Αλλη μια (αμφίβολη) προσπάθεια να μπει φρένο στο επικίνδυνο κερδοσκοπικό παιχνίδι των τραπεζών της Wall Street
Του Μπάμπη Μιχάλη
Πέντε χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers, το παγκόσμιο κραχ και το ξέσπασμα της χειρότερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων 70 ετών, οι ομοσπονδιακές αρχές των ΗΠΑ ενέκριναν επιτέλους χθες τον περιβόητο Κανόνα Βόλκερ. Ενα νόμο που επιδιώκει να τραβήξει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ της καθημερινής τραπεζικής δραστηριότητας και του άγριου και επικίνδυνου κερδοσκοπικού παιχνιδιού των μεγάλων τραπεζών της Wall Street, αλλά είναι αμφίβολο αν θα το επιτύχει. Παίρνοντας το όνομά του από τον εισηγητή του πρώην προέδρου της Fed, Πολ Βόλκερ, ο νόμος απαγορεύει στις τράπεζες -οι καταθέσεις των οποίων διασφαλίζονται από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ- να προβαίνουν σε χρηματοπιστωτικές συναλλαγές με ίδια κεφάλαια για λογαριασμό τους (proprietary trading). Στόχος είναι να εμποδιστεί το χτίσιμο υψηλού ρίσκου επενδυτικών θέσεων, ανάλογων με αυτές που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους στην προηγούμενη δεκαετία και οι οποίες οδήγησαν τελικά στην κατάρρευση της Wall Street και τη διάσωσή της από το κράτος.
Ο Κανόνας Βόλκερ είναι ένας μόνο από τους περίπου 400 κανόνες που θέσπισε η μεταρρύθμιση Ντοντ-Φρανκ για τη λειτουργία του χρηματοοικονομικού τομέα στη μετά Lehman εποχή. Εξ αυτών, χάρη στις πιέσεις των τραπεζών, τα 2/3 δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Oταν προτάθηκε πριν από 4 χρόνια από τον 86χρονο σήμερα Βόλκερ, ο Κανόνας αποτελούνταν από μία μόνο παράγραφο.
Ισχυρές αντιστάσεις
Σήμερα ο πυρήνας του Κανόνα αποτελείται από περίπου 100 σελίδες, ενώ μερικές ακόμη εκατοντάδες σελίδες αποτελούν το υποστηρικτικό υλικό που τον συνοδεύει. Ολες αυτές οι επιπλέον σελίδες είναι προϊόν των αντιστάσεων που προέβαλαν και των πιέσεων που άσκησαν τα τραπεζικά λόμπι με στόχο να τον «νερώσουν». Ηδη οι νομοθέτες μετέθεσαν την εφαρμογή του Κανόνα κατά ένα χρόνο, για τον Ιούλιο του 2015. Αποτέλεσμα της δράσης των τραπεζικών λόμπι είναι ακόμη το γεγονός ότι κανείς δεν γνωρίζει πώς αυτός ο πολύπλοκος πια νόμος θα εφαρμοστεί.
Καθώς οι περισσότερες τράπεζες της Wall Street έχουν ήδη κλείσει τα τμήματα proprietary trading, η επιτυχία του Κανόνα θα εξαρτηθεί -σύμφωνα με τους ειδικούς- από το πώς οι ρυθμιστικές αρχές θα εποπτεύσουν τις άλλες δραστηριότητες των τραπεζών και κυρίως αυτές που αφορούν τη μόχλευση (hedging) και τις αγοραπωλησίες ομολόγων, μετοχών ή άλλων κινητών αξιών. Για παράδειγμα, ο Κανόνας απαγορεύει στις τράπεζες το trading προς ίδιον όφελος, επιτρέπει όμως συναλλαγές προς όφελος των πελατών τους. Ο τελικός νόμος προβλέπει εξαιρέσεις από την παραπάνω απαγόρευση και δημιουργεί δυσκολίες για το πότε μια χρηματιστηριακή πράξη εντάσσεται στη μια κατηγορία ή την άλλη. Η διερεύνησή τους θα αποτελέσει αναμφίβολα έναν από τους δυσκολότερους στόχους των αμερικανικών ρυθμιστικών αρχών (Ομοσπονδιακή Αρχή Ασφάλισης των Καταθέσεων – FDIC, Federal Reserve, Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς – SEC, Επιτροπή Προθεσμιακών Συναλλαγών σε Εμπορεύματα – CFTC και τραπεζική επιτροπή της Γερουσίας) που χθες άναψαν το πράσινο φως.
