Με μια πρωτοποριακή μέθοδο που βασίζεται στη χρήση λέιζερ το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας του Ηρακλείου Κρήτης από κοινού με το Μουσείο της Ακρόπολης προχώρησαν στον καθαρισμό και τη συντήρηση των γλυπτών της Ακρόπολης, εργασία για την οποία πήραν το ευρωπαϊκό βραβείο Keck
Του Παναγιώτη Γεωργουδή
Υψηλής απόδοσης φωτοβολταϊκά ανέπτυξαν επιστήμονες στην Κρήτη με μία μέθοδο πρωτοποριακή διεθνώς που βασίζεται στη χρήση λέιζερ. Συγκεκριμένα, το Εργαστήριο Μικρο-νανοδόμησης με υπερβραχείς παλμούς λέιζερ του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του ΙΤΕ, με επικεφαλής τον ερευνητή Μανόλη Στρατάκη, και το Κέντρο Τεχνολογίας Υλικών Φωτονικής του ΤΕΙ Κρήτης, με υπεύθυνο τον αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Ηλεκτρολογίας Μανόλη Κυμάκη, κατόρθωσαν, συνδυάζοντας τη διαφορετική τεχνογνωσία τους, να δημιουργήσουν μία πρωτότυπη μέθοδο που εδράζεται στην ακτινοβόληση με δέσμη υπερβραχέων παλμών λέιζερ, ώστε να γίνεται η απευθείας αναγωγή λεπτού στρώματος οξειδίου του γραφείου σε πλαστικό και εύκαμπτο υπόστρωμα.
Αυτό με τη σειρά του μετατρέπεται σε υψηλής διαφάνειας υλικό και αγώγιμο υμένιο. Αποδείχθηκε έτσι πως αυτού του τύπου τα υμένια που αναπτύσσονται με την περιγραφόμενη τεχνική μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε οργανικές φωτοβολταϊκές κυψελίδες ως διάφανα ηλεκτρόδια με πολύ υψηλότερη απόδοση από τις υπάρχουσες μεθόδους μέχρι τώρα.
Το Ινστιτούτο Ερευνας και Τεχνολογίας είναι γνωστό για τα πρωτοποριακά επιτεύγματά του σε μια σειρά τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, για πολλά από τα οποία έχει αποσπάσει σημαντικά διεθνή βραβεία. Ενα από αυτά, το διεθνές Βραβείο Keck για την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς, απέσπασαν πριν από λίγο καιρό από κοινού το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ (ΙΗΔΛ) του ΙΤΕ και το Μουσείο της Ακρόπολης για την εξαιρετική δουλειά τους στη συντήρηση των Καρυάτιδων με διεθνώς πρωτοποριακή τεχνολογία λέιζερ που έχει αναπτυχθεί στο ΙΤΕ.
Το Διεθνές Ινστιτούτο Συντήρησης (IIC) καθιέρωσε το βραβείο Keck το 1994 έπειτα από τη γενναιόδωρη προσφορά των Sheldon και Caroline Keck για την προώθηση της κατανόησης και προβολής των επιτευγμάτων για την ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς. Το 2012 το βραβείο απονεμήθηκε από κοινού στο Μουσείο της Ακρόπολης και το ΙΤΕ για τη δημιουργία κοινού ανοιχτού εργαστήριου στο χώρο έκθεσης του Μουσείου, το οποίο φέρνει τους επισκέπτες σε επαφή με εφαρμογές των λέιζερ στη συντήρηση, διαδικασίες που έως τώρα γίνονταν σε απροσπέλαστα εργαστήρια.
Το ΙΤΕ συνεργάζεται κατά τα τελευταία 10 χρόνια με το Μουσείο της Ακρόπολης, όπως επίσης και με την Υπηρεσία Συντήρησης των Μνημείων της Ακρόπολης (ΥΣΜΑ), για την ανάπτυξη καινοτόμων μεθοδολογιών καθαρισμού και συντήρησης των γλυπτών της Ακρόπολης. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες του ΙΤΕ σχεδίασαν και κατασκεύασαν ένα πρωτοποριακό σύστημα λέιζερ ειδικά για τον καθαρισμό και την ανάδειξη των αρχαίων αυτών αριστοτεχνημάτων.
Το λέιζερ έχει τη δυνατότητα να λειτουργεί σε δύο μήκη κύματος ή, πιο απλά, να εκπέμπει ακτινοβολία σε δύο «χρώματα» ταυτόχρονα (υπέρυθρο και υπεριώδες). Η καινοτομία έγκειται στην ταυτόχρονη χρήση των δυο δεσμών λέιζερ, που επιτρέπει στον συντηρητή να αφαιρεί με ακρίβεια επικαθίσεις ρύπων από την επιφάνεια των γλυπτών, χωρίς το αρχικό υπόστρωμα να αποχρωματίζεται ή να υφίσταται κάποια άλλη ζημιά, ενώ παράλληλα αποκαλύπτεται η μοναδική επιφάνεια του γλυπτού.
Το συγκεκριμένο βραβείο αποτελεί την επιβράβευση αυτής της συνεργασίας καθώς και της κοινής προσπάθειας του Μουσείου και του ΙΤΕ να διαφυλάξουν και να αναδείξουν τον μοναδικό πολιτισμικό πλούτο της χώρας μας και να μπορέσουν εν συνεχεία να επιδείξουν στο κοινό πώς ο πολιτισμός και η τεχνολογία μπορούν να συνδυαστούν. Αξιοσημείωτη άλλωστε είναι η φράση που αναγράφεται στο βραβείο: «H ανάδειξη των Καρυατίδων με λέιζερ είναι προσβάσιμη στο κοινό στο Μουσείο της Ακρόπολης: Μια σύνδεση μεταξύ της αρχαίας και της σύγχρονης Ελλάδας».
Και μια… ρομποτική βράβευση
Πρόσφατα, εξάλλου, βραβεύτηκε ερευνητική ομάδα του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ στο πλαίσιο διεθνούς διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε στην Ιαπωνία για την πρωτοποριακή δουλειά που πραγματοποίησε στον τομέα της όρασης των ηλεκτρονικών συστημάτων και των ρομπότ. Η τεχνολογία που αναπτύχθηκε επιτρέπει σε έναν υπολογιστή να παρακολουθεί μέσω κάμερας τα χέρια ενός ανθρώπου και να αναγνωρίζει τις κινήσεις που κάνουν.
Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να διευκολυνθεί η φυσική αλληλεπίδραση με τους υπολογιστές και ο χειρισμός ηλεκτρονικών συσκευών χωρίς να απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις, εκπαίδευση ή άλλες συσκευές. Ηδη πολλές ευρωπαϊκές, αμερικανικές και ασιατικές εταιρείες έχουν ενδιαφερθεί να χρησιμοποιήσουν αυτή την τεχνολογία στους τομείς της εκπαίδευσης, της αυτοματοποιημένης κατανόησης της νοηματικής γλώσσας, των διαδραστικών παιχνιδιών, του αυτοματοποιημένου προγραμματισμού ρομπότ κ.λπ.
Η βραβευθείσα ερευνητική ομάδα αποτελείται από τον αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητή του ΙΤΕ Αντώνη Αργυρό, τους υποψήφιους διδάκτορες του Πανεπιστημίου και μεταπτυχιακούς στο ΙΤΕ, Νικόλαο Κυριαζή, Ιάσονα Οικονομίδη και τον μηχανικό Λογισμικού Πασχάλη Παντελέρη.
