Δύο συναυλίες από Φιλαρμόνια του Λονδίνου και ΚΟΑ
Του Γιάννη Σβώλου
Συνεχόμενες αργίες ανήμερα Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά έγιναν αιτία να χάσει η στήλη δις το τρένο της επικαιρότητας στον σχολιασμό μουσικών εκδηλώσεων. Κι αυτό, όμως, απώλεσε ουκ ολίγα… βαγόνια, καθώς συνεχιζόμενες στάσεις εργασίας των τεχνικών στην ΕΛΣ ακύρωσαν πλήρως τον εορταστικό προγραμματισμό του θεσμού, πλήττοντας με αυτοκτονική αδιαλλαξία την οικονομική του –και δική τους!- επιβίωση. Καθώς χωνόμαστε ολοταχώς στο σκοτεινό τούνελ του 2013, οι έντονες, ανθεκτικές εντυπώσεις από δύο sold-out βραδιές στο Μέγαρο Μουσικής εκπέμπουν διαμετρικώς αντίθετα μηνύματα που απαιτούν σχολιασμό.
Μααζέλ και Φιλαρμόνια
Προκλητικά καταστόλιστη με ολόφωτα έλατα και αναρίθμητες φωτεινές σφαίρες –οι οικοδεσπότες μάλλον αγνοούν τι συμβαίνει έξω στην κοινωνία!- η αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» φιλοξένησε στις 15/12/2012 την Ορχήστρα Φιλαρμόνια του Λονδίνου υπό τον Λόριν Μααζέλ. Τη μετάκληση υποστήριξε με θερμό χρήμα ανώνυμος χορηγός.
Τη συναυλία παρακολούθησε σε πλήρη απαρτία το γνωστό, ελάχιστα ανανεωμένο κοινό του Μεγάρου, με τα επίσης γνωστά ανακλαστικά: χειροκροτήματα, χτυπήματα κινητών τηλεφώνων, βιαστικές αποχωρήσεις.
Αταίριαστο προς την εορταστική διάθεση των ημερών, το πρόγραμμα περιλάμβανε τη «Συμφωνία αρ. 6, Παθητική» του Τσαϊκόφσκι και τη «Συμφωνία αρ. 2» του Μπραμς, δηλαδή τον πένθιμο αποχαιρετισμό στη ζωή ενός δημιουργού που υποχρεώνεται σε επιβεβλημένη αυτοκτονία και μια αναπόληση ευτυχίας μέσα στην ανοιξιάτικη Φύση. Mουσικά, οι ερμηνείες που ακούσαμε αποδείχτηκαν, δυστυχώς, οι απόλυτα αναμενόμενες: ουδείς χαίρεται να επαληθεύονται κακές προβλέψεις, ειδικά όταν πρόκειται για την απόλαυσή του.
Μακράν του να ανεβάσουν τη θερμοκρασία της συγκίνησης σε τιμές που αντιστοιχούν στις ιστορικά επιβεβαιωμένες δυνατότητες των συγκεκριμένων συντελεστών, υπήρξαν απλώς μέτριες προς καλές, διαποτισμένες απ’ αρχής μέχρι τέλους με αίσθηση αξιοπρεπούς ρουτίνας, που αναδυόταν από την εκ του ασφαλούς συνολική διεύθυνση, το συναισθηματικά αμέτοχο πλάσιμο της μελωδικής φραστικής, την αδιάφορη απόδοση λεπτομερειών και τις προσχεδιασμένες, συχνά εκτός θέματος –π.χ. υπερβολικός τονισμός των κρουστών στην «Παθητική»!- εξάρσεις εντυπωσιασμού.
Απογοητευτική στην «Παθητική», ευχάριστη στη μέχρις κορεσμού χιλιοακουσμένη «2η» του Μπραμς, η διεύθυνση του Μααζέλ χτύπησε ξαφνικά κόκκινο στον προγραμματισμένο… εκτός προγράμματος «Ουγγρικό χορό αρ. 1» του Μπραμς, που συνόδευσε τη βιαστική αποχώρηση όσων έσπευδαν να προλάβουν το traffic-jam στις ράμπες του πάρκινγκ…
ΚΟΑ με sold-out!
Στις 30/12/2012, στον ίδιο χώρο, η ΚΟΑ υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο χάρισε στο δικό της, όμοια πολυάριθμο κοινό, μια ταιριαστά εορταστική βραδιά, παίζοντας τη «Συμφωνία αρ. 9» του Μπετόβεν. Στη συναυλία, η οποία ήταν εξ αρχής sold-out και αποτελούσε μέρος του φετινού κύκλου παρουσίασης όλων των Συμφωνιών του συνθέτη, συμμετείχαν οι Χορωδίες της Δυτικογερμανικής Ραδιοφωνίας της Κολωνίας και της ΕΡΤ, ενώ το ελληνογερμανικής σύνθεσης κουαρτέτο των μονωδών περιλάμβανε την υψίφωνο Μυρτώ Παπαθανασίου, τη μεσόφωνο Ειρήνη Καράγιαννη, τον κορυφαίο βαγκνερικό τενόρο Εντρικ Βότριχ και τον ρωμαλέο βαθύφωνο Ράινχαρντ Χάγκεν. Στην πραγματοποίηση της συναυλίας συνεισέφερε η ευγενική υποστήριξη της Γερμανικής Πρεσβείας Αθηνών.
Σε πλήρη απαρτία και εγρήγορση, με το πιο γερό κλιμάκιο σε ξύλινα και χάλκινα πνευστά, εμψυχωμένοι από το θέαμα της κατάμεστης αίθουσας, ορχήστρα και αρχιμουσικός έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, πετυχαίνοντας ένα πολύ καλό αποτέλεσμα. Το ερμηνευτικό στίγμα του Χριστόπουλου στον Μπετόβεν είναι πλέον σαφές και γνωστό: «στερεοφωνική» διάταξη οργάνων, ορχηστρικός ήχος συμπαγής, σφιχτός και αιχμηρός, γενικώς σταθερές ταχύτητες, συμπιεσμένο φάσμα διακυμάνσεων δυναμικής, αποφυγή ακροτήτων, συγκρατημένο συναίσθημα.
Ως προς αυτό, μοναδική διαφοροποίηση στην εκτέλεση της «Ενάτης» πρόβαλε το μελωδικά ρευστό, εσωστρεφές Adagio. Υποστηριζόμενος θαυμάσια από τα πειθαρχημένα, καλοδεμένα χορωδιακά σύνολα και το γενικώς ισορροπημένο κουαρτέτο των μονωδών –το τέλειο κουαρτέτο «Ενάτης» υπήρξε ανέκαθεν δυσπρόσιτο όνειρο!- ο πολλαπλά εμβληματικός «Υμνος στη χαρά» δόθηκε δυναμικά και με νεύρο, οδηγώντας στην λυτρωτική, διονυσιακής έντασης ολοκλήρωση. Το επίμονο, συγκινησιακά φορτισμένο χειροκρότημα του ακροατηρίου στο τέλους ήταν ίσως η ωραιότερη στιγμή της χρονιάς.
