Το μεγαλύτερο κτίριο στην Ολλανδία και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη ολοκλήρωσε ο Ρεμ Κούλχαας στο Ρότερνταμ, δίνοντάς του το όνομα της γενέτειράς του: «De Rotterdam». «Aπλά ένα φτηνό κτίριο γραφείων», χαρακτηρίζει ο διάσημος Ολλανδός αρχιτέκτονας αυτό το μνημείο ευημερίας, των 340 εκατομμυρίων ευρώ, σε μια εποχή που το 30% των γραφείων στο Ρότερνταμ παραμένουν άδεια. Αλλά κάνει πράξη ένα νεανικό του όνειρο, να φέρει την αύρα του Μανχάταν στο λεγόμενο «Μανχάταν στο Μάας». Είναι η αναπτυσσόμενη περιοχή στη νότια όχθη του ποταμού που διασχίζει τη δεύτερη σε μέγεθος ολλανδική πόλη, η οποία μπορεί να ισοπεδώθηκε από τη Luftwaffe στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως από τη δεκαετία του ’ 50 έχει γίνει κυψέλη αρχιτεκτονικού πειραματισμού και πρωτοπορίας.
Με 150 μέτρα ύψος και πάνω από 100 μέτρα πλάτος, το «De Rotterdam» μοιάζει εκ πρώτης όψεως με γιγάντια τουβλάκια Lego, που δεν ενώθηκαν σωστά. Τέσσερα απλά συγκροτήματα γραφείων ορθώνονται πάνω σε μια υπερυψωμένη εξέδρα και άλλα τέσσερα βρίσκονται σκαρφαλωμένα πάνω τους. Οι προσόψεις προβάλλουν άνισα. Το εντυπωσιακό αρχιτεκτόνημα είναι επενδυμένο με λεπτές κολόνες αλουμινίου, που λάμπουν στον ανοιχτό ορίζοντα. Σύμφωνα με την «Guardian» θυμίζει τους ουρανοξύστες της Νέας Υόρκης της δεκαετίας του 1960, θα μπορούσε όμως να είναι και η ανάσταση των δίδυμων πύργων σε Φρανκενστάιν εκδοχή!
«Είναι το μακροβιότερο έργο μας», επισημαίνει ο Ρεμ Κούλχαας. «Ξεκίνησε το 1997, αλλά καταφέραμε να το χτίσουμε στην οικονομική κρίση, όταν οι εργολάβοι έγιναν αρκετά φθηνοί». Περιλαμβάνει 70.000 τ.μ. γραφείων, 240 διαμερίσματα με εκπληκτική θέα -από τα πιο ακριβά στο Ρότερνταμ-, ένα μπουτίκ ξενοδοχείο 285 δωματίων, ενώ το ογκώδες βάθρο του προορίζεται για συνεδριακές εγκαταστάσεις, εστιατόρια και χώρους στάθμευσης.
Για τον φημισμένο αρχιτέκτονα, το πιο σημαντικό είναι η εντύπωση που δίνει το νέο του επίτευγμα, όταν το κοιτάς από διαφορετικές γωνίες και αποστάσεις. Σαν ένα οπτικό τέχνασμα, που το εντείνουν ο τεμαχισμός των μπλοκ πάνω και κάτω και οι σχισμές μεταξύ των πύργων. Ομως και στο εσωτερικό του, ο χώρος του λόμπι, με ένα επταώροφο αίθριο και τη διαφάνεια του γυαλιού αντί για τοίχους, εντυπωσιάζει.
Αναπόφευκτα υπάρχει αντίλογος. «Κυνικό και βάναυσο μνημείο για τις αυταπάτες του μεγαλείου της πόλης», το χαρακτηρίζει ο Γούτερ Βάνστιχουτ, καθηγητής σχεδιασμού στο Πανεπιστήμιο του Ντελφ. «Το Ρότερνταμ χτίζει όλο και περισσότερα γραφεία, αλλά δεν υπάρχει κανείς για να τα γεμίσει». Ο Κούλχαας δεν πτοείται: «Αυτό συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη. Τα κτίρια δεν μένουν άδεια για πάντα και τα έχουμε σχεδιάζει έτσι ώστε να προσαρμόζονται στις αλλαγές», λέει. «Το περίεργο είναι ότι το “De Rotterdam” μπορεί να μοιάζει κρύο ή σκληρό, αλλά ακόμα και γιαγιάδες μάς γράφουν και μας λένε ότι τους αρέσει. Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί».
Επιμ.: Παρή Σπίνου
