Της Μαργαρίτας Κουλεντιανού
Δέκα Δεκεμβρίου γιορτάσαμε την Παγκόσμια Ημέρα για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα με ένα ολοκαίνουργο Σχέδιο Δράσης των Αθανασίου και Σούρλα για τη διασφάλιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στην Ελλάδα και την εναρμόνιση της χώρας με άλλες ευρωπαϊκές οι οποίες θεωρείται ότι διασφαλίζουν τέτοια δικαιώματα. Η εναρμόνιση με την Ευρώπη, εδώ που τα λέμε, καλή θα ήταν. Ετσι θα γλιτώναμε τα άπειρα πρόστιμα που μας επιβάλλονται διαρκώς από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για παραβιάσεις των ευρωπαϊκών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Που δεν έχουν και μεγάλη σχέση με τα οικουμενικά ανθρώπινα δικαιώματα, όπως τα οραματίστηκαν οι επινοητές και οι συντάκτες της σχετικής Χάρτας του ΟΗΕ, αλλά ως φαίνεται είναι πιο ανθρώπινα από τα δικά μας –εξ ου και τα πρόστιμα.
Διάβαζα τις προάλλες στο Διαδίκτυο για μια φυλή όπου οι γυναίκες φτιάχνουν ένα τραγούδι για το μελλοντικό παιδί τους. Το διδάσκουν σ’ αυτόν που θα γίνει ο πατέρας, και σε όλη την κοινότητα. Είναι το τραγούδι του παιδιού και το ακολουθεί σε όλη του τη ζωή, σε χαρές και λύπες, από τη σύλληψη μέχρι τον θάνατό του. Αν κάποια στιγμή το άτομο φερθεί αντικοινωνικά, προξενώντας με πράξεις ή παραλείψεις του βλάβη σε άλλους, συγκεντρώνεται όλη η κοινότητα και τραγουδούν το τραγούδι του σ' αυτόν που έχει παρεκκλίνει. Ετσι του θυμίζουν τον αληθινό του εαυτό και την ιστορία του, και τον καλωσορίζουν ξανά στην κοινότητά του. Ούτε στιγματισμός ούτε απομόνωση ούτε φυλακές (με σπασμένα παράθυρα και άθλιες συνθήκες διαβίωσης σαν τις δικές μας) ούτε τιμωρία και εκδίκηση. Αυτή, βέβαια, είναι απλώς μια όμορφη ιδέα που ούτε κατά διάνοια θα μπορούσε να εφαρμοστεί στις πολυάνθρωπες