Ενα πρωτοποριακό πρόγραμμα πρόληψης και θεραπείας που φιλοδοξεί να βοηθήσει παιδιά και εφήβους του Ρεθύμνου να προστατευθούν από τον κίνδυνο της -σεξουαλικής ή μη- κακοποίησης
Του Γιάννη Συμεωνίδη
Οι Ρεθυμνιώτες θα θυμούνται για πολλά χρόνια την 1η Δεκεμβρίου 2011. Ήταν η ημέρα που ξύπνησαν με γκρεμισμένη την αυταπάτη ότι η ανθρώπινη διαστροφή είναι αποκλειστικό «προνόμιο» των μεγαλουπόλεων και δεν μπορεί να πλήξει τις μικρές, επιφανειακώς φιλήσυχες κοινωνίες της ελληνικής περιφέρειας. Ηταν η μέρα που είδαν τον προπονητή μπάσκετ κι εκπαιδευτικό Νίκο Σειραγάκη να συλλαμβάνεται με την κατηγορία της κατ’ εξακολούθηση ασέλγειας σε βάρος δεκάδων ανηλίκων. Η μέρα που κατανόησαν, με τον σκληρότερο τρόπο, ότι καμιά στρουθοκάμηλος δεν σώθηκε ποτέ από το λιοντάρι κρύβοντας το κεφάλι της στην άμμο. Κι ότι τα κλειστά στόματα ούτε προλαμβάνουν ούτε θεραπεύουν…
Και να πει κανείς πως δεν είχε ακουστεί το «προειδοποιητικό καμπανάκι»; Σε παλιότερη -πρότερη της αποκάλυψης του περιστατικού- έρευνα του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού είχε παρατηρηθεί το φαινομενικά αξιοπερίεργο στον νομό Ρεθύμνου τα κακοποιημένα παιδιά να είναι περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια. Με την αναλογία, μάλιστα, να αγγίζει το επτά προς ένα, αντί για το αντίστροφο που είναι το σύνηθες. Την ίδια ώρα, όπως η έρευνα είχε αποκαλύψει, το ποσοστό των γονέων που γνώριζαν ότι το παιδί τους είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση ήταν σχεδόν μηδενικό…
Κόντρα στα προβλήματα
Κανείς μάλλον δεν εκπλήσσεται από το γεγονός ότι η «αιώνια» ελληνική γραφειοκρατία καθυστέρησε για περισσότερο από ένα χρόνο την εφαρμογή ενός πρωτοποριακού για τα δεδομένα τής χώρας μας προγράμματος πρόληψης και θεραπείας. Συγκεκριμένα, παρότι η χρηματοδότησή του εν λόγω προγράμματος με 500.000 ευρώ αποκλειστικά από το ΕΣΠΑ είχε ήδη εγκριθεί από τις αρχές τού 2012, το πράσινο φως για την υλοποίησή του δόθηκε μόλις τον περασμένο Μάρτιο…
Την υλοποίηση του προγράμματος ανέλαβε το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, ένας δημόσιος φορέας του οποίου ο προϋπολογισμός έχει μειωθεί κατά 60% από το 2010 και οι εργαζόμενοι από 70 έχουν μείνει 40 μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα. Υπερβάλλοντας παρ’ όλα αυτά εαυτούς και καταθέτοντας καθημερινώς την ψυχή τους, περισσότεροι από δέκα παιδοψυχίατροι, ψυχολόγοι και κοινωνικοί θεραπευτές κάνουν ό,τι μπορούν για να θωρακίσουν τα παιδιά απέναντι σε –δυστυχώς υπαρκτούς– κινδύνους, μα και για να γκρεμίσουν τα τείχη της σιωπής ξορκίζοντας το βαθιά ριζωμένο ταμπού της κακοποίησης ανηλίκων –σεξουαλικής και μη.
Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, τα στελέχη του οργανισμού απασχολούνται επιπλέον και με γενικότερα προβλήματα ψυχικής υγείας που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν τα παιδιά και οι έφηβοι, όπως συναισθηματικές διαταραχές ή συνέπειες παραμέλησης από τους γονείς. Από την προσπάθειά τους αυτή, μάλιστα, προκύπτουν κάποιες φορές και «λαβράκια», μια και η περίπτωση Σειραγάκη μοιάζει να μην είναι η μοναδική…
Αναπάντεχη ανταπόκριση
«Γνωρίζω, Μιλάω, Αλλάζω» είναι το σύνθημα του προγράμματος, το οποίο τους πρώτους δύο μήνες εφαρμογής του έχει μια για πολλούς απρόσμενη ανταπόκριση από την ευρύτερη κοινωνία του Ρεθύμνου. Είναι χαρακτηριστικό πως έχουν απευθυνθεί σε αυτό για βοήθεια, για κάθε ζήτημα ψυχικής υγείας, περισσότερες από 100 οικογένειες, αλλά και τα περισσότερα σχολεία της περιοχής.
