Μια διαφορετική ματιά στο πρόσφατο σκάνδαλο των παρακολουθήσεων από την αμερικανική NSA. Εκτός από τους πολιτικούς και τους διπλωμάτες, υπάρχουν και οι πολίτες. Και τα big data
Γράφει η Βάλια Καϊμάκη
Οταν «αναδημοσιεύουμε» κάτι από το facebook ή το twitter ή τέλος πάντων όποιο άλλο κοινωνικό δίκτυο, συνηθίζουμε να γράφουμε ένα μηνυματάκι από κάτω: «κλέβω». Πριν από λίγες μέρες, μια φίλη «μας την είπε»: «Γράφουμε μοιράζομαι, προωθώ, ανακοινώνω, αλλά όχι κλέβω, βρε παιδιά». «Κλέβω, κλέβω», διαφωνήσαμε όλοι εν χορώ.
Και είναι αλήθεια, δεν έχω κανέναν ενδοιασμό να κλέψω, ειδικά αν πρόκειται για μια καλή ιδέα. Οπως το #Noshare (ή #ns), το οποίο αρχίζει σιγά σιγά να γίνεται γνωστό. Το #Noshare είναι η απάντηση στο πώς μέσω των Big Data χρησιμοποιούνται τα δεδομένα μας. Τι θέλουμε και τι δεν θέλουμε να μπαίνει σε βάση δεδομένων και μετά σε στατιστικές. «Μια ταπεινή προσπάθεια να κερδίσουμε πίσω από τις μηχανές λίγη δύναμη προς χάριν της ιδιωτικότητας», λένε οι εμπνευστές της ιδέας, ο ερευνητής Πάτρικ Μέγερ και ο Γουστάβο Φαλέιρος, από το Διεθνές Δίκτυο Δημοσιογράφων.
«Ιδιωτικότητα», μια λέξη που δεν υπάρχει, αλλά που έγινε καθημερινότητα αντί εκείνου του μακρόσυρτου «προστασία της ιδιωτικής ζωής», ελληνοποιημένη μετάφραση του privacy (δεν έχω τίποτα κατά της εξέλιξης μιας ζωντανής γλώσσας). Και με τις τελευταίες αποκαλύψεις του Εντ Σνόουντεν, όχι τόσο για τις πλανητικές ηλεκτρονικές παρακολουθήσεις από την Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, αλλά για το μέγεθός τους, γίνεται πιο επίκαιρο. Γιατί ακόμα κι αν όλοι μας αναρωτηθήκαμε «Μα τι να κάνει τη λίστα με τα ψώνια ο Big Brother;», πριν δεν υπήρχε απάντηση (α, και παρεμπιπτόντως δεν λέμε πια Big Brother, είναι παρωχημένο, λέμε «το μάτι του Σάουρον», διαβάζουμε και λίγο Τόλκιν, ναι;). Σήμερα υπάρχει: στατιστικές (σε πιο απλά ελληνικά τα Big Data). Και κάπου εκεί μπαίνουμε όλοι μας, οι προτιμήσεις μας, οι συνήθειές μας, οι ελπίδες μας, οι αγορές μας.
Εχω αναφέρει και πάλι το γεγονός ότι η Ε.Ε. είναι σε διαδικασία να εγκρίνει δύο νέες οδηγίες που αφορούν την προστασία της ιδιωτικής ζωής, αλλά καθυστερούν γιατί έχουν πέσει επάνω τα δεκάδες λόμπι, ένας τραβάει από δω, άλλος από κει. Οι διαστάσεις που έχει πάρει το διπλωματικό επεισόδιο μπορεί και να επιταχύνουν τις εξελίξεις, μπορεί και όχι. Είναι το τελευταίο «στοίχημα» του Ευρωκοινοβουλίου, πριν από τις εκλογές του καλοκαιριού. Και πάλι πρέπει να δούμε τι προβλέπει το τελικό κείμενο και πόσο τελικά μας προστατεύει. Γιατί πίσω από τις περισσότερες δωρεάν υπηρεσίες στο Δίκτυο, κρύβεται ένας στυγνός εκβιασμός: «Σου δίνω να χρησιμοποιείς την εφαρμογή μου, τα δεδομένα σου όμως είναι δικά μου. Κι άμα σου αρέσει».
