι στο υπουργείο Παιδείας. Θα μπορούσαν επίσης να λειτουργήσουν με εθελοντές γονείς από τους συλλόγους γονέων των σχολείων ή ακόμα και με δημοτικούς υπαλλήλους μετά από ταχύρρυθμα εκπαιδευτικά σεμινάρια. Θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τους δήμους και να λειτουργούν τις απογευματινές ώρες για τους δημότες. Ομως δεν γίνεται τίποτε από όλα αυτά. Οι λιγοστές βιβλιοθήκες των σχολείων μένουν κλειστές και σκονίζονται. Ακόμη χειρότερα, με τις συγχωνεύσεις των σχολείων, σε μερικά από αυτά οι αίθουσες που στέγαζαν τις βιβλιοθήκες έγιναν τάξεις και τα βιβλία μαζεύτηκαν σε κούτες και στοιβάχτηκαν στους διαδρόμους ή στις αποθήκες. Στα αζήτητα.

Το ίδιο αυτό υπουργείο, που δεν μεριμνά για τις σχολικές βιβλιοθήκες, προωθεί προγράμματα φιλαναγνωσίας και περιλαμβάνει στο αναλυτικό πρόγραμμα την υποχρέωση των μαθητών να παράγουν «πρότζεκτ», πράγμα που σημαίνει ότι τα παιδιά χρειάζονται πρόσβαση σε βιβλία και στο Διαδίκτυο. Ποιος θα τους τα εξασφαλίσει αυτά; Σε ποιους;