Του Γιώργου Σταματόπουλου
Εναν μακρινό απόγονο του Μακρυγιάννη, έναν αυτοδίδακτο στα γράμματα, πιστό στην πατρίδα, στην οικογένεια, στη θρησκεία μάς παρουσιάζει στο βιβλίο «Η Ιστορία ενός στρατιώτη (1918-1922)» ο συγγραφέας Φίλιππος Δρακονταειδής, «μια συγκλονιστική μαρτυρία για τις ελληνικές εκστρατείες», όπως αναγράφεται στον υπότιτλο (εκδ. «Κέδρος»). Ιδού πώς ξεκίνησε η ιστορία σύμφωνα με την (ελκυστική) αφήγηση του Φ. Δρακονταειδή:
«Σε κονιορτοβριθές παλαιοβιβλιοπωλείο της Αθήνας έπιασα τυχαίως στα χέρια μου προ ετών το αντίτυπο ενός βιβλίου δίχως εξώφυλλο, το οποίο είναι το ημερολόγιο του οπλίτη Χρήστου Καραγιάννη, κλάση 1915. Σε αυτό καταγράφονται οι αναμνήσεις του επιστρατευμένου, ο οποίος έλαβε μέρος στις τελευταίες μάχες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στη Βόρεια Ελλάδα (1918), στην εκστρατεία του ελληνικού στρατού στην Ουκρανία (1919), στην είσοδο και προέλαση των ελληνικών σωμάτων στρατού στη Μικρά Ασία (1920-1921) και στην κατάρρευση του μικρασιατικού Μετώπου (1922). Καλύπτεται έτσι μια τετραετία στρατιωτικής ζωής (1918-1922), στη διάρκεια της οποίας οι θρίαμβοι είναι σπουδαίοι και μάταιοι, οι ήττες είναι ανεπανόρθωτες και καθοριστικές για τη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας και της αναπηρίας του ελληνικού κράτους, που τότε ακριβώς ολοκληρώνει την ενοποίησή του, εκατό χρόνια μετά την Επανάσταση για την απελευθέρωσή του από την οθωμανική κυριαρχία».
Εξαιρετική δουλειά από τον Φίλιππο Δρακονταειδή. Εχει διαβάσει εξονυχιστικά τη μαρτυρία (ημερολόγιο) του στρατιώτη Χρήστου Καραγιάννη, σαν να ζει μαζί του τις λεπτομέρειες που περιγράφει στην καθημερινότητα των στρατοπέδων, απλώνοντας την ιστορική του ματιά στις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις εκείνων των χρόνων. Το πράττει αυτό με επιστημονική αρτιότητα [υποσημειώσεις, επιβεβαίωση από τον Γιάννη Σκαρίμπα, που έλαβε μέρος στο Μακεδονικό μέτωπο (1918), συνδυασμός με ξένες πηγές, ένταξη στον ιστορικό ρου μέσα από δημοσιεύσεις της Διοίκησης Ιστορίας Στρατού του Ελληνικού Γενικού Επιτελείου].
Εάν είχε επιμείνει λίγο και είχε επεκτείνει τον πρόλογό του θα είχαμε στα χέρια μας μια κανονική ιστορική διατριβή. Αλλά μάλλον έπραξε καλά. Συρρικνώνει την εισαγωγή του για να αφήσει εξαρχής χώρο στη μοναδική μαρτυρία που βρήκε στο παλαιοβιβλιοπωλείο και παρεμβαίνει με τις κατατοπιστικές υποσημειώσεις του στη ροή της αφήγησης. Σέβεται το κείμενο και αγωνιά να το εμπλουτίσει με όσο πιο διαφωτιστικές παρατηρήσεις, με την αντικειμενικότητα ενός σοβαρού μελετητή’ με ιστορική συνείδηση και ερμηνευτική οξυδέρκεια. Προφανώς εντυπωσιάστηκε από την αμεσότητα της αφήγησης του στρατιώτη και τη ροή της, ίσως και το ύφος του.
gstamatopoulos@ efsyn.gr
