Το Ιδρυμα Ωνάση, με δεκαεννέα ευφάνταστες, πρωτότυπες και χωρίς ταμπού δράσεις, καλεί όλους μας, μεγάλους και παιδιά, ειδικούς και πρωτάρηδες, να ανακαλύψουμε την ποίηση και την προσωπικότητα του Καβάφη. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει από συνέδρια, εκθέσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα μέχρι σύγχρονες καλλιτεχνικές δημιουργίες: ταινίες, εγκαταστάσεις, αλλά και μουσικές από τους πιο προχωρημένους Ελληνες τραγουδοποιούς
Της Βασιλικής Τζεβελέκου
Εικαστικοί διάλογοι και μια μεγάλη έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Εκπαιδευτικά προγράμματα σε σχολεία από την Κυψέλη ώς τον Υμηττό με τους μαθητές να προσεγγίζουν το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή μέσα από κόμικς, κατασκευές, χιπ χοπ μουσική, «Μονόλεπτα μουσικά θέματα» από γνωστούς συνθέτες (Γιάννης Αγγελάκας, Κωνσταντίνος Βήτα, Μechanimal κ.ά.). Ανοιχτές συζητήσεις, διεθνές συνέδριο, η έκδοση ποιημάτων με τη γραφή Μπράιγ. Είναι μερικές μόνο από τις δράσεις του Ιδρύματος Ωνάση για το Αρχείο Καβάφη. Συνολικά αριθμούν δεκαεννέα και επεκτείνονται από την Αθήνα ώς τη Νέα Υόρκη και το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.
Το Ιδρυμα Ωνάση θέλει μελετητές και πλατύ κοινό να έχουν άνετη πρόσβαση στο Αρχείο Καβάφη, θέλει να αναδείξει τις σύγχρονες προσεγγίσεις στον Καβάφη, να δώσει έναυσμα για μάθηση και εμβάθυνση στο έργο του, να το διαδώσει, να υποστηρίξει τον διεθνή χαρακτήρα του, να προκαλέσει ζωντανές συζητήσεις και -γιατί όχι;- αντιπαραθέσεις γύρω από την ποίηση και όχι μόνο…
«Αποφασίσαμε να αναθέσουμε το Αρχείο Καβάφη όχι στους προφανείς, στους φιλόλογους καβαφιστές, αλλά σε μια τριάδα ανθρώπων. Δεν υπάρχει πρόεδρος και υποπρόεδρος, αλλά πολύς κόσμος που δουλεύει καθώς είναι ένα Αρχείο πολυεπίπεδο και πολύπλευρο» είπε χθες ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου, στο πλαίσιο της παρουσίασης των δράσεων. Ξεκίνησαν ήδη με την ανάρτηση των στίχων σε μέσα μαζικής μεταφοράς – με αποτέλεσμα τη γνωστή διαμάχη που ξέσπασε και τη συμπλήρωση ενός στίχου. Την ομάδα του Αρχείου Καβάφη αποτελούν οι: Αναστάσιος-Ιωάννης Δ. Μεταξάς, ακαδημαϊκός σύμβουλος, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, υπεύθυνη σχεδιασμού Δράσεων Αρχείου, και Θοδωρής Χιώτης, project manager.
«Για εμάς το Αρχείο είναι ένα ολόκληρο πεδίο δράσης, δεν είναι μόνο ποίηση. Είναι ανοιχτό γιατί είναι ανοιχτό το ίδιο το έργο του Καβάφη. Εχει δώσει αφορμές για δημιουργία στη ζωγραφική, στην ποίηση, στη μουσική, στην Ιστορία. Ζητά ελεύθερη θεώρηση. Δεν αποκλείονται φυσικά οι φιλόλογοι και οι ειδικοί. Είναι ευπρόσδεκτοι εκείνοι που με την επαφή μαζί του θα δείξουν την αρμοδιότητά τους» ανέφερε ο καθηγητής Αναστάσιος-Ιωάννης Μεταξάς. Και τόνισε: «Θα σεβαστούμε τον Καβάφη στην καθολικότητά του. Δεν ήταν ανεξάρτητος από ό,τι συνέβαινε στην εποχή του. Εδωσε διεθνή διάσταση στην περιφέρεια». Στο διεθνές συνέδριο, που θα γίνει τον Ιούνιο του 2014, «θα συμμετάσχουν Ελληνες και διεθνείς καβαφολόγοι, που έχουν δώσει το στίγμα τους, ενώ για πρώτη φορά θα μελετηθεί τι σημαίνει αρχείο αυτού του είδους και αρχειακή πολιτική».
