→«Αξιώστε όλα σας τα δικαιώματα», το μήνυμα του Μενέλαου Λουντέμη
Της Αλεξάνδρας Λεφοπούλου
Ενας από τους πλέον εμβληματικούς χώρους, ο Οίκος Τυφλών Καλλιθέας, που αποτέλεσε αναφορά στη χειραφέτηση των Ελλήνων αναπήρων και τη δημιουργία του μετέπειτα οργανωμένου αναπηρικού κινήματος, ακολουθεί την τύχη της Σχολής Τυφλών της Θεσσαλονίκης εξαιτίας του Δήμου Καλλιθέας, για σκοπούς διαφορετικούς.
Ο χώρος έχει συνδεθεί με τον Μάη του 1976, που ομάδα εξεγερμένων τυφλών τον κατέλαβε προκειμένου να αντιπαρατεθεί με το κατεστημένο (οικονομικό, πολιτικό, θρησκευτικό) που τους εκμεταλλευόταν στα φανάρια της περιοχής. Με το σύνθημα «Ψωμί, παιδεία και όχι επαιτεία» το απόγευμα της 2ας Μαΐου 1976, μια ομάδα τυφλών παραβίασε και γκρέμισε την αλυσοκλειδωμένη πόρτα του Οίκου Τυφλών επί της οδού Σπάρτης, ενώ παράλληλα, μια άλλη ομάδα εισέβαλε πηδώντας τον τοίχο του ιδρύματος από παρακείμενο οικόπεδο.
Με μπλοκαρισμένα τηλέφωνα, οι περίπου 300 καταληψίες αρνήθηκαν να αποχωρήσουν δεχόμενοι απειλές, ενώ τα μέλη της Συντονιστικής τους κατηγορήθηκαν για παράβαση του ν. 4000 περί τεντιμποϊσμού. Τα αιτήματά τους αφορούσαν όχι μόνο τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας του Οίκου Τυφλών και την αναβάθμιση των παρεχομένων υπηρεσιών, αλλά και την παραχώρηση του ιδρύματος και ολόκληρης της περιουσίας του από την Εκκλησία στο κράτος.
Είκοσι χιλιάδες συμπαραστάτες στον αγώνα τους συγκεντρώθηκαν στο γήπεδο του Πανιωνίου, ενώ ο λογοτέχνης Μενέλαος Λουντέμης από τη μονάδα εντατικής παρακολούθησης όπου νοσηλευόταν έστειλε τη συμπαράστασή του με το μήνυμα: «Αξιώστε όλα σας τα δικαιώματα». Στο πλευρό των εξεγερμένων τοποθετήθηκαν με τις ανταποκρίσεις τους και ξένοι ραδιοφωνικοί σταθμοί (όπως το BBC και η Ντόιτσε Βέλε) που έδωσαν στο θέμα διεθνή διάσταση.
Το ντοκουμέντο του αγώνα
Το ντοκιμαντέρ-ντοκουμέντο της Μαίρης Χατζημιχάλη-Παπαλιού «Ο αγώνας των τυφλών», που ολοκληρώθηκε μέσα στο 1977, καταφέρνει να κάνει με πολύ κόπο τον γύρο της Ευρώπης, τα δίκαια αιτήματα των Ελλήνων τυφλών έγιναν υπόθεση όλου του πολιτισμένου κόσμου.
Τρία χρόνια μετά τη λήξη της κατάληψης του Οίκου Τυφλών και τη συμφωνία του Οκτώβρη ’76, ολοκληρώνεται η διαδικασία δημοσιοποίησης και η μετατροπή του σε Κέντρο Εκπαίδευσης και Αποκατάστασης Τυφλών (ΝΠΔΔ).
Οπως εξηγεί σήμερα η Μαίρη Παπαλιού με δηλώσεις της στην «Εφ.Συν.», ήταν η φοβερή κοινωνική έκρηξη της εποχής που προκάλεσε το ενδιαφέρον της να κάνει ένα σχετικό ντοκιμαντέρ προκειμένου να καταδείξει την υπόθεση. Διανοούμενοι όπως ο Σαρτρ, η Μποβουάρ, ο Φουκό, η Σινιορέ, ο Βεργόπουλος, ο Πουλαντζάς, ο Μοντάν, ο Γαβράς, η Ζέη, ο Πετρόπουλος, ο Φασιανός αγκάλιασαν το ντοκιμαντέρ και ανέδειξαν τον αγώνα. Και όπως χαρακτηριστικά εξηγεί η Μαίρη Παπαλιού, ήταν χρέος της να αναδείξει αυτό που γινόταν. «Είμαστε ποιητές», εξηγεί. «Πώς θα μπορούσαμε να αδιαφορήσουμε;».