Ετσι, λοιπόν, το #Noshare έρχεται ως δήλωση εκ μέρους μας: «Αυτό δεν θέλω να μπει στα big data, είναι δικό μου». Θα εμποδίσει εκείνους που τα χειρίζονται –και δεν εννοώ τις παρακολουθήσεις φυσικά, αλλά όλους εκείνους που με τη σύμφωνη γνώμη μας διαχειρίζονται πληροφορίες που τους δίνουμε, όπως οι σελίδες κοινωνικές δικτύωσης- να το κάνουν; Οχι, αλλά τουλάχιστον το λες. Και κανείς δεν μπορεί να σου πει μετά πως στα ψιλά ψιλά γραμματάκια που έλεγε «Θα το χρησιμοποιήσουμε, εκτός εάν ο χρήστης δηλώσει αντίθετη επιθυμία»… εσύ δεν έδωσες σημασία.
Οι εμπνευστές της ιδέας προτείνουν να το χρησιμοποιούμε για οτιδήποτε δεν θέλουμε να γίνει «ζωοτροφή»: αναρτήσεις στο facebook, tweets, emails, SMS, αυτοκίνητα, κτίρια, ακόμα και πάνω μας. Αυτοκίνητα και κτίρια και εαυτός; Ναι αμέ. Γιατί, σας είπε κανείς ότι θέλω να φαίνεται το σπίτι μου στο google maps; Ή η φάτσα μου στην αναζήτηση εικόνων;
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
e- Εκπαίδευση
Τρεις ήταν οι βασικοί άξονες συζήτησης του φετινού ετήσιου φόρουμ που συνδιοργανώθηκε στις Βρυξέλλες από το Πανευρωπαϊκό Δίκτυο Εθνικών Κέντρων Ενημέρωσης και Επαγρύπνησης Insafe και την Ε.Ε., με θέμα τη διαμόρφωση ενός καλύτερου Διαδικτύου για όλους: 1) οι δυνατότητες δημιουργικότητας και επιχειρηματικότητας που δίνει το Διαδίκτυο, 2) οι τρόποι ενίσχυσης των ψηφιακών δεξιοτήτων των νέων, ώστε να ανταποκριθούν σε ένα ποιοτικότερο και καλύτερο διαδικτυακό περιβάλλον, και 3) οι υποχρεώσεις αλλά και οι δυνατότητες της βιομηχανίας να δημιουργεί ασφαλή περιβάλλοντα για τους χρήστες της («safer by design»).
• Οι νέοι μπορούν να δράσουν ως δημιουργοί (curators) και όχι απλά ως καταναλωτές περιεχομένου στο Διαδίκτυο, αρκεί να έχουν την εμπιστοσύνη αλλά και την καθοδήγηση των γονέων τους, ευκαιρίες έκφρασης, καθώς και διδασκαλία βασικών γνώσεων προγραμματισμού ήδη από το σχολείο.
• Η λέξη-κλειδί για τις ψηφιακές δεξιότητες των νέων, σύμφωνα με τους ίδιους, είναι η εκπαίδευση, ενώ θέματα όπως η διαδικτυακή παρενόχληση και η ανωνυμία μπορούν να αντιμετωπιστούν πιο αποτελεσματικά μέσα από το «peer mentoring», δηλαδή την εκπαίδευση ανηλίκων από συνομιλήκους τους, μαζί με την επίβλεψη έμπειρων ενηλίκων και υπεύθυνων καθηγητών.
Παράλληλα, ο ρόλος των γονέων έχει μεγάλη αξία για τους νέους, καθώς είναι σημαντικό να περνούν περισσότερο χρόνο με τους γονείς τους και να προσβλέπουν σε θετικά πρότυπα συμπεριφοράς.
• Η χρήση του Διαδικτύου από νήπια και παιδιά ηλικίας 0-8 ετών αποτελεί μια καινούργια πραγματικότητα που θέτει στο προσκήνιο σημαντικά ερωτήματα σε σχέση με τα οφέλη και τους κινδύνους της χρήσης του Διαδικτύου από πολύ νεαρά άτομα, αλλά και προκλήσεις, όπως πώς θα έρθουν τα παιδιά των ηλικιών αυτών σε επαφή με το ποιοτικό online περιεχόμενο.
