Πιο μεγάλη, άνετη, πλούσια και εξωστρεφής από άλλες χρονιές, συγκεντρώνει φέτος 152 σημαντικές γκαλερί από όλο τον κόσμο και την αφρόκρεμα της σύγχρονης τέχνης, με έργα πολιτικά, κοινωνικά ή απλώς διασκεδαστικά
Της Παρής Σπίνου
Ξέφρενη γιορτή, παιδική χαρά δημιουργικής έκφρασης, ένα μεγαθήριο τύπου Ιkea, όπου όμως τίποτα δεν είναι πρακτικό και αναμενόμενο. Οι βρετανικές και αμερικανικές εφημερίδες δεν στερούνται έμπνευσης όταν περιγράφουν τη φετινή Frieze London, την κορυφαία διεθνή φουάρ σύγχρονης τέχνης, που άνοιξε χθες τις πύλες της στο Ρίτζεντς Παρκ του Λονδίνου, με τη συμμετοχή 152 σημαντικών γκαλερί από όλο τον κόσμο (Serpentine, Gagosian, Lisson, Perrotin και Blum and Poe, Max Hetzler κ.ά.).
Οι πολυάριθμοι επισκέπτες -έμποροι, γκαλερίστες, καλλιτέχνες, συλλέκτες, επιμελητές, αλλά και σελέμπριτι που μπλέκονται με τους περίεργους- πιτσιλίζονται με το μελάνι που πετάει ένα σιντριβάνι στη μέση ενός κρεβατιού καλυμμένου με λευκά σεντόνια («In My Room» της Γκιλέρ Ντιστάν), περνούν μέσα από τον διάδρομο-σπιράλ «Plexiglas» του Νταν Γκράχαμ, λιγουρεύονται το τεράστιο τηγανητό αυγό, έργο του Ουρς Φίσερ.
Εκατοντάδες σύγχρονα έργα (από το 2000 έως τις μέρες μας) καταξιωμένων και ανερχόμενων καλλιτεχνών παρουσιάζονται μέχρι τις 20 του μήνα στη μεγάλη εμπορική έκθεση, από παραδοσιακή ζωγραφική μέχρι παράλογες εγκαταστάσεις, που αμφισβητούν τα όρια της τέχνης, αλλά και την έννοια της τέχνης σήμερα. Φέτος η Frieze έχει ιδιαίτερο καλλιτεχνικό στίγμα με παράλληλα πρότζεκτ αρχιτεκτονικής, ντιζάιν, μουσικής, ταινιών. Συμπληρώνεται δε με δύο εξειδικευμένα τμήματα: το Focus, για τις γκαλερί που έχουν πάνω από δέκα χρόνια παρουσίας, και το Frame, για τις νεοεισερχόμενες. Ομως και ο σχεδιασμός της έχει αλλάξει, παρέχοντας πιο ευρύχωρα περίπτερα, διαδρόμους και κοινόχρηστους χώρους. Είναι πιο μεγάλη, πιο άνετη, πιο πλούσια και εξωστρεφής από άλλες χρονιές. Είναι όμως η καλύτερη; «Το σίγουρο είναι ότι προσπάθησαν πολύ περισσότερο», είναι η φλεγματική απάντηση της «Guardian».
Τoυλάχιστον έχει λίγο απ' όλα. Και την επιμελώς κιτσάτη σύνθεση του Τζεφ Κουνς, με λουλούδια κι ένα γατάκι που παραπέμπει στο γυναικείο αιδοίο. Και πολιτικού τύπου έργα, όπως της Κουβανής Τάνια Μπρουγκέρα, η οποία αναπαράγει την επιγραφή «Arbeit macht frei» από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αουτσβιτς και την περιβάλλει με αιχμηρά αντικείμενα. Και κοινωνικά έργα, σαν τις μινιατούρες με παιδικά ρούχα που γράφουν πάνω τους στα γαλλικά λέξεις, όπως «φυλακή», «σκλαβιά», «AIDS», «τρομοκρατία», στον πίνακα του Νοτιοαφρικανού Μεσά Γκαμπά, με έντονες αναφορές στο στίγμα του ρατσισμού.
Περισσότεροι από 60.000 επισκέπτες συρρέουν κάθε χρόνο στη Frieze για να δουν την αφρόκρεμα της σύγχρονης τέχνης. Η πειραματισμοί δεν απουσιάζουν. Οπως η λεγόμενη «μετα-ιντερνετική τέχνη», με το φιλμ της Αμερικανίδας Πέτρα Κορτράιτ, η οποία χρησιμοποιεί το διαδίκτυο για να ασχοληθεί με τα λάθη και τις αποτυχίες του λογισμικού. Η Φινλανδή Πιλβί Τακάλα, πάλι, που κέρδισε φέτος το βραβείο Emdash Prize για ανερχόμενους καλλιτέχνες εκτός Βρετανίας, παρέδωσε ένα μέρος των χρημάτων στο εφηβικό κλαμπ Hackney Youth Club και, μέσω ενός εργαστηρίου, ώθησε τα παιδιά να δημιουργήσουν έργα με θέμα την αξία του χρήματος και τα καταναλωτικά αγαθά.
Για δεύτερη χρονιά φέτος λειτουργεί και το Frieze Masters, μια παράλληλη έκθεση που εστιάζει σε κλασικές αξίες. Εκεί μπορεί κανείς να βρει από σχέδια με μελάνι του Ματίς μέχρι ερωτικά γιαπωνέζικα χαρακτικά. Μάλιστα πέρυσι ένας Μιρό πωλήθηκε για 20 εκατ. δολάρια και ένας Πικάσο για άλλα 9 εκατομμύρια. Οι Βρετανοί περηφανεύονται πως η Frieze βοηθάει να εδραιωθεί το Λονδίνο ως διεθνές κέντρο τέχνης. Και με την ύφεση, τι γίνεται; Σύμφωνα με τους διοργανωτές, ο εικαστικός κόσμος δεν έχει πληγεί τόσο άσχημα. «Παρότι οι πωλήσεις δεν είναι τόσο υψηλές όσο το 2006, τη χρονιά της “μεγάλης φούσκας”, οι γκαλερί αντέχουν, και μάλιστα πολλές ευημερούν, καθώς τροφοδοτούνται από τους πλούσιους, οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την κρίση έχουν γίνει πλουσιότεροι».
