Το Ευρωπαικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων καταδίκασε χθες για τέταρτη φορά την Ελλάδα για την πρακτική που εφαρμόζεται στις ένορκες καταθέσεις
Του Δημήτρη Αγγελίδη
Οχι μία και δύο, αλλά τέσσερις καταδίκες για το θέμα του θρησκευτικού όρκου στα δικαστήρια συμπλήρωσε χθες η Ελλάδα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ), το οποίο έκρινε ότι η πρακτική που εφάρμοζε το ελληνικό κράτος να καταγράφει το θρήσκευμα και να ζητάει θρησκευτικό όρκο στις ένορκες καταθέσεις παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (το άρθρο 9 περί ελευθερίας σκέψης, συνείδησης και θρησκείας και το άρθρο 13 περί δικαιώματος πραγματικής προσφυγής).
Η απόφαση που ανακοίνωσε χθες το ΕΔΔΑ βγήκε ύστερα από προσφυγές οκτώ μελών της Ενωσης Ουμανιστών Ελλάδας (Παναγιώτης Δημητράς, Andrea Glilbert, Νίκος Μυλωνάς, Γρηγόρης Βαλλιανάτος, Ευαγγελία Βλάμη, Αντωνία Παπαδοπούλου, Ναυσικά Παπανικολάτου, Δημήτρης Τσαμπρούνης). Αφορούσαν 49 δικαστικές καταθέσεις που έδωσαν το 2009 και το πρώτο εξάμηνο του 2010.
Η κατάσταση έχει αλλάξει από τότε. Από τις 2 Απριλίου 2012 ισχύει τροπολογία που κατατέθηκε στο πολυνομοσχέδιο για τη δίκαιη δίκη, με την οποία τροπολογία αλλάζει ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας στο θέμα του θρησκευτικού όρκου στα δικαστήρια (αφαιρείται η υποχρέωση καταγραφής του θρησκεύματος από το άρθρο 217, τροποποιείται το άρθρο 218 ώστε ο ορκιζόμενος να ερωτάται αν προτιμά να δώσει θρησκευτικό ή πολιτικό όρκο και καταργείται το άρθρο 220).
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι αυτές οι αλλαγές είναι συμβατές με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και σύμφωνες με τις συστάσεις που είχε κάνει στο πλαίσιο προηγούμενων καταδικαστικών αποφάσεων εναντίον της Ελλάδας.
Το ΕΔΔΑ είχε ήδη καταδικάσει την Ελλάδα άλλες τρεις φορές για το θέμα του θρησκευτικού όρκου: στις 21 Φεβρουαρίου 2008 (υπόθεση Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας, που αφορούσε ορκωμοσία δικηγόρου για την ανάληψη των καθηκόντων του), στις 3 Ιουνίου 2010 (υπόθεση Δημητράς και λοιποί κατά Ελλάδας) και στις 3 Νοεμβρίου 2011 (υπόθεση Δημητράς και λοιποί Νο2).
Ωστόσο, το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, στο οποίο ανήκει η πλειονότητα των προσφευγόντων, δηλώνει πως οι ελληνικές υπηρεσίες εξακολουθούν στην πράξη να μην εφαρμόζουν τον νέο νόμο, γεγονός για το οποίο η οργάνωση θα προσφύγει στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου.
«Από τις 60 καταθέσεις που έχουμε κάνει ύστερα από την εφαρμογή του νόμου, οι 58 εξακολουθούν να προβλέπουν αναγραφή του θρησκεύματος και θρησκευτικό όρκο. Σχεδόν όλα τα προτυπωμένα έγγραφα καταθέσεων έχουν μείνει τα ίδια. Αυτό το γνωρίζει η μεγάλη πλειονοτητα όσων πηγαίνουν στα δικαστήρια, όπου υποχρεώνονται να ζητούν, αν το επιθυμούν, την αντικατάσταση της επιλογής “Χριστιανός Ορθόδοξος” με άλλο θρήσκευμα ή με την επιλογή “άθεος” και να ζητούν να μην ορκιστούν στο Ευαγγέλιο αλλά στη συνείδησή τους«, λέει στην »Εφ.Συν.» ο εκπρόσωπος του Παρατηρητηρίου Παναγιώτης Δημητράς.
Την ίδια στιγμή, το Παρατηρητήριο βάζει στο στόχαστρο την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών και δηλώνει ότι θα προσφύγει στον Αρειο Πάγο εναντίον της, διότι, όπως ισχυρίζεται, με έγγραφο στις 25 Νοεμβρίου 2011, πριν δηλαδή αλλάξει η ελληνική νομοθεσία, η Εισαγγελία παραπληροφόρησε το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και μέσω αυτού το ΕΔΔΑ ότι στην Ελλάδα δεν εφαρμόζονταν οι νόμοι που παραβίαζαν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άρα επικρατούσε μια πραγματικότητα σύμφωνη με τη Σύμβαση.
