Του Κ. Κάραλη
Από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 τα ποδοσφαιρικά σωματεία ξεκίνησαν να ψάχνουν απελπισμένα χορηγίες για να ενισχυθούν οικονομικά. Πλέον, στον 21ο αιώνα, οι πάσης φύσεως σπόνσορες έχουν μπει με τα μπούνια στο ποδόσφαιρο και γενικότερα στον επαγγελματικό αθλητισμό.
Αλλωστε, πώς θα μπορούσαν να επιβιώσουν οι σύλλογοι σε μια εποχή που σχεδόν τα πάντα κινούνται γύρω από το χρήμα;
Η αρχή έγινε όταν οι διαφημίσεις τυπώθηκαν στις εμφανίσεις των ποδοσφαιρικών ομάδων και αργότερα στις προπονητικές τους φόρμες. Η επιτυχία που γνώρισε αυτή η καινοτομία, αυξάνοντας τα έσοδα των χορηγών λόγω της δημοφιλίας και της απήχησης του αθλήματος στον απλό κόσμο, έσπρωξε τις εταιρείες να επεκταθούν ακόμη περισσότερο στο ποδόσφαιρο.
Να ξεφύγουν, δηλαδή, από την απλή εμπορική εκμετάλλευση της φανέλας και να διεισδύσουν βαθύτερα, εκεί όπου τα έσοδα θα ήταν περισσότερα από τα έξοδα.
Βρήκαν, λοιπόν, τη συνταγή. Επένδυσαν, αγόρασαν ή έχτισαν οι ίδιες γήπεδα για να στεγαστούν οι ομάδες. Στις μέρες μας συναντάμε πολλά από αυτά που έχουν πάρει το όνομα μεγαλοεταιρειών.
Για παράδειγμα, στην Αγγλία υπάρχουν το «Emirates Stadium» της Αρσεναλ, το «Etihad Stadium» της Μάντσεστερ Σίτι, το «Reebok Stadium» της Μπόλτον και πολλά άλλα. Ακόμα και στις υπόλοιπες ηπείρους, όπως στην Αμερική με το «Red Bull Arena» της Νιου Γιορκ Ρεντ Μπουλ, στην Ασία με το «Yamaha Stadium» που είναι η έδρα της ιαπωνικής Γιούμπιλο Ιβάτα.
Οι καιροί άλλαξαν, τα πράγματα εξελίχθηκαν και τώρα έχουμε φτάσει στο σημείο να βλέπουμε τους χορηγούς να δίνουν τη φίρμα τους στην ονομασία των ποδοσφαιρικών συλλόγων, ή ακόμη και να αλλάζουν και το έμβλημά τους, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν για την ομάδα και τους οπαδούς της.
Δεν είναι λίγα τα κλαμπ που πρόσθεσαν δίπλα στο παραδοσιακό τους όνομά έναν χορηγό που ταυτόχρονα είναι και ιδιοκτήτης. Η Μπάγερ Λεβερκούζεν, η Ρεντ Μπουλ Ζάλτσμπουργκ ακόμη και η δική μας Skoda Ξάνθη είναι μερικές απ’ αυτές.
Οπως γίνεται αντιληπτό, η εμπορευματοποίηση ξέφυγε πια από τα θεωρούμενα «λογικά» πλαίσια.
Τα δισεκατομμύρια των δισεκατομμυρίων που έχουν εισβάλει στην ποδοσφαιρική πραγματικότητα «τρώνε» λίγο λίγο το συναίσθημα μέχρι να το εξαφανίσουν εντελώς. Το ποδόσφαιρο είναι μια πηγή κέρδους, κάτι που γνωρίζουν πολύ καλά οι επιχειρηματίες.
SKODA ΞΑΝΘΗ
Η συμφωνία-σταθμός που άλλαξε τον ρου της ιστορίας της Ξάνθης έγινε το 1991. Ο μέχρι τότε ιστορικός ΑΟΞ αντιμετώπιζε τεράστια οικονομικά προβλήματα που έβαζαν σε κίνδυνο την ομάδα, η οποία μόλις και μετά βίας παρέμενε στην Α’ Εθνική. Ο πρόεδρος Θοδωρής Κοκκάλας βρήκε έναν νέο επενδυτή. Τον Χρήστο Πανόπουλο, ιδιοκτήτη της «ΒΙΑΜΑΡ Α.Ε.», που είναι η αντιπροσωπεία αυτοκινήτων της Skoda στην Ελλάδα. Το μεγάλο και πρωτοπόρο ντιλ «έκλεισε», στα ταμεία μπήκαν 40 εκατομμύρια δραχμές και η ομάδα μετονομάστηκε Skoda Ξάνθη. Ο μοναδικός όρος που μπήκε από τους οπαδούς ήταν να μην αλλάξουν τα χρώματα της φανέλας και να διατηρηθεί το έμβλημα, που απεικόνιζε τον Θρακιώτη φιλόσοφο Δημόκριτο. Ετσι, μπήκε μόνον η νέα ονομασία έως το 1996 που προστέθηκε και το σήμα της Skoda. Από τότε, η Ξάνθη δεν έχει υποβιβαστεί ποτέ, ενώ γνώρισε μεγάλες επιτυχίες όπως η έξοδος στο Κύπελλο UEFA τις περιόδους 2001-02, 2004-05, 2005-06 και στο Europa League τη σεζόν 2012-13.