Ο πρώτος πυλώνας του προγράμματος αφορά την πρόληψη και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και παιδιά έκτης δημοτικού, δευτέρας γυμνασίου και πρώτης λυκείου. Ο δεύτερος πυλώνας σχετίζεται με τη μονάδα παροχής κλινικών υπηρεσιών για παιδιά κι εφήβους. Ο τρίτος εστιάζει στην επιμόρφωση επαγγελματιών ψυχικής υγείας.
Μάλιστα, όπως λέει ο διευθυντής Ψυχικής Υγείας τού Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, Γιώργος Νικολαΐδης, γίνονται προσπάθειες ώστε το πρόγραμμα να γίνει διετές από μονοετές: «Η καθυστέρηση υλοποίησής του μας ανάγκασε να το αναδιαμορφώσουμε ώστε να λάβουμε υπόψη κινδύνους όπως η αύξηση του ποσοστού καταθλιπτικών διαταραχών και των τάσεων αυτοκτονίας. Στους ενήλικες δίνουμε έμφαση στη σημασία τής ανοιχτής επικοινωνίας με τα παιδιά, στα οποία υπογραμμίζουμε το δικαίωμά τους να ορίζουν τα ίδια το σώμα τους. Πρέπει να ανοίξουν τα στόματα στη βάση τού ότι ξεχνάμε το παρελθόν και κοιτούμε το παρόν και το μέλλον»…
Το προφίλ του Ελληνα παιδόφιλου
Ο Ελληνας παιδόφιλος, ο οποίος είναι ταυτόχρονα εγκληματίας μα και ο ίδιος ασθενής, συνήθως ασκεί τη διαστροφή του πάνω σε ανηλίκους, ακόμα και βρέφη, του στενού οικογενειακού του περιβάλλοντος. Γι’ αυτό και το θύμα δυσκολεύεται να μιλήσει, αφού συνήθως ο θύτης είναι άτομο εμπιστοσύνης για το οποίο τρέφει ταυτοχρόνως συναισθήματα αγάπης. Είναι μύθος, πάντως, ότι ο παιδόφιλος διεγείρεται σεξουαλικώς μόνο από ανηλίκους. Μπορεί να διατηρεί ταυτοχρόνως κι ετερόφυλες, ενήλικες σεξουαλικές σχέσεις.
Το διαδίκτυο εμφανίζεται να παίζει δευτερεύοντα ρόλο, καθώς ο Ελληνας παιδεραστής είναι κατά κύριο λόγο αγοραστής και όχι παραγωγός παιδικού πορνογραφικού υλικού. Η προσέγγιση, εξάλλου, ένας προς έναν διευκολύνει την τέλεση αδικημάτων, αφού ο θύτης αλλά και το θύμα, το οποίο συχνά αισθάνεται συνένοχο γι’ αυτό που του συνέβη, νιώθουν έτσι περισσότερο ασφαλείς.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Ενα θλιβερό ρεκόρ
Πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στα περιστατικά σωματικής επαφής
Το 2011 το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη έως σήμερα πανελλαδική έρευνα γύρω από την κακοποίηση ανηλίκων. Το 4,5% περίπου των παιδιών και των εφήβων παραδέχθηκε ότι είχε πέσει θύμα σεξουαλικής θυματοποίησης, η οποία περιείχε και σωματική επαφή. Σχεδόν το 16%, εξάλλου, των ερωτώμενων ομολόγησε ότι είχε υποστεί μια εμπειρία σεξουαλικής βίας κατά τη διάρκεια της ζωής του, όπως για παράδειγμα έκθεση σε πορνογραφικό υλικό. Σημειώνεται πως ενώ στα «λιγότερο σοβαρά» περιστατικά σεξουαλικής βίας ανηλίκων η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, στα σοβαρότερα, αυτά που περιέχουν και σωματική επαφή, είναι ψηλότερα.
Ωρες λειτουργίας της Μονάδας: Δευτέρα έως Παρασκευή, πρωινές κι απογευματινές ώρες εκτός από το απόγευμα της Παρασκευής.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 2831053100
e-mail: [email protected]
