Η πρόσκλησή του από τις εκδόσεις Καστανιώτη ήταν το φυσικό επακόλουθο της μεγάλης επιτυχίας που γνωρίζει η βασισμένη στο πολυβραβευμένο του μυθιστόρημα παράσταση του Κώστα Φιλίππογλου στο «Ιλίσια» με Μάινα και Μάσχα
Της Νόρας Ράλλη
Στην επίσημη πρεμιέρα της παράστασης «Τίρζα», στο θέατρο Ιλίσια, σε σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου, με πρωταγωνιστές τους Στέλιο Μάινα και Αννα Μάσχα, παραβρέθηκε χθες ο συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου Αρνον Γκρούνμπεργκ, ο οποίος, νωρίτερα, συνομίλησε με το κοινό.
Γεννημένος στο Αμστερνταμ το 1971, ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη ως συγγραφέας και δημοσιογράφος. Τα έργα του έχουν τιμηθεί επανειλημμένα και μεταφραστεί σε 26 γλώσσες, μεταξύ των οποίων και τα ελληνικά (εκδόσεις Καστανιώτη). Είναι ένας νέος άνθρωπος (42 χρόνων) με ιδιαίτερες απόψεις και πολλές αντιρρήσεις πάνω σε ό,τι θεωρούμε σήμερα «επιτρεπτό» και «φυσιολογικό».
Στην Τίρζα, μια αλληγορική ιστορία για τα εγκλήματα του σύγχρονου Δυτικοευρωπαίου απέναντι στους συνανθρώπους του, τους απογόνους του και τους αδύναμους ανθρώπους του Τρίτου Κόσμου, ένας πατέρας, χωρίς ιδέες ή προσδοκίες, οδηγείται στο έγκλημα, που όμως επιλέγει τελικά να μη θυμάται. Ο συγγραφέας εξηγεί τα πώς και τα γιατί…
• Εχει στοιχεία αλληγορίας η ιστορία σας;
«Είναι το πορτρέτο ενός κοινού ανθρώπου, αναγνωρίσιμου στις δυτικές κοινωνίες, και η σχέση του με την κόρη του. Δεν έχω παιδιά, αλλά πιστεύω πως η σχέση τους είναι πολύ φυσιολογική και πραγματική. Από την άλλη, το στοιχείο της επιλεκτικής μνήμης, που υπάρχει στην ιστορία, καθώς και ο ρατσισμός απέναντι στους μουσουλμάνους είναι στοιχεία μιας συγκεκριμένης πολιτικής στάσης, ως εκ τούτου, αλληγορικά».
• Πώς μπορεί να είναι φυσιολογική μία σχέση που τελικά ο πατέρας σκοτώνει την κόρη του, για να μη φύγει μακριά του;
«Ο άνθρωπος αυτός αγαπάει πολύ το παιδί του. Και θέλει να το προστατεύσει. Ποια καλύτερη προστασία από τον θάνατο; Βέβαια, υπάρχει και η ζήλια. Η μικρή θέλει να φύγει με τον φίλο της και ο πατέρας της δεν το εγκρίνει. Είναι, όμως, ένας άνθρωπος φιλήσυχος. Γι΄ αυτόν η ελευθερία είναι κάτι το τρομακτικό, οδηγεί στην καταστροφή. Για παράδειγμα, δεν τον νοιάζει που η σύζυγός του τον εγκατέλειψε για να ζήσει με τον νεανικό της έρωτα, καθώς θεωρεί ότι δεν τους παράτησε, αλλά ασχολήθηκε με την προσωπική της αυτοεκπλήρωση».
• Μα είναι «φυσιολογικό» αυτό; Να σε παρατάει ο σύντροφός σου και εσύ να το δέχεσαι στωικά;
«Νομίζω πως είναι δείγμα πολιτισμού. Βέβαια, στο βιβλίο ακόμη και αυτή η τόσο πολιτισμένη στάση περνάει από κριτική. Ωστόσο πιστεύω πως είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να κάνεις. Υπάρχουν άνδρες που θα γυρίσουν σπίτι και θα δουν τη γυναίκα τους με έναν άλλο άνδρα και θα θυμώσουν έκδηλα. Υπάρχουν και άλλοι, που θα πουν “θα θέλατε να σας φτιάξω έναν καφέ;”. Εγώ ανήκω στους δεύτερους».
