Του Μπάμπη Μιχάλη
Είναι τουλάχιστον ειρωνικό να βραβεύεσαι με Νόμπελ για τα επιτεύγματά σου στην οικονομική επιστήμη, ενώ την ίδια στιγμή η κυβέρνηση της χώρας σου βάζει λουκέτο και η χρεοκοπία του κράτους βρίσκεται προ των πυλών.
Ο λόγος για τους Αμερικανούς ακαδημαϊκούς Γιουτζίν Φέιμα, Λαρς Πίτερ Χάνσεν και Ρότζερ Τζ. Σίλερ, που τιμήθηκαν χθες από τη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών της Σουηδίας με το βραβείο Νόμπελ Οικονομίας 2013 για την εμπειρική τους ανάλυση σχετικά με τις τιμές των διαφόρων αξιών ενεργητικού στις αγορές, όπως οι μετοχές και τα ομόλογα, και την αποτίμησή τους.
Η επιλογή των τριών οικονομολόγων χαρακτηρίστηκε από τον πρώην νομπελίστα Ρόμπερτ Σόλοου «μια πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή», η οποία αντανακλά τη σημασία της εργασίας για την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας των αγορών. Φέιμα και Σίλερ, αν και βραβεύτηκαν μαζί, βρίσκονται στα αντίθετα άκρα αυτής της ανάλυσης. Ο μεν πρώτος είναι ο θεμελιωτής της θεωρίας των αποτελεσματικών αγορών, ενώ ο δεύτερος είναι, αντιθέτως, ένας από τους επικριτές της. Και οι δυο τους πάντως, όπως άλλωστε και ο Χάνσεν, αναγνωρίστηκαν από τη Σουηδική Ακαδημία και για τη βελτίωση που έφεραν στις προβλέψεις των τιμών των αξιών.
● Ο Φέιμα, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο, βραβεύτηκε για τα επιτεύγματά του στο πεδίο αυτό, αρχής γενομένης με την εργασία του πάνω στις βραχυπρόθεσμες αλλαγές των τιμών κινητών αξιών. Εδειξε ότι είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί βραχυπρόθεσμα η άνοδος μιας μετοχής ή άλλης αξίας, όπως και ότι μια νέα πληροφορία ενσωματώνεται ταχύτατα στην τιμή της. Επηρέασε την έρευνα και άλλαξε την πρακτική στις αγορές, όπως για παράδειγμα ήταν η εμφάνιση των index funds στα διεθνή χρηματιστήρια. Αποκλήθηκε πατέρας της «υπόθεσης της αποτελεσματικής αγοράς», μιας θεωρίας η οποία όμως επικρίθηκε δριμύτατα μετά τις τεράστιες διακυμάνσεις που παρατηρήθηκαν στα χρηματιστήρια πριν και μετά το κραχ του 2008.
● Ο Σίλερ, καθηγητής στον Πανεπιστήμιο του Γέιλ, διαπίστωσε ότι η αναλογία των τιμών των μετοχών προς τα εταιρικά μερίσματα υποχωρεί όταν είναι υψηλή και αυξάνεται όταν είναι χαμηλή.
Απέδειξε ότι οι τιμές των μετοχών κυμαίνονται πολύ περισσότερο απ’ ό,τι τα εταιρικά μερίσματα και βάσει αυτού η ευρεία πορεία των τιμών μπορούσε να προβλεφθεί σε ένα μακροπρόθεσμο πλαίσιο και να προσφέρει ιδέες για το πώς οι κεφαλαιαγορές μπορούσαν να αποτιμήσουν λανθασμένα τον κίνδυνο μακροπρόθεσμα. Ακόμη ο Σίλερ είναι γνωστός για τη συνεισφορά του σε μηνιαίους δείκτες που μετρούν τις τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ αλλά και γιατί ήταν ένας από τους ελάχιστους οικονομολόγους που προέβλεψαν τη «φούσκα» στις τιμές των ακινήτων πριν από το κραχ του 2008.
● Ο τρίτος της παρέας, ο Χάνσεν, είναι συνιδρυτής του Ινστιτούτου Μπέκερ Φρίντμαν στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο. Το 1982 ανέπτυξε ένα στατιστικό μοντέλο το οποίο τεστάρει τις θεωρίες αποτίμησης αξιών, κατανάλωσης, αποταμιεύσεων και επενδύσεων – ειδικότερα σε καταστάσεις στις οποίες αυτοί που λαμβάνουν τις αποφάσεις αντιμετωπίζουν απρόβλεπτο περιβάλλον.
Τα στατιστικά του μοντέλα χρησιμοποιήθηκαν προκειμένου να δοκιμαστούν οι θεωρίες των παραπάνω στις πραγματικές αξίες των στοιχείων.