NEW YORK RED BULLS
Τρεις φορές έχει αλλάξει το όνομά της μέχρι να καταλήξει στο τωρινό: Νιου Γιορκ Ρεντ Μπουλς. Οταν ιδρύθηκε, το 1996, λεγόταν Νιου Γιορκ/Νιου Τζέρσεϊ Μέτροσταρς. Από το 1998 έως το 2005 ήταν γνωστή ως Μέτροσταρς. Τότε μπλέχτηκε η Red Bull, αγόρασε τις μετοχές και άλλαξε τα πάντα: το όνομα, τα χρώματα και το έμβλημα. Ετσι, γεννήθηκαν οι Νιου Γιορκ Ρεντ Μπουλς. Παρά τη ριζική αλλαγή, η νέα διοίκηση δεν απαρνήθηκε την ιστορία της ομάδας, σε αντίθεση με ό,τι έκανε η εταιρεία όταν αγόρασε την αυστριακή Ζάλτσμπουργκ. Παρ’ όλα αυτά, οι οπαδοί δυσανασχετούσαν κάνοντας λόγο για «εταιρική απληστία» με συνθήματα όπως «θέλουμε να υποστηρίζουμε μια ομάδα, όχι μια διαφήμιση». Επιπλέον, η εταιρεία των «energy drinks» πλήρωσε 100 εκατομμύρια δολάρια ώστε να αποκτήσει εξ ολοκλήρου τα δικαιώματα του γηπέδου από την AEG, με το «Red Bull Arena» να εγκαινιάζεται τον Μάρτιο του 2010. Επίσης, στην προσπάθεια προώθησης τόσο του συλλόγου όσο και του ΜLS, στο ρόστερ προστέθηκαν παίκτες όπως ο Ανρί και ο Ζουνίνιο.
BAYER LEVERKUSEN
Ο γερμανικός σύλλογος δεν χρειάστηκε να αλλάξει το όνομά του γιατί πολύ απλά ιδρύθηκε με αυτό. Για να είμαστε πιο σωστοί, αρχικά ιδρύθηκε ως αθλητικός σύλλογος το 1904 με το όνομα TuS Bayer 04 Leverkusen.
Οι εργαζόμενοι της φαρμακευτικής εταιρείας Bayer AG πήραν την πρωτοβουλία και ζήτησαν από τα αφεντικά τους να τους βοηθήσουν στο στήσιμο του αθλητικού ομίλου.
Η επιστολή με το συγκεκριμένο αίτημα στάλθηκε στο διοικητικό συμβούλιο μαζί με τις 170 υπογραφές των υπαλλήλων. Τρία χρόνια αργότερα, το 1907, ιδρύθηκε το ποδοσφαιρικό τμήμα του συλλόγου.
Ομως, οι τσακωμοί και οι διαφωνίες που δημιουργήθηκαν ανάμεσα στους αθλητές της γυμναστικής και σε εκείνους του ποδοσφαίρου οδήγησαν τους τελευταίους στην ίδρυση ενός νέου συλλόγου το 1928. Λεγόταν SV Bayer 04 Leverkusen.
Ο σταυρός που φέρει ως έμβλημα η ομάδα υιοθετήθηκε από το λογότυπο της εταιρείας τον Μάιο του 1936, αντικαθιστώντας το λιοντάρι που φορούσαν στις φανέλες τους έως τότε.
RED BULL SALZBURG
Ηταν 6 Απριλίου του 2005, όταν η ποτοποιία Red Bull αγόρασε την Αούστρια Ζάλτσμπουργκ και τη μετονόμασε Ρεντ Μπουλ Ζάλτσμπουργκ. Μια νέα εποχή ξημέρωνε για τον αυστριακό σύλλογο. Το έμβλημα άλλαξε και τα χρώματα που τον αντιπροσωπεύουν πλέον είναι το κόκκινο, το κίτρινο και το άσπρο. Η επιμονή της εταιρείας να κάνει λόγο «για μια νέα ομάδα με μηδενική ιστορία» εξόργισε τους οπαδούς σε σημείο που έφτασαν να ξεσηκωθούν. Δημιούργησαν κίνημα εναντίον της νέας διοίκησης της ομάδας. Το εγχείρημα απέτυχε και κάτι τέτοιο είχε αποτέλεσμα να χωριστεί η κερκίδα στα δύο. Εκείνοι που δεν αποδέχονταν τη «νέα τάξη πραγμάτων» ίδρυσαν έναν νέο σύλλογο: την Αούστρια Ζάλτσμπουργκ, που αγωνίζεται στα τοπικά πρωταθλήματα της Αυστρίας. Μάλιστα, διατήρησαν το βιολετί χρώμα που είχε η ομάδα την προ Red Bull εποχή. Η UEFA αναφέρει την ομάδα ως «FC Ζάλτσμπουργκ» στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, αφαιρώντας το «Red Bull» από την ονομασία εξαιτίας των ορίων χορηγίας.
