Δίκτυο αντικουλτούρας έξω από τα κυρίαρχα πλαίσια και την εμπορευματοποίηση χαρακτηρίζουν τα κατειλημμένα κτίρια οι ειδικοί Μ. Λoγοθέτη και Ν. Σούζας. Το συνελευσιακό μοντέλο που προτείνουν, λένε, είναι άμεση δημοκρατία στην πράξη

Του Ιάσονα Παναγιωτόπουλου

«Μέσα στη Βίλα Αμαλίας αλλά και σε όλες τις καταλήψεις στην Ελλάδα διαμορφώνεται και υλοποιείται ένα πολιτικό πρόταγμα: Το όραμα για μια άλλη κοινωνία παίρνει μορφή εδώ και τώρα» λέει η Μαρλέν Λογοθέτη με τον Νίκο Σούζα να προσθέτει πως στις καταλήψεις «δημιουργήθηκε ένα ολόκληρο δίκτυο αντικουλτούρας πέρα και έξω από το κυρίαρχο, μια διαφορετική πρόταση απέναντι στην εμπορευματοποίηση. Μία έμπρακτη κριτική».

Η Μ. Λογοθέτη και ο Ν. Σούζας έχουν ασχοληθεί με το κίνημα των καταλήψεων στην Ελλάδα καθώς είναι ερευνητές κοινωνικών κινημάτων. Συναντηθήκαμε με αφορμή το κύμα καταστολής των τελευταίων ημερών και μιλήσαμε για τον ρόλο, τη δράση και την πολιτική που παράγουν οι καταλήψεις σήμερα.

«Η Βίλα Αμαλίας έχει μεγάλο μερίδιο στη διάχυση της λογικής της αυτοοργάνωσης και της αυτοδιαχείρισης στην ελληνική κοινωνία» τονίζει ο Ν. Σούζας που μιλά για μια νέα πολιτική αντίληψη που έφεραν στην Ελλάδα αυτοί οι χώροι. «Το συνελευσιακό μοντέλο που πρότειναν οι καταλήψεις, η άμεση δημοκρατία στη πράξη, ενσωματώθηκαν και σε άλλες κινηματικές δραστηριότητες σε ευρεία κλίμακα. Η Βίλα έβγαζε προς τα έξω μια πρόταση για το πώς θέλουμε να είναι αυτό το ‘άλλο’ και αυτή είναι η μεγαλύτερη της συμβολή ως προς την έκφραση του αντιεξουσιαστικού χώρου», λέει Μ. Λογοθέτη.

Η δράση των καταλήψεων

Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή δραστηριοποιούνται δεκάδες καταλήψεις (Λέλας Καραγιάννη, Ματσάγγου στον Βόλο, Υφανέτ στη Θεσ/νικη, Ευαγγελισμός στο Ηράκλειο Κρήτης κτλ). Διοργανώνουν συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, συλλογικές κουζίνες, καφενεία, προβολές, μαθήματα αυτομόρφωσης και πολιτικές εκδηλώσεις στις γειτονιές όπου λειτουργούν. Αποτελούν ουσιαστικά ένα τμήμα του κοινωνικού ιστού.

Γύρω από αυτούς τους χώρους δραστηριοποιούνται ευρύτεροι κύκλοι ανθρώπων. Στη Βίλα Αμαλίας π.χ. λειτουργεί η συναυλιακή ομάδα (ο σημαντικότερος συναυλιακός χώρος της πανκ σκηνής στην Ελλάδα και μήτρα δεκάδων συγκροτημάτων), η θεατρική ομάδα Buffonata, η τυπογραφική κολεκτίβα Rotta, το βιβλιοπωλείο, το στούντιο για τις μπάντες κτλ.