• Τι σας προκάλεσε να γράψετε αυτό το βιβλίο;
«Ημουν με μία κοπέλα και χωρίσαμε. Εκανε σχέση με έναν Βολιβιανό και γέννησε ένα παιδάκι. Αποφάσισα, λοιπόν, να γίνω νονός του, καθώς τους φιλοξένησα στο σπίτι μου ήδη από πολύ νωρίς. Και ένιωσα πώς θα ήταν αν ήμουν πατέρας. Κάπως έτσι δημιουργήθηκε ο ήρωάς μου».
• Εχετε παντρευτεί;
«Οχι, ποτέ. Δεν ξέρω καν αν θέλω. Προς το παρόν, είμαι στα χωρίσματα μιας ακόμα σχέση».
• Εχετε σπουδάσει;
«Απολύτως τίποτα. Με έδιωξαν από το σχολείο γιατί είχα πολύ χαμηλούς βαθμούς, προσπάθησα να γίνω ηθοποιός αλλά και εκεί με απέρριψαν, έφτιαξα έναν εκδοτικό οίκο που χρεοκόπησε και, τελικά, άρχισα να γράφω, πήγε καλά και πλέον ζω ως συγγραφέας».
• Πολλές αποτυχίες για έναν 37χρονο, που θεωρείται ο σπουδαιότερος Ολλανδός συγγραφέας της νεότερης γενιάς, βραβευμένος και μεταφρασμένος σε δεκάδες γλώσσες…
«Ξέρετε, η αποτυχία αντιμετωπίζεται πολύ λάθος στον δυτικό κόσμο. Είναι πολύ σημαντικές οι αποτυχίες. Μαθαίνεις, δραστηριοποιείσαι, τολμάς, αλλάζεις. Μας έχουν μάθει πως σε όλα πρέπει να είμαστε τέλειοι. Αυτό είναι και το κοινό της μεσαίας τάξης σε όλη την Ευρώπη, παρά τις κατά τόπους διαφορές: πιστεύουν πως πρέπει να έχεις μια καλή δουλειά, ένα πρόσωπο στην κοινωνία, να αφήσεις κάτι πίσω στα παιδιά σου. Ο,τι είναι έξω από αυτό το πλαίσιο δημιουργεί ανασφάλεια».
• Η διαμονή σας στη Νέα Υόρκη επηρέασε το έργο σας;
«Πάρα πολύ. Ειδικά μετά την 11η/9, όλα άλλαξαν. Και στο Μανχάταν, αλλά και στα δικά μου μέρη, όπου είχαμε και δύο πολιτικές δολοφονίες. Ξεπήδησε ένα άγριο μίσος για κάθε αλλόθρησκο, ειδικά μουσουλμάνο, από τους συμπατριώτες μου και αυτό μπήκε και στο βιβλίο. Η Τίρζα ερωτεύεται με κάποιον που μοιάζει σαν δυο σταγόνες νερό με τον Μοχάμεντ Ατα, τον τρομοκράτη που έριξε τους Δίδυμους Πύργους. Αυτό είναι το δικό μου πολιτικό σχόλιο, γιατί είδα τον ρατσισμό να γίνεται αποδεκτός ξαφνικά, εξαιτίας του φόβου για κάθε τι διαφορετικό, για κάθε τι ξένο».
• Είστε και δημοσιογράφος. Τι θέματα σας απασχολούν;
«Αυτό που έχω παρατηρήσει είναι πως, ειδικά στην Ολλανδία, οι άνθρωποι δεν θέλουν να ασχολούνται με συγκεκριμένα πολιτικά ή κοινωνικά προβλήματα. Προτιμούν να απέχουν. Ισως γι΄ αυτό βλέπουμε και την ακροδεξιά να παίρνει τέτοιες διαστάσεις. Βρισκόμαστε εντός μιας Ε.Ε που είμαι βέβαιος πως δεν έχει βρει τον τρόπο να “ενωθεί”. Θα διαλυθεί στα σίγουρα. Καταλαβαίνω τους Ελληνες που νιώθουν την αδικία να καθορίζει τη ζωή τους. Είναι περίεργο, ξέρετε, γιατί και εγώ όταν ξεκίνησα να γράφω θεωρούσα τον εαυτό μου απολιτίκ. Μεγάλο λάθος!»
Info: Η «Τίρζα, η βασίλισσα του ήλιου» κυκλοφορεί από τις εκδ. Καστανιώτη, όπως και το παλαιότερο μυθιστόρημα του Αρνον Γκρούνμπεργκ, «Η ιστορία της φαλάκρας μου».
