Το δυνατό, επικοινωνιακό στοιχείο του έργου, αλλά και ο φορέας εξέλιξης της αφήγησης υπήρξε ο χειμαρρώδης, σπινθηροβόλος λόγος του Θωμά Μοσχόπουλου. Η μουσική του Νίκου Κυπουργού ουδέποτε αυτονομείται, σπάνια αναπτύσσεται μελωδικά, αναλώνεται συνεχώς σε υποδηλώσεις, «σχολιασμούς» και ηχητικά «καλαμπούρια»
Του Γιάννη Σβώλου
Τη νέα της όπερα (και) για παιδιά με τίτλο «Προσοχή! Ο πρίγκιπας λερώνει» παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα η Εθνική Λυρική Σκηνή (9/11/2013). Ηταν μια συνεργασία του συνθέτη Νίκου Κυπουργού και του σκηνοθέτη Θωμά Μοσχόπουλου, βασισμένη σε ποιητικό κείμενο του δεύτερου. Αμφότεροι, ο καθένας στο πεδίο του, διαθέτουν πλούσια εμπειρία στη δημιουργία έργων με έμπνευση ή παραλήπτες τα παιδιά κάθε ηλικίας: ο πρώτος ανήκει στην ιδρυτική, δημιουργική ομάδα της χατζιδακικής «Λιλιπούπολης» (1976-80), ο δεύτερος διαθέτει ιστορικό μακράς, ιδιαίτερα επιτυχημένης, συνεργασίας με το παιδικό θέατρο της Ξένιας Καλογεροπούλου και όχι μόνον.
Βασιζόμενοι μερικώς στον «Πρίγκιπα χοιροβοσκό» του Αντερσεν, οι δύο συνδημιούργησαν ένα σύγχρονο, λαμπερό, υπερκινητικό, «ποπ» σκηνικό παραμύθι. Η πρότασή τους υλοποιήθηκε σκηνικά με εύγλωττες, πολύχρωμες εικόνες και καθαρό, νευρώδη ρυθμό από μια ικανότατη ομάδα συντελεστών: τη σκηνογράφο Ευαγγελία Θεριανού, την ενδυματολόγο, συνεργάτιδα του Μοσχόπουλου, Κλαιρ Μπρέισουελ, τον φωτιστή Λευτέρη Παυλόπουλο και την Ξένια Θεμελή, που καθοδήγησε άριστα τους τραγουδιστές στην ουσιώδη για τη σκηνική απόδοση των χαρακτήρων κινησιολογία.
Το όλο διέθετε επίπεδο ενέργειας πολύ νεανικού, καθημερινού τηλεοπτικού σίριαλ: χαριτωμένα στρίγγλικο, φορτισμένο με σκληρότητα και κυνισμό που φιλτράρονταν μέσα από ανυποψίαστη, νεανική ματιά, αρθρωμένο ως διάλογος στερεότυπων χαρακτήρων, εμμονικά κολλημένο στη (δήθεν) αντιπαλότητα των δύο φύλων (άνδρες-γουρούνια versus γυναίκες-πριγκίπισσες!) που παλεύουν να συναντηθούν. Απ’ όλα αυτά κάθε παιδί και ο… συνοδός του (Κυπουργός και Μοσχόπουλος κλείνουν το μάτι σε αμφότερους) προσλαμβάνουν ό,τι αντιστοιχεί στην ηλικία και την εμπειρία τους. Παρακολουθήσαμε την άρτια προετοιμασμένη πρεμιέρα, συνοδεύοντας δύο ανίψια, επτά και εννιά ετών αντίστοιχα. Οι γενικώς θετικές αντιδράσεις τους χάρισαν στον «Πρίγκιπα» την έγκριση ότι έχει… δοκιμαστεί με επιτυχία σε παιδιά!
Ομως, όσον αφορά τη λειτουργία της μουσικής, το όλο έπασχε από ασάφεια ταυτότητας. Ο χειμαρρώδης, σπινθηροβόλος, έμμετρος λόγος του Μοσχόπουλου υπήρξε το δυνατό, επικοινωνιακό στοιχείο του έργου. Αυτός, επίσης, και όχι η μουσική, στάθηκε απ’ αρχής μέχρι τέλους ο αδιαπραγμάτευτος φορέας εξέλιξης της αφήγησης, όπερ σημαίνει ότι ο «Πρίγκιπας» δεν λειτουργεί ως όπερα. Στην προσπάθειά της να υπηρετήσει τον λόγο ισότιμα όπως σε ένα λυρικό έργο, η μουσική του Κυπουργού ουδέποτε αυτονομείται, περιορίζεται στη διάσταση πνευματώδους παρωδίας, σπάνια αναπτύσσεται μελωδικά και λειτουργεί ελάχιστα εγκαθιστώντας ατμόσφαιρες. Αντίθετα, αναλώνεται συνεχώς σε βιαστικές υποδηλώσεις ή χιουμοριστικούς «σχολιασμούς» και πειρακτικά ηχητικά «καλαμπούρια» σαν αυτά που σχολιάζουν ανεκδοτολογικά τη δράση στις ελληνικές κωμικές ταινίες.
Το όλο λειτούργησε αληθινά ως μουσικό θέατρο μόνο στο ευφυές επεισόδιο της μαγικής ροκάνας (αναφορά στον μοτσάρτειο Παπαγκένο;!), όπου, αίφνης, μια γρήγορη ακολουθία μουσικών τσιτάτων από όπερα και μπαλέτο έγινε νοηματικός/συγκινησιακός φορέας της δράσης. Εχοντας, στο μεταξύ, παρακολουθήσει σε αναβίωση την εξαιρετική δουλειά του Μοσχόπουλου στο «Νησί των θησαυρών» (Μέγαρο Μουσικής, 16/11/2013), θα έλεγα ότι ο «Πρίγκιπας» μοιάζει περισσότερο με θεατρικό έργο για παιδιά που διαθέτει συνεχή συνοδεία μουσικού σχολιασμού. Και ως τέτοιο, όμως, διαθέτει πολύ λόγο, ο οποίος ρέει υπερβολικά γρήγορα, δυσκολεύοντας το παιδί ακόμα και να παρακολουθήσει όλα όσα λέγονται, πόσο μάλλον να τα κατανοήσει.
Κάποια λεπτή εξισορροπητική επέμβαση ίσως βοηθούσε το έργο να «ξεμπουκώσει» λίγο και να «κάτσει στη θέση του» είτε ως όπερα είτε ως θεατρικό με μουσική…