• Στον αντίποδα της ευθύνης χρηστών, γονέων και εκπαιδευτικών βρέθηκε η ευθύνη της βιομηχανίας. Οι νέοι ζητούν να έχουν το δικαίωμα να τους ξεχάσουν online (the right to be forgotten), να υπάρχουν εύκολοι μηχανισμοί και εργαλεία αναφοράς, και να υπάρχει διαφάνεια στη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων. Παράλληλα, επιθυμούν καλύτερα τεχνικά χαρακτηριστικά στις υπηρεσίες (να είναι διασκεδαστικές, ελκυστικές), αλλά παράλληλα να προωθούν την ηθική συμπεριφορά και τη γνώση μέσα από το παιχνίδι (game education).
Οι σύνεδροι ασχολήθηκαν και με τις εμπορικές πτυχές της βιομηχανίας για τους χρήστες όλων των ηλικιών, καθώς 71% των κερδών των εταιρειών προέρχονται από το «κατέβασμα» δωρεάν εφαρμογών. Επιπλέον, 37% των τρίχρονων και τετράχρονων παιδιών πλοηγούνται στο Διαδίκτυο χωρίς καμία ασφάλεια ως προς το ανεπιθύμητο εμπορικό περιεχόμενο.
Υπογραμμίστηκε, λοιπόν, η σημασία της κριτικής σκέψης ως της σημαντικότερης ψηφιακής δεξιότητας για τους νέους, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν κάθε διαδικτυακό κίνδυνο, ιδιαίτερα σε μια εποχή όπου, όπως η νέα γενιά, ζητά ολοένα και περισσότερα πράγματα, ολοένα και περισσότερες υπηρεσίες από το Διαδίκτυο. Γι’ αυτόν τον λόγο χρειάζεται την καθοδήγηση και τη στήριξη των γονέων και των δασκάλων της.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
e-ΕΙΔΗΣΕΙΣ
• Τη διακοπή της παραγωγής του Nintendo Wii ανακοίνωσε η κατασκευάστρια εταιρεία, μιας ριζοσπαστικής πρότασης για την εποχή της που εισήγαγε το motion gaming στη ζωή εκατομμυρίων παικτών. Κυκλοφόρησε το 2006 και πούλησε περισσότερες από 100 εκατομμύρια συσκευές, αποτελώντας μια από τις πιο επιτυχημένες κονσόλες της Nintendo. Με παιχνίδια που έκαναν έξυπνη χρήση της τεχνολογίας ανίχνευσης κίνησης όπως τo Wii Sports, δημιούργησε νέο κοινό για τη βιομηχανία του ηλεκτρονικού παιχνιδιού. Αντίο, Wii.
• Δέκα χρόνια ζωής γιορτάζει τη Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2013 το Νέο Ψηφιακό Πλανητάριο του Ιδρύματος Ευγενίδου, το μεγαλύτερο και καλύτερα εξοπλισμένο Ψηφιακό Πλανητάριο σε Ευρώπη και Αμερική. Την ημέρα αυτή των γενεθλίων του προσκαλεί τους αγαπητούς φίλους, που το τίμησαν με την παρουσία τους όλα αυτά τα χρόνια, σε μια ειδική εκδήλωση-παρουσίαση της νέας επετειακής ψηφιακής Παράστασης με τίτλο: «Στα μονοπάτια των άστρων». Την ημέρα αυτή θα πραγματοποιηθούν τέσσερις παραστάσεις: ώρες 18.00, 19.15, 20.15 και 21.15 με ελεύθερη είσοδο, απαραίτητα είναι όμως τα δελτία εισόδου, η διανομή των οποίων θα πραγματοποιηθεί από το Ταμείο του Πλανηταρίου από τις 17.30 της ίδιας ημέρας.
• To τέλος του 2013 θα αποτελέσει εφαλτήριο για την άνοδο των tablets σε υψηλότερα επίπεδα από ποτέ, ενώ οι πωλήσεις PC θα συνεχίσουν την καθοδική πορεία τους, όπως αναφέρει έρευνα της Gartner. Σύμφωνα με αυτήν, οι πωλήσεις tablet αναμένεται να αυξηθούν κατά 53,4%, φτάνοντας τα 184 εκατομμύρια τεμάχια μέχρι το τέλος του έτους, ενώ την ίδια στιγμή τα PC θα παρουσιάσουν πτώση 8,4%.