ΔΡΑΣΕΙΣ
Το πρόγραμμα των δράσεων παρουσίασαν αναλυτικά η υποδιευθύντρια και υπεύθυνη επικοινωνίας της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών, Αφροδίτη Παναγιωτάκου, και ο Θοδωρής Χιώτης, project manager του Αρχείου.
Η πρώτη εκδήλωση, εμβόλιμη μάλιστα στο πρόγραμμα μετά τις πρόσφατες αντιπαραθέσεις, έχει θέμα «Τι συμβαίνει όταν ο Καβάφης μπαίνει στο Μετρό» και διοργανώνεται στις 4 Νοεμβρίου (στις 7.00, στη Στέγη Γραμμάτων).
* Εκθεση «Ιδανικές μορφές κι αγαπημένες – Εικονογραφώντας ποιήματα του Καβάφη». Διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, σε επιμέλεια Νίκου Σταμπολίδη, και επιχειρεί την εικονογράφηση με αρχαιολογικά αντικείμενα επιλεγμένων ποιημάτων (27 Νοεμβρίου 2013 – 30 Μαρτίου 2014).
* Το Πάρκο Αναψυχής της Ακαδημίας Πλάτωνος μετατρέπεται σε εκθεσιακό χώρο για έργα εμπνευσμένα από τον Κ.Π. Καβάφη. Συμμετέχουν Ελληνες και ξένοι εικαστικοί (Νοέμβριος – Δεκέμβριος 2013).
* Εγκατάσταση των Μedea Εlectronique. Με αφορμή το ποίημα «Μονοτονία» δημιουργούν το οπτικοακουστικό γλυπτό / installation «Μονοτονία», (Στέγη Γραμμάτων, Απρίλιος – Ιούνιος 2014).
* «Οσο μπορείς»: Tαινία μικρού μήκους από το Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Αθηνών. Ενας μαθητής από τη Συρία επιχειρεί να διαβάσει φωναχτά μέσα στην αίθουσα το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη. H ταινία θα είναι διαθέσιμη στους ιστότοπους http://www.onassis.gr και http://www.sgt.gr και θα προβληθεί σε σχολεία όλης της χώρας και σε επιλεγμένες αίθουσες.
* Εκδοση ποιημάτων του Κ.Π. Καβάφη σε γραφή Μπράιγ: τυπώθηκε σε συνεργασία με το Κέντρο Αποκατάστασης και Εκπαίδευσης Τυφλών (ΚΕΑΤ). Τα αντίτυπα θα διατεθούν δωρεάν.
* Γραμματοσειρά Καβάφη: ψηφιοποίηση της χειρόγραφης γραμματοσειράς του Κ.Π. Καβάφη, η οποία θα είναι διαθέσιμη προς χρήση σε όλες τις πλατφόρμες (σχεδιασμός από την Ελληνική Ψηφιακή Τυποθήκη με γραφίστα τον Γιάννη Καρλόπουλο).
* Μονόλεπτα μουσικά θέματα: με αφορμή μια ιδέα του Γιώργου Κουμεντάκη, καλλιτέχνες δημιουργούν μουσικά κομμάτια διάρκειας ενός λεπτού, εμπνευσμένα από το ποιητικό έργο. Τα κομμάτια θα οπτικοποιηθούν, θα προβληθούν και θα μεταδοθούν σε πολλαπλές πλατφόρμες. Συμμετέχουν οι: Γιάννης Αγγελάκας, Κωνσταντίνος Βήτα, Mόνικα, Ντούνας, Κλιντ, Coti K, Γασπαράτος, Παπαϊωάννου (ΙΟΝ) κ.ά.
* Συνέδριο «Να μένει εδώ»: το Αρχείο Καβάφη και η σημασία του (Στέγη Γραμμάτων, Ιούνιος 2014).
* «Ο Καβάφης στην Οξφόρδη»: διεθνές ,διεπιστημονικό σεμινάριο σε συνεργασία με το τμήμα Σύγχρονων Γλωσσών και Λογοτεχνιών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Το «Cavafy in Oxford» θα διεξάγεται καθ’ όλη τη διάρκεια του 2014 στην Οξφόρδη.
* «Λέξεις και Σκέψεις: Κύκλος «K.Π. Καβάφης – Ο Καβάφης σήμερα»»: πανεπιστημιακοί, συγγραφείς, ποιητές και εκπαιδευτικοί προσεγγίζουν το έργο του Κ.Π. Καβάφη τονίζοντας τους πολλαπλούς τρόπους ανάγνωσής του (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 10 Δεκεμβρίου 2013).
