Του Δημήτρη Κουκλουμπέρη

Σημάδια έντονης κινητικότητας, πολιτικής πολυγλωσσίας και αποσυσπείρωσης εμφανίζουν ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, που συνεχίζουν να ταλανίζονται από εσωτερικές αναταράξεις ως απόρροια αμφισβητούμενων επιλογών με πολιτικό κόστος και έλλειψης καθαρής και κοινά αποδεκτής γραμμής από το σύνολο των στελεχών. Ευάγγελος Βενιζέλος και Φώτης Κουβέλης έχουν πλέον βάλει «πάγο» στις σχέσεις τους, όμως βρίσκονται από κοινού στην ίδια δύσκολη θέση. Ο μεν πρώτος πρέπει να θωρακίσει τη συνοχή της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του, ώστε να μην επιβεβαιωθεί ο ισχυρισμός ότι το ΠΑΣΟΚ αποτελεί τον «αδύναμο κρίκο» της συγκυβέρνησης, ο δε δεύτερος είναι υποχρεωμένος να αποσαφηνίσει το στίγμα και τον προσανατολισμό της ΔΗΜΑΡ, που προς το παρόν αναζητά πυξίδα.

……………………………………………………………………………………………………………………………

ΠΑΣΟΚ

Γραμμές, προσωπικές στρατηγικές και ανομολόγητες επιδιώξεις

→Μπορεί ο Β. Βενιζέλος να έχει την πλειοψηφία στο κόμμα και στην κοινοβουλευτική ομάδα, όμως είναι πολλά τα στελέχη που θέλουν αλλαγή στρατηγικής, καθώς φοβούνται ότι η συμπόρευση με τη Ν.Δ. μπορεί να οδηγήσει σε αφομοίωση από το κόμμα του Α. Σαμαρά

Του Δημήτρη Κουκλουμπέρη

Για το κόμμα του Ευάγγελου Βενιζέλου τα προβλήματα έχουν μεγάλο βάθος.

Αφενός απορρέουν από την πιστή στήριξη όλων των μνημονιακών πολιτικών, που έχει αποψιλώσει το εκλογικό σώμα του ΠΑΣΟΚ και έχει εξαντλήσει τις αντοχές των βουλευτών του, πάνω από τα κεφάλια των οποίων επικρέμαται διαρκώς η «δαμόκλειος σπάθη» της ψήφισης μέτρων για να μη διαταραχτεί η κυβερνητική σταθερότητα.

Αφετέρου εντοπίζονται στην προσκόλληση στο «άρμα» του Αντώνη Σαμαρά, που αρκετοί διαβλέπουν ότι πολύ σύντομα θα οδηγήσει είτε στην αφομοίωση από τη Ν.Δ. είτε στον αφανισμό από τον πολιτικό χάρτη, έχοντας ως δεδομένο ότι το Κίνημα παραμένει δημοσκοπικά μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας.

Η εικόνα αποσύνθεσης του ΠΑΣΟΚ, εκτός από τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους του, που το έχουν εγκαταλείψει, αντανακλά άμεσα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα, που εξακολουθεί να φυλλορροεί και από μικρή γίνεται μικρότερη.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα στους κόλπους βουλευτών και στελεχών σε αυτήν τη φάση είναι η απογοήτευση και η ρευστότητα, ενώ ουδείς μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια πώς θα συμπεριφερθούν πολιτικά στην επόμενη κρίσιμη στιγμή. Αν δηλαδή θα λειτουργήσουν απολύτως συντεταγμένα, αν θα υπάρξουν περιπτώσεις οριακών, μεμονωμένων διαφοροποιήσεων ή ακόμη (σύμφωνα με σενάρια που πυκνώνουν εσχάτως) αν θα υπάρξει οργανωμένη κίνηση υπέρ σαρωτικών ανακατατάξεων στην κορυφή της πυραμίδας του ΠΑΣΟΚ που θα συνοδεύεται φυσικά και από αναθεώρηση άρδην της στρατηγικής της παράταξης.

Οχι στους πλειστηριασμούς

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος και οι επιτελείς του παρακολουθούν στενά και με προβληματισμό τις εξελίξεις, έχοντας αντιληφθεί ότι τα περιθώρια πολιτικών ελιγμών είναι περιορισμένα και η δυσαρέσκεια φουντώνει. Ανάσα τούς δίνει το γεγονός ότι στο εσωκομματικό πεδίο οι αντιδράσεις είναι σπασμωδικές, ασυντόνιστες και για την ώρα μάλλον ανίσχυρες. Διέξοδος εν όψει ευρωεκλογών θα επιχειρηθεί να δοθεί με το εγχείρημα της ανασύστασης της Κεντροαριστεράς, που όμως διατηρείται στάσιμο.