«Εγκαταλείφθηκε από το κράτος ως σχολείο και έγινε ένα διαφορετικό, ελευθεριακό σχολείο, ίσως το πιο δημόσιο και ανοιχτό κτήριο στην πόλη» λέει ο Ν. Σούζας. Ο πατέρας της Μ. Λογοθέτη ήταν μαθητής στο κτήριο της Χέυδεν όταν αυτό λειτουργούσε ως σχολείο. «Ξαναμπήκε στο κτήριο στο οποίο στεγαζόταν το πρώην αυταρχικό σχολείο του μετά από 50 χρόνια. Το είδε να έχει μετατραπεί σε κάτι που μόνο στα πιο δημιουργικά όνειρά τους θα μπορούσαν να φανταστούν ως μαθητές τότε».

Παρά την πλούσια δράση τους, ο ρόλος των καταλήψεων παραμένει αφανής στη κυρίαρχη πολιτική και τα ΜΜΕ. «Στην Ελλάδα επικράτησε μια απαξίωση των χώρων αυτών. Επέμεναν να τους παρουσιάζουν σαν χώρους συνάθροισης ‘περιθωριακών’, σαν ‘ποινικό φαινόμενο’, χωρίς καμία κοινωνική σημασία και αρνούνταν να αναγνωρίσουν τον πολιτικό τους χαρακτήρα, τη διάστασή τους ως πολιτική πρόταση» λέει η Μ. Λογοθέτη.

«Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί πως αυτή η αντιμετώπιση από πλευράς των κυρίαρχων θεσμών προκαλείται από το γεγονός ότι οι καταλήψεις θίγουν τον πυρήνα της πολιτικής τους αντίληψης. Προτάσσοντας την αυτοοργάνωση έναντι της διαμεσολάβησης, οι καταλήψεις συνιστούν στην ουσία αμφισβήτηση της υπάρχουσας μορφής κοινωνικής οργάνωσης», προσθέτει ο Ν. Σούζας.

«Από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 το αντιεξουσιαστικό κίνημα, μέσω των καταλήψεων, αρχίζει και αποκτά υποδομές και σταθερούς χώρους δραστηριοποίησης» εξηγεί η Μ. Λογοθέτη. «Σήμερα η επίθεση που δέχονται οι καταλήψεις έχει να κάνει με ένα πόλεμο και σ’ αυτό το επίπεδο: οι υποδομές αυτές, που χρειάστηκαν πολύ κόπο για να δημιουργηθούν, είναι ζωτικής σημασίας για την καθημερινή δουλειά του κινήματος».

Αναφερόμενοι στα «ευρήματα» της Αστυνομίας κατά τις τελευταίες εκκενώσεις στη Βίλα, τη κατάληψη Σκαραμαγκά και την επέμβαση στην ΑΣΟΕΕ, τονίζουν πως «Η σημασία αυτών των χώρων για το κίνημα είναι πολύ μεγάλη και η προστασία τους αυτονόητη. Εκεί μέσα ένας κύκλος ανθρώπων διαμορφώνει την ίδια του τη ζωή, δεν παίζει. Δεν φτιάχνει ‘υλικά πολέμου’».

Αλληλεγγύη

Η εισβολή της Αστυνομίας στη Βίλα Αμαλίας και την Σκαραμαγκά έχει πυροδοτήσει μια σειρά δράσεων αλληλεγγύης με μαζικότατο χαρακτήρα. «Μια εκκένωση κατάληψης γυρίζει μπούμερανγκ στις Αρχές. Η αντίληψη των καταλήψεων έρχεται ξανά στην επιφάνεια, απασχολεί τη δημόσια σφαίρα και τελικά μπορεί να βρίσκει τρόπους να διαχέεται ακόμα περισσότερο». Οσο για το ευρύτατο κύμα συμπαράστασης; «Πολλοί άνθρωποι έχουν συνδέσει αυτό τον χώρο με τα καλύτερα χρόνια της ζωής τους. Κι αυτή την εμπειρία τους δεν τη διαπραγματεύονται».

Για να συνυπογράψετε το διαδικτυακό ψήφισμα αλληλεγγύης στη Βίλα Αμαλίας, πληκτρολογήστε:  

www.avaaz.org/en/petition/Solidarity_with_Villa_Amalias_Squat_Allileggyi_stin_Katalipsi_Vila_Amalias/