* «Ο ερωτικός Καβάφης»: ο ερωτισμός δεν αποτελεί απλώς ένα από τα θέματα της ποίησης του Κ.Π. Καβάφη, αλλά κινητήρια δύναμη της δημιουργικής διαδικασίας του (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, 28 Ιανουαρίου 2014).
* «Από τους Καβαφιστές στους Cavafistas»: συζήτηση στην οποία θα διερευνηθούν θέματα, όπως η παρουσία του Καβάφη στο διαδίκτυο, η πρόσληψή του από το κοινό διεθνώς, το καβαφικό έργο ως πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες (Στέγη, 14 Απριλίου 2014).
* Κύκλος μαθημάτων «Κ.Π. Καβάφης» (για ενηλίκους)»: σε πέντε συναντήσεις στη Στέγη θα διδάξουν οι Δημήτρης Δημηρούλης, Αναστάσιος-Ιωάννης Δ. Μεταξάς, Γιάννης Παπαθεοδώρου κ.ά.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ
* «O Καβάφης στα χέρια των παιδιών»: με χαρτιά, ξύλα και άλλα υλικά οι μαθητές δημιουργούν σειρά αντικειμένων με πηγή έμπνευσης τα ποιήματα.
* «Κάθε στίχος και μία εικόνα. Κι αν ο Καβάφης ήταν κόμικς;» Οι στίχοι γίνονται εικόνες και οι μαθητές θα δημιουργήσουν τα δικά τους κόμικς.
* «Ενα σχολείο γεμάτο Καβάφη»: εικαστική παρέμβαση στο σχολείο με αφορμή τον Καβάφη.
* «Η διαχρονική ποίηση πάντα επιστρέφει… και αυτή τη φορά γίνεται χιπ χοπ»: απόδοση-διασκευή ποιημάτων του Καβάφη σε μουσική χιπ χοπ.
* «Καβάφης: Ενας ποιητής, χιλιάδες αναγνώσεις. Καινοτόμες αφηγήσεις του καβαφικού έργου». Οι μαθητές χρησιμοποιούν βίντεο, ani mation κι άλλα μέσα για να αποδώσουν τα ποιήματα.
Τα εργαστήρια θα πραγματοποιηθούν σε Γυμνάσια και Λύκεια των Αμπελοκήπων, Κουκακίου, Υμηττού, Κυψέλης, Νίκαιας κ.α.
Τέλος, τo PEN American Center σε συνεργασία με το Ιδρυμα Ωνάση (ΗΠΑ) θα οργανώσουν μείζονα εκδήλωση (18 Νοεμβρίου) στο Town Hall της Νέας Υόρκης.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Αντ. Παπαδημητρίου: «Απορήσαμε από την ευαισθησία μέρους του ΣΥΡΙΖΑ»
Τα «κάστανα από τη φωτιά» κλήθηκε να βγάλει χθες ο Αντώνης Παπαδημητρίου αναφερόμενος στο επίμαχο ζήτημα που ξέσπασε τις περασμένες ημέρες λόγω της ανάρτησης συγκεκριμένου στίχου σε μέσα μαζικής μεταφοράς.
«Δεν θεωρούμε ότι παραποιήθηκε ο Καβάφης», δήλωσε κατηγορηματικά. «Απλώς όλοι μας απορήσαμε από την ευαισθησία που επέδειξε αλλά και την αντίδραση μέρους ενός πολιτικού κόμματος, του ΣΥΡΙΖΑ, που ένιωσε ότι στοχοποιείται. Επειδή υπήρξε αυτή η παρανόηση, εμείς μέσα σε 48ώρες προσθέσαμε έναν ακόμα στίχο. Θέλαμε να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον ενός μεγαλύτερου κοινού. Να δείξουμε στον μέσο πολίτη, έναν άλλο Καβάφη, που τον αφορά. Σεβαστήκαμε απόλυτα τον ποιητή. Θα ήταν ευτυχής από τον θόρυβο που προκλήθηκε, αν και ήταν αδικαιολόγητος» είπε. Και πρόσθεσε: «Η ευθύνη είναι συλλογική και ήταν συνειδητή η επιλογή του στίχου».
Να θυμίσουμε ότι ο επίμαχος στίχος ήταν: «Είν' επικίνδυνον πράγμα η βία». Με την προσθήκη έγινε: «Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία».
Αναστάσιος Ιωάννης Μεταξάς, Αντώνης Παπαδημητρίου, Θεόδωρος Χιώτης και Αφροδίτη Παναγιωτάκου