Πιο πολύπλοκη και δυσμενής είναι η κατάσταση σε ό,τι αφορά το κυβερνητικό μέτωπο. Εφόσον η τρόικα επιμείνει για νέα επώδυνα μέτρα, π.χ. πλειστηριασμοί, οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ απειλούν να «επαναστατήσουν». Κατά συνέπεια η δικομματική θα καταρρεύσει, ανατρέποντας τους σχεδιασμούς του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού, που επιθυμούν να παρατείνουν την παραμονή τους στην εξουσία ξορκίζοντας τον ερχομό τού ΣΥΡΙΖΑ.

Πάντως ο κ. Βενιζέλος, ο οποίος έχει αναχθεί προσωπικά σε πολέμιο της Κουμουνδούρου, θα πρέπει να βρει επιπλέον πειστικές απαντήσεις για την τακτική του αυτή, που αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο, για τον πρόσθετο λόγο ότι η Ν.Δ., κάποτε παραδοσιακός αντίπαλος και νυν εταίρος του ΠΑΣΟΚ, μένει στο απυρόβλητο.

Σε επίπεδο συσχετισμών Κοινοβουλευτικής Ομάδας με το πολιτικό σχέδιο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ συμφωνούν οι Παναγιώτης Ρήγας, Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, Λεωνίδας Γρηγοράκος, Χρήστος Γκόκας, Πάρις Κουκουλόπουλος, Πύρρος Δήμας, Δημήτρης Σαλτούρος, Γιάννης Δριβελέγκας και με ορισμένες αριστερές αποχρώσεις ο νεαρός βουλευτής Χίου, Κωνσταντίνος Τριαντάφυλλος. Στο γκρουπ των «βενιζελικών» υπολογίζονται τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου Κυριάκος Πιερρακάκης, Νάντια Γιαννακοπούλου και Αντώνης Σαουλίδης, καθώς και μεταξύ άλλων οι Χρήστος Πρωτόπαπας και Δημήτρης Καρύδης.

Οι Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Γιάννης Μανιάτης, Εύη Χριστοφιλοπούλου, Συμεών Κεδίκογλου, Βασίλης Κεγκέρογλου και Φώφη Γεννηματά ανήκουν στην ομάδα των υπουργών και υφυπουργών του ΠΑΣΟΚ που στηρίζουν τον Ευάγγελο Βενιζέλο, πλην όμως δεν είναι καθημερινοί συνομιλητές του.

Ημερομηνία λήξης στη συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. και αλλαγή πορείας του ΠΑΣΟΚ με επιστροφή στον φυσικό πολιτικό χώρο του ζητά ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο οποίος στην πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ παρείχε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τονίζοντας ότι «υφαρπάζεται η ψήφος του» και δεν δίνει «λευκή επιταγή». Πολύ κοντά σε αυτές τις θέσεις είναι οι Μιχάλης Κασσής και Γιάννης Κουτσούκος, που στο παρελθόν έχουν διαγραφεί επειδή δεν υπερψήφισαν ορισμένα μέτρα.

Διακριτικές αποστάσεις από την ηγεσία τηρεί ο γραμματέας του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης, ο οποίος δίνει βαρύτητα στην ανασυγκρότηση της κομματικής βάσης (συνδικαλισμός – αυτοδιοίκηση – νέοι επιστήμονες κ.ά.). Επικρίνει συχνά τον Αντώνη Σαμαρά και την «αντι-θεσμική» λειτουργία της κυβέρνησης (π.χ. ανύπαρκτες συνεδριάσεις του υπουργικού συμβουλίου) και εισηγείται πιο σκληρή στάση απέναντι στην τρόικα.

Ο Γιώργος Παπανδρέου, όπως έγραψε πριν από μία εβδομάδα η «Εφ.Συν.», δηλώνει «παρών», ανησυχεί για το μέλλον της παράταξης, δεν αποκλείεται δυναμική επιστροφή του στο προσκήνιο, ωστόσο κατηγορηματικά ξεκαθαρίζει ότι «δεν υποκινεί κανέναν και δεν είναι «ομαδάρχης».

Οι παπανδρεϊκοί

Στους βουλευτές που «ασφυκτιούν» λόγω συνεργασίας με τη Ν.Δ. συγκαταλέγονται οι «παπανδρεϊκοί» Θάνος Μωραΐτης, ο οποίος έχει δηλώσει ότι «η ανυπαρξία εναλλακτικής πρότασης τον αναγκάζει να ανέχεται μια κακή κυβέρνηση», και -τελευταία- Γιώργος Ντόλιος, που τάσσεται υπέρ μιας προσπάθειας να ριχτούν γέφυρες προς τον ΣΥΡΙΖΑ, όπως περίπου είχε προτείνει στο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ ο Δημήτρης Ρέππας. Μήνυμα στον Ευάγγελο Βενιζέλο έστειλε και ο Νίκος Σηφουνάκης, που παραιτήθηκε από εισηγητής Ναυτιλίας και Υποδομών.

