ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Τζώρτζης Ρούσσος
Μέσα στην πολυπλοκότητα των εργασιακών σχέσεων υπάρχουν διάφοροι τρόποι να εργαστεί κάποιος εργαζόμενος σε κάποιον εργοδότη. Ανάλογα λοιπόν με τη σύμβαση εργασίας που ο εργαζόμενος θα υπογράψει εντάσσεται και σε διαφορετικό καθεστώς εργασίας. Στις βασικές τους λοιπόν δομές θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τις εξής συμβάσεις:
● Σύµβαση εξαρτηµένης εργασίας: υπάρχει όταν ο εργαζόµενος παρέχει την εργασία του για ορισµένο ή αόριστο χρόνο, έναντι µισθού. Ο εργαζόμενος βρίσκεται κάτω από τη νοµική εξάρτηση του εργοδότη, ο οποίος µπορεί να δίνει οδηγίες και κατευθύνσεις και να καθορίζει τον τρόπο, τον τόπο, τον χρόνο και τις µεθόδους που θα εφαρµοστούν στην εργασία, χωρίς όµως ο εργαζόµενος να γίνεται απλό όργανο του εργοδότη του. Στη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας θα πρέπει να ξεχωρίσουμε περαιτέρω τη σύμβαση αορίστου και τη σύμβαση ορισμένου χρόνου. Με τον όρο σύμβαση αορίστου χρόνου εννοούμε τη σύμβαση εργασίας κατά την οποία οι συµβαλλόµενοι συµφωνούν ότι η σχέση εργασίας δεν τερµατίζεται σε µια ηµεροµηνία ή ακόµη µε την πάροδο ενός χρονικού διαστήµατος. Ετσι, σύµβαση εργασίας αορίστου χρόνου είναι όταν οι συµβαλλόµενοι δεν έχουν συµφωνήσει ορισµένη διάρκεια για την ισχύ της ούτε η διάρκεια αυτή συνάγεται από το είδος και τον σκοπό της εργασίας.
Αντίθετα σύμβαση ορισμένου χρόνου έχουμε όταν η διάρκειά της προσδιορίζεται ρητώς από τους συµβαλλοµένους ή από τον νόµο, είτε καθορίζεται ρητώς από τους συµβαλλοµένους µε αναφορά σε ορισµένο περιστατικό που είναι γνωστό πότε θα επέλθει είτε µπορεί να συναχθεί από το είδος και τον σκοπό της σύµβασης, όπως και όταν κατά τη σύµβαση ο εργαζόµενος αποχωρεί αυτοδικαίως µε τη συµπλήρωση ορισµένου χρόνου ηλικίας. Η ορισµένη διάρκεια της σύµβασης µπορεί να συνάγεται από το είδος ή τον σκοπό της εργασίας. Η σύµβαση ορισµένου χρόνου παύει αυτοδικαίως µε την πάροδο ορισµένου χρόνου χωρίς να απαιτείται καταγγελία.
● Σύµβαση εργασίας µε δοκιµή: υπάρχει όταν γίνεται συµφωνία να διαρκέσει η σύµβαση για ένα ορισµένο χρονικό διάστηµα, προκειµένου να δοκιµάσει ο εργοδότης τις ικανότητες του µισθωτού πριν να τον προσλάβει οριστικά.
● Σύµβαση ανεξάρτητων υπηρεσιών: υπάρχει όταν ο εργαζόµενος εκµισθώνει τις υπηρεσίες του για ορισµένο ή αόριστο χρόνο, διατηρώντας την πλήρη ανεξαρτησία του, χωρίς να υπόκειται σε εποπτεία και χωρίς να δέχεται οδηγίες από τον εργοδότη του. Συµβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών συνάπτουν οι γιατροί, οι λογιστές, οι δικηγόροι κ.τ.λ. εφόσον δεν προσλαµβάνονται ως υπάλληλοι.
● Σύµβαση µαθητείας: υπάρχει όταν ο µαθητευόµενος εκπαιδεύεται στο αντικείµενο του επαγγέλµατος που επέλεξε, χωρίς αµοιβή και χωρίς να εκτελεί εργασία µε στόχο την απόκτηση των απαραίτητων γνώσεων για την άσκηση του επαγγέλµατός του. Ετσι, η σύµβαση µαθητείας αποτελεί µια µορφή εκπαίδευσης του εργαζοµένου και διαφέρει από τη σύµβαση εξαρτηµένης εργασίας.
