Κάτω από τον τίτλο «Μια τόσο τρυφερή στιγμή», ο άνθρωπος που γύρισε όλο τον κόσμο ως «θυμωμένος», όπως λέει, φωτορεπόρτερ του Magnum, συγκέντρωσε δουλειά του άγνωστη και προσωπική
Παρίσι Tης Ηρας Φελουκατζή
Το Παρίσι διεκδικεί τον τίτλο της «διεθνούς πρωτεύουσας της φωτογραφίας» με την ετήσια έκθεση PARIS PHOTO που παρουσιάζεται κάθε Νοέμβριο για ένα τετραήμερο στο Μουσείο Grand Palais. Φέτος, με αφετηρία τη 17η έκθεση, στην οποία συμμετείχαν 136 γκαλερί και 24 χώρες, εγκαινιάστηκε ένα αφιέρωμα στον διάσημο Γάλλο φωτογράφο-σκηνοθέτη Ραϊμόν Ντεπαρντόν. Ο τίτλος «Μια τόσο τρυφερή στιγμή» αναφέρεται στην επιλογή των εικόνων. Πρόκειται για 160 έγχρωμες φωτογραφίες, άγνωστες οι περισσότερες, που απεικονίζουν προσωπικές εμπειρίες, ταξίδια, βιώματα του καλλιτέχνη.
Ο Ντεπαρντόν είναι αυτός που τράβηξε το 2012 το φωτογραφικό πορτρέτο του Φρανσουά Ολάντ, που έχει αναρτηθεί σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες. Στην έκθεση του Γκραν Παλέ όμως, θέλησε να αποκαλύψει μια κρυφή πτυχή του: έγχρωμες εικόνες που εκφράζουν μια προσωπική ενατένιση, ενώ έχει γίνει διάσημος κυρίως για τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες του και ως φωτορεπόρτερ. Εχει καλύψει εμφύλιους πολέμους, εξεγέρσεις, επεμβάσεις στη Χιλή, τη Βηρυτό, στη Γλασκόβη. Κρατούσε πάντα μια απόσταση από την πραγματικότητα. Προτιμούσε να δίνει μια ανθρωπιστική μαρτυρία για τις συνέπειες της βίας παρά να δείχνει σκηνές μαχών.
Γεννήθηκε το 1942 στη νότια Γαλλία και στα δώδεκά του χρόνια άρχισε να κάνει τις πρώτες του φωτογραφίες. Στα δεκαέξι του εγκαθίσταται στο Παρίσι και μαθητεύει στο εργαστήριο του Λουί Φουσεράν. Συνοδεύοντάς τον αρχίζει να παίρνει το 1959 τις πρώτες φωτογραφίες από βεντέτες της εποχής, όπως η Εντίθ Πιαφ. Το 1960 προσλαμβάνεται από το πρακτορείο Dalmas. Αργότερα ιδρύει το πρακτορείο Gamma και το 1978 προσχωρεί στο Magnum.
Στην έκθεση βλέπουμε φωτογραφίες από ταξίδια σε Βηρυτό, Σαϊγκόν, Γλασκόβη, Αιθιοπία, Χονολουλού, Βολιβία, Αργεντινή. Καθημερινές σκηνές, γιορτές, πορτρέτα, κατεστραμμένα σπίτια, αυτοκίνητα διάτρητα από σφαίρες, μιζέρια, μοναχικές μορφές ανθρώπων, φτωχόσπιτα, φιγούρες με ανέκφραστο βλέμμα, ένα κοριτσάκι μόνο του σε έναν έρημο δρόμο.
Τα χρώματα ζωντανεύουν την ατμόσφαιρα, τραβούν τον θεατή να συμμετέχει στη σκηνή. Κάθε φωτογραφία κι ένας πίνακας. Κάθε εικόνα και μια ιστορία. Ο θεατής μπορεί να φανταστεί όπως θέλει το πριν και το μετά του «κλικ» της μηχανής. Ο αθέατος Ντεπαρντόν είναι παντού παρών. Η ένταση του βλέμματός του, η ψυχολογική του προσέγγιση της πραγματικότητας τη στιγμή της λήψης ενυπάρχουν στην ατμόσφαιρα κάθε φωτογραφίας.
Γιατί θέλησε να παρουσιάσει τις έγχρωμες φωτογραφίες του; «Εβλεπα πάντα το χρώμα σαν μια τρυφερή έκφραση της ζωής, αντίθετα από τη μαυρόασπρη φωτογραφία που εκφράζει ρεαλιστικά τον κόσμο που υποφέρει. Το χρώμα μού θυμίζει τα ευτυχισμένα παιδικά μου χρόνια και την ερωτική επιθυμία. Είχα μάλιστα ένα κουτί στο σπίτι πάνω στο οποίο έγραφα “τρυφερές στιγμές”. Περιείχε έγχρωμες φωτογραφίες από ταξίδια στη Λατινική Αμερική, Βολιβία, Αργεντινή, Ισημερινό, στην Αφρική».
Στην αρχή της καριέρας του έβγαζε έγχρωμες φωτογραφίες. «Επιθυμούσα πολύ να τις δημοσιεύσω, αλλά στη Γαλλία “μεγάλη φωτογραφία” θεωρείται η ασπρόμαυρη», δηλώνει. «Η έγχρωμη ήταν τότε για τα περιοδικά μεγάλης κυκλοφορίας. Αντιμετωπιζόταν περιφρονητικά ως “υποδεέστερη”. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες κάνω όταν είμαι θυμωμένος, όταν ενεργώ ως φωτορεπόρτερ. Με το χρώμα γίνομαι μικρό παιδί, πιο ονειροπόλος, με το κεφάλι στα σύννεφα, πιο συνεσταλμένος, όπως στο ντεμπούτο μου. Θα 'λεγα και πιο ποιητής»…
Το χρώμα επανεμφανίζεται στο έργο του τη δεκαετία του 2000. «Είμαι 71 ετών σήμερα. Αφήνω στους νέους φωτογράφους τη δράση σε πεδία μαχών. Πάω προς εμπειρίες και θέματα πιο απλά, πιο προσιτά για όλους», λέει.
● Διάρκεια έως 10 Φεβρουαρίου 2014
www.ira-feloukatzi.fr