Αυτόνομο ρόλο κατέχει ο Φίλιππος Σαχινίδης, ο οποίος χαίρει της εκτίμησης του αρχηγού και του όλου ΠΑΣΟΚ, ενώ ξεχωριστό κεφάλαιο για την Κοινοβουλευτική Ομάδα, λόγω της τεράστιας εμπειρίας τους, αποτελούν οι Απόστολος Κακλαμάνης και Δημήτρης Κρεμαστινός.

Την εσωκομματική αντιπολίτευση εκφράζουν μέσω της «Κίνησης των 75» στελέχη που κατά βάση διατηρούσαν χαρτοφυλάκια την περίοδο του Γιώργου Παπανδρέου, όπως οι Μιχάλης Καρχιμάκης, Γιώργος Πεταλωτής, Γρηγόρης Νιώτης, Παντελής Οικονόμου, Κατερίνα Μπατζελή, Ασπα Παπαηλιού και Κατερίνα Διαμαντοπούλου. Στο κείμενο-μανιφέστο που δημοσιοποίησαν τον Οκτώβριο, με 800 υπογραφές, ζητούσαν «αλλαγή πολιτικής» και υποστήριζαν ότι «δεν ήταν μονόδρομος η πλήρης ένταξη του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση και η πλήρης συμπόρευση με τη Ν.Δ.».

Αν και όταν ανοίξει θέμα επόμενης ημέρας στο ΠΑΣΟΚ, για την πρώτη θέση… με φόντο τον πράσινο ήλιο πιθανολογείται ότι θα έδειχναν ενδιαφέρον οι Φώφη Γεννηματά, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, Φίλιππος Σαχινίδης, Κώστας Σκανδαλίδης, Θάνος Μωραΐτης και Νίκος Ανδρουλάκης, χωρίς να αποκλείονται ονόματα-έκπληξη.

ΔΗΜΑΡ - Αριστερή στροφή με δεξιές παραφωνίες

Τρεις εβδομάδες πριν από το δεύτερο συνέδριο, ο πολιτικός λόγος της ΔΗΜΑΡ ηχεί διφορούμενος και τα μηνύματα που εκπέμπονται από βουλευτές και στελέχη είναι αμφίσημα προκαλώντας απορίες και σύγχυση.

Μετά το ριψοκίνδυνο τόλμημα της συμμετοχής στην κυβέρνηση και την αποχώρηση από αυτή τον περασμένο Ιούνιο, το κόμμα της Αριστεράς περνά μια περίοδο κρίσης και εσωτερικών αναζητήσεων που αφορούν από τη μια πλευρά την αποτίμηση των κεντρικών επιλογών που έγιναν και από την άλλη τον προσδιορισμό του ρόλου στη νέα φάση με παράλληλη χάραξη της ανάλογης στρατηγικής.

Μάλλον αναμενόμενα η σχετική συζήτηση για το χθες και το πολιτικό σχέδιο τού αύριο, έντονη και ζωηρή σε αρκετές περιπτώσεις, δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους κομματικούς παράγοντες και τα μέλη των κεντρικών οργάνων, επιφέροντας διχασμό σε κορυφαίο επίπεδο. Επιπλέον οι τριγμοί, οι αναδιπλώσεις, το θαμπό στίγμα και η περιδίνηση έχουν αποτέλεσμα στις δημοσκοπήσεις η ΔΗΜΑΡ να εμφανίζεται καθηλωμένη και κινείται πέριξ του οριακού 3%.

Το σημαντικό είναι πάντως ότι παρά τις διαφωνίες που καταγράφονται, τουλάχιστον δημοσίως κανείς δεν δηλώνει ανήσυχος ούτε διακρίνει στον ορίζοντα κίνδυνο διάσπασης, καθώς όλες οι πτέρυγες ορκίζονται για τη διατήρηση της ενότητας και διαβεβαιώνουν ότι στη λήξη του συνεδρίου αυτό θα αποτυπωθεί με καθαρό τρόπο.

Σημείο τριβής τους τελευταίους μήνες αλλά και βασικό διακύβευμα του συνεδρίου θα είναι η πολιτική συμμαχιών. Σύμφωνα με την επίσημη γραμμή του κόμματος, η ΔΗΜΑΡ έχει προτεραιότητα τη δημιουργία ενός ισχυρού τρίτου πόλου ανάμεσα στις αντικοινωνικές πολιτικές της Ν.Δ. (μαζί με την οποία εντάσσεται και το ΠΑΣΟΚ λόγω συγκυβέρνησης και άρα αποκλείεται από το εγχείρημα) και τον δημαγωγικό λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ.