………………………………………………………………………………………………………………………………….
ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ
Εγκυμοσύνη και νυχτερινή εργασία
Με βάση την Εθνική Γενική Συλλογική Συμβαση Εργασίας του 1993 (που δεν κυρώθηκε με νόμο και πλέον αμφισβητείται αν ισχύει ή όχι) οι επιχειρήσεις που απασχολούν εργαζόμενες είτε με πλήρη είτε με μερική απασχόληση αναλαμβάνουν την υποχρέωση κατά την κατάρτιση των προγραμμάτων εργασίας να αποφεύγουν την απασχόληση των εγκύων σε νυκτερινή βάρδια (δηλαδή από τις 22.00 έως τις 06.00). Σε οποιαδήποτε στιγμή της εγκυμοσύνης -και εφόσον η έγκυος το ζητήσει για λόγους υγείας- θα πρέπει να μετακινείται σε θέση ημερήσιας απασχόλησης. Ωστόσο η εργατική νομοθεσία και εφόσον δεν ισχύει η διάταξη της ΕΓΣΣΕ του 1993 (για παράδειγμα στις επιχειρήσεις-μέλη του ΣΕΒ που δεν υπέγραψε την τελευταία σύμβαση) προστατεύει -αν και λιγότερο- τις έγκυες. Ετσι ορίζεται ότι οι εργαζόμενες γυναίκες, όχι μόνον οι εγκυμονούσες, αλλά και όσες βρίσκονται σε λοχεία ή γαλουχία, με πλήρη ή μερική απασχόληση κατά τη νύχτα μετακινούνται σε αντίστοιχη θέση ημέρας, εφόσον υποβάλουν ιστορικό πιστοποιητικό που βεβαιώνει την ανάγκη λήψης αυτού του μέτρου για λόγους που αφορούν την ασφάλεια και την υγεία τους.
Σε περίπτωση δε που η μετακίνηση αυτή είναι τεχνικά ή και αντικειμενικά αδύνατη απαλλάσσονται από την εργασία.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ
Η εξάρτηση του επιστημονικού συνεργάτη
Η σύμβαση παροχής επιστημονικών υπηρεσιών από εργαζόμενο επιστήμονα, που επιλέγει ο ίδιος βασικούς όρους της απασχόλησής του και δεν ελέγχεται από τον εργοδότη ως προς τον τρόπο και, ακόμη και εν μέρει, ως προς τον χρόνο, παροχής των υπηρεσιών του στον καθορισμένο από τη σύμβαση και τη φύση των υπηρεσιών του τόπο, δεν είναι σύμβαση εξαρτημένης εργασίας. Οπωσδήποτε, το δικαίωμα του εργοδότη να δίνει εντολές και οδηγίες ως προς τον τρόπο, τον τόπο και τον χρόνο παροχής της εργασίας και να ελέγχει τη συμμόρφωση του εργαζομένου προς αυτές, καθώς και η έκταση των αντίστοιχων υποχρεώσεων του τελευταίου, αποτελούν ενδεικτικά στοιχεία της ύπαρξης, εξάρτησης, η οποία, όμως, δεν εξαρτάται μόνο από τη συνδρομή όλων ή των περισσοτέρων από τα στοιχεία αυτά, διότι εκείνο που διακρίνει την εξαρτημένη εργασία από την ανεξάρτητη δεν είναι το ποσοτικό στοιχείο, δηλαδή η σώρευση περισσοτέρων ενδείξεων δέσμευσης και εξάρτησης, αλλά το ποιοτικό, δηλαδή η ιδιαίτερη ποιότητα της δέσμευσης και εξάρτησης, η οποία έχει για τον υποβαλλόμενο σ’ αυτήν εργαζόμενο συνέπειες, οι οποίες καθιστούν απαραίτητη την ιδιαίτερη ρύθμιση της σχέσης του με τον εργοδότη και δικαιολογούν την ειδική προστασία από το εργατικό δίκαιο.
…………………………………………………………………………………………………………………………………..
ΕΥΡΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Αύριο Τρίτη, στην Αθήνα, και συγκεκριμένα στο ξενοδοχείο CROWN PLAZA HOTEL (Μιχαλακοπούλου 50, πλησίον στάσης Μετρό Μέγαρο Μουσικής) και την ερχόμενη Πέμπτη 28 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη, στο CAPSIS HOTEL (Μοναστηρίου 18) από τις 09.30 έως τις 17.30 ο ΟΑΕΔ, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Απασχόλησης EURES της Ελλάδας και τις Υπηρεσίες EURES χωρών-μελών της Ε.Ε., οργανώνει δύο εκδηλώσεις για την πρόσληψη Ελλήνων αποφοίτων Μηχανικών και Επιστημόνων Πληροφορικής (IT) από Πολυτεχνικές Σχολές και ΤΕΙ οι οποίοι επιθυμούν να εργαστούν στην Ευρώπη. Στις εκδηλώσεις θα παρευρεθούν σύμβουλοι EURES από τις χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, Ελβετία, Σουηδία, Δανία, Νορβηγία, Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία και Βέλγιο, οι οποίοι θα συνοδεύονται από εργοδότες που διαθέτουν κενές θέσεις εργασίας και που προτίθενται να προσλάβουν Ελληνες που αναζητούν εργασία. Σημειώνεται ότι θα υπάρχει η δυνατότητα διαπροσωπικής επικοινωνίας, αλλά και διενέργειας συνεντεύξεων των ενδιαφερομένων με τους συμβούλους και τους εργοδότες στον χώρο της εκδήλωσης.
ΜΙΣΘΟΔΟΣΙΑ
Δεν εμπίπτουν όλες οι αποδοχές των εργαζομένων στην έννοια του τακτικού μισθού. Ετσι, θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι αμοιβές που οφείλονται στον εργαζόμενο ως αντάλλαγμα της υπερεργασίας του, της νόμιμης υπερωριακής εργασίας και της επιτρεπόμενης απασχόλησής του σε ημέρα αργίας αποτελούν μισθό. Μισθός λοιπόν εννοείται κάθε παροχή που δίνεται στους εργαζόμενους ως αντάλλαγμα της εργασίας τους. Δηλαδή κάθε αμοιβή σε χρήμα και σε είδος (όπως λ.χ. τροφή, κατοικία, δαπάνη ρεύματος κ.λπ.), η οποία καταβάλλεται τακτικά και μόνιμα, είτε βάσει της εργασιακής σχέσης ή της συλλογικής σύμβασης ή του νόμου, είτε βάσει της κρατούσας συνήθειας όταν δεν υπάρχει ειδική συμφωνία. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι θα πρέπει να καταβάλλονται αυτού του είδους οι αμοιβές μαζί με τον μισθό (δηλαδή το αργότερο στο τέλος κάθε μήνα απασχόλησης). Ωστόσο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι δεν αποτελούν μισθό η αποζημίωση κατά τις διατάξεις του αδικαιολογήτου πλουτισμού (π.χ. σε περιπτώσεις που ο μισθωτός εργάζεται με άκυρη σύμβαση εργασίας ή απασχολείται παρανόμως σε άλλες εργασίες της ίδιας επιχείρησης ή σε αργίες), καθώς και η προσαύξηση την οποία υποχρεούται να καταβάλλει ο εργοδότης για παράνομη υπερωριακή εργασία του εργαζόμενου.
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Αυτοδίκαια και χωρίς καμία άλλη προϋπόθεση επέρχεται η μετατροπή σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου του ενοικιαζόμενου εργαζόμενου στον έμμεσο εργοδότη του, αν εκείνος συνεχίσει να τον απασχολεί για περισσότερο από 2 μήνες μετά τη λήξη της σύμβασης μεταξύ των δύο εργοδοτών. Οπως έχουν κρίνει τα ελληνικά δικαστήρια, σε περίπτωση συνέχισης της απασχόλησης του μισθωτού από τον έμμεσο εργοδότη μετά τη λήξη της διάρκειάς της και της τυχόν ανανέωσής της για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δύο μήνες, η σύμβαση εργασίας θεωρείται ότι μετατρέπεται αυτοδίκαια σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου μεταξύ του μισθωτού και του έμμεσου εργοδότη. Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν κρίνει ότι για την αυτοδίκαιη μετατροπή της σύμβασης εργασίας του μισθωτού με την ΕΠΑ σε σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου μεταξύ του μισθωτού και του έμμεσου εργοδότη, αρκεί το γεγονός ότι απασχολήθηκε διαδοχικά σε αυτήν δανειστικά για χρόνο μεγαλύτερο των 18 μηνών.