THE NEW SAINTS
Η πρώτη βρετανική ομάδα που άλλαξε το όνομά της αντικαθιστώντας το με την επωνυμία του χορηγού της ήταν η Λανσάλντφρεντ από την Ουαλία. Το 1996 η εταιρεία ηλεκτρονικών υπολογιστών Total Network Solutions επένδυσε 250.000 λίρες στον σύλλογο, δίνοντας ταυτόχρονα το brand name στην ονομασία.
Οι TNS, όπως έγιναν γνωστοί, βγήκαν στα προκριματικά του Κυπέλλου UEFA, ωστόσο δεν κατάφεραν να προχωρήσουν παραπέρα. Υστερα από επτά χρόνια, το 2003, έγινε η συγχώνευση με την οικονομικά αδύναμη Οσγουεστρι, η οποία ήταν στα πρόθυρα του υποβιβασμού. Το 2005, η Total Network Solutions εξαγοράστηκε από την British Telecom, κάτι που σηματοδοτούσε και το τέλος της συμφωνίας μεταξύ του συλλόγου και της εταιρείας. Η ομάδα όμως δεν έπαψε να υπάρχει. Απλά μετονομάστηκε «The New Saints», που θα πει «Οι Νέοι Αγιοι». Αυτό γιατί η Λανσάλντφρεντ είχε το προσωνύμιο «οι άγιοι», ενώ η πόλη Οσγουεστρι είχε συνδεθεί με τον Αγιο Οσβαλντ, ο οποίος ήταν βασιλιάς της Νορθουμβρίας, της περιοχής που βρισκόταν ανάμεσα στην Αγγλία και τη Σκοτία.
Η Red Bull δίνει… λεφτά
«Το Red Bull δίνει φτερά», λέει το διαφημιστικό σποτ της αυστριακής εταιρείας ποτοποιίας, η οποία έχει μπει για τα καλά στον αθλητισμό.
Ετσι, τα «φτερά» βγάζουν λεφτά και η συγκεκριμένη εταιρεία τα επενδύει κατάλληλα. Η Formula 1, το ποδόσφαιρο, το χόκεϊ και το ράλι είναι τα αθλήματα στα οποία έχει επεκταθεί ώς τώρα. Μάλιστα τις τελευταίες μέρες υπάρχει έντονη φημολογία ότι η εταιρεία έχει σκοπό να κάνει αισθητή την παρουσία της και στο κορυφαίο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου του κόσμου, την αγγλική Πρέμιερ Λιγκ. «Δεν θα ήταν έκπληξη αν αγόραζε μια ομάδα στην Αγγλία», ήταν τα λόγια του επικεφαλής της Red Bull στη Formula 1, Κρίστιαν Χόρνερ. Διάφορα… στόματα λένε ότι «το Τσάμπιονς Λιγκ είναι η μόνη διοργάνωση στην οποία δεν έχει πρόσβαση ακόμη. Την ενδιαφέρουν η Εβερτον και η Λίβερπουλ διότι δεν θα είναι τόσο δύσκολο να κερδίσουν την έξοδό τους στη διοργάνωση».
Οι επικριτές της ισχυρίζονται ότι οι χορηγοί που θέλουν να εισχωρήσουν στον αθλητισμό θα πρέπει να παρέχουν μόνο το απαιτούμενο κεφάλαιο, χωρίς να αγγίζουν συναισθηματικά ζητήματα, όπως τα χρώματα και το σήμα μιας ομάδας. Από την άλλη, είναι κοινώς αποδεκτό ότι πρόκειται για τον πιο έξυπνο σπόνσορα στον αθλητισμό και δεν είναι λίγοι αυτοί που θαυμάζουν τη στρατηγική που ακολουθεί με σκοπό να πουλήσει τα ποτά της.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
ΟΜΑΔΕΣ ΑΘΛΗΜΑ ΧΡΟΝΙΑ
EC Red Bull Salzburg Αυστριακό χόκεϊ 2000
Red Bull Racing Formula 1 2004
FC Red Bull Salzburg Ποδόσφαιρο 2005
Scuderia Toro Rosso Formula 1 2005
New York Red Bulls Ποδόσφαιρο 2006
Team Red Bull NASCAR 2007
Red Bull Brazil Ποδόσφαιρο 2007
Red Bull Ghana Ποδόσφαιρο 2008
RB Leipzig Ποδόσφαιρο 2009
EHC Red Bull Munchen Γερμανικό χόκεϊ επί πάγου 2013