Παρ’ όλα αυτά, οι τελευταίες αναφορές του Φώτη Κουβέλη, που άφηναν παράθυρο για συνεργασία με την Κουμουνδούρου μετά τις εκλογές υπό την προϋπόθεση να προκύψει προγραμματική σύγκλιση, η προαναγγελία καταψήφισης του προϋπολογισμού αλλά και η απόρριψη του όρου «αποστασία» για τις δηλώσεις Τσίπρα, θεωρήθηκαν ενδείξεις «αριστερής στροφής» της Αγίου Κωνσταντίνου, επιφέροντας δυσφορία στη μειοψηφία και διογκώνοντας το κλίμα γκρίνιας και αντιπαραθέσεων.

Κλυδωνισμούς προκάλεσε επίσης το ενδεχόμενο επιστροφής στην κυβέρνηση που όμως απορρίφθηκε οριστικά, αν και ορισμένοι βουλευτές και στελέχη, κυρίως όσοι είχαν ενστάσεις για την έξοδο από την τρικομματική, το είδαν με θετική ματιά.

Χαρτογραφώντας το εσωκομματικό σκηνικό, με τον Φώτη Κουβέλη και την πλειοψηφία στοιχίζονται οι βουλευτές Νίκος Τσούκαλης, Ασημίνα Ξυροτύρη, Μαρία Ρεπούση, Μαρία Γιαννακάκη, Νίκη Φούντα, Δημήτρης Αναγνωστάκης, Γιώργος Κυρίτσης, Θωμάς Ψύρρας και Γιάννης Πανούσης, ο οποίος έχει προτείνει την πιο ριζοσπαστική πρόταση για συγκυβέρνηση με ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ.

Τις απόψεις του προέδρου της ΔΗΜΑΡ ασπάζονται επίσης οι Γιάννης Αμοιρίδης, Θόδωρος Μαργαρίτης, Σάκης Παπαθανασίου (υπεύθυνος για τις πολιτικές θέσεις εν όψει συνεδρίου), Δημήτρης Χατζησωκράτης, Χρήστος Μαυροκεφαλίδης, Δώρα Καλλιπολίτη και τα μέλη του «Αριστερού Δικτύου» Θράσος Φωτεινός, Βαγγέλης Ζορκάδης και Χρήστος Σταυρόπουλος.

Με τη μειοψηφία έχουν ταχθεί μεταξύ άλλων οι Σπύρος Λυκούδης, Γρηγόρης Ψαριανός, Βασίλης Οικονόμου, Ανδρέας Παπαδόπουλος, οι υπογράφοντες το κείμενο των 58 Γεράσιμος Γεωργάτος, Σταύρος Λιβαδάς, Ντόρα Τσικαρδάνη, Γιάννης Αντωνίου Κώστας Δέλκος, Τέλης Σαμαντάς και Γιάννης Καούνης.

Μετά το συνέδριο, εκτός απροόπτου, δύο θέσεις-κλειδιά, του γραμματέα και του εκπροσώπου Τύπου, πρόκειται να αλλάξουν χέρια.

Υπό τα σημερινά δεδομένα ο Σπύρος Λυκούδης δεν θα διεκδικήσει την ανανέωση της παραμονής του στο πόστο τού νο2 του κόμματος, κάτι που είχε αφήσει να εννοηθεί με τη συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» στις 6 Νοεμβρίου στην οποία είχε αναφέρει ότι βασικό κριτήριο για την εκλογή γραμματέα από τη νέα Κεντρική Επιτροπή θα είναι η πολιτική του συμφωνία και στήριξη στις πολιτικές αποφάσεις του συνεδρίου.

Αντιστοίχως ο Ανδρέας Παπαδόπουλος –σύμφωνα με έγκυρες πηγές- εγκαταλείπει τον ρόλο τού πορτ παρόλ της ΔΗΜΑΡ έπειτα από περίπου τριετή θητεία.

Τα πρόσωπα που έχουν ακουστεί μέχρι στιγμής ως διάδοχοι του κ. Λυκούδη και του κ. Παπαδόπουλου είναι οι Σάκης Παπαθανασίου, Δημήτρης Χατζησωκράτης και Θόδωρος Μαργαρίτης. Θέμα προέδρου δεν προβλέπεται να τεθεί και ο Φώτης Κουβέλης θα συνεχίσει να κρατά το τιμόνι της ΔΗΜΑΡ για τα επόμενα χρόνια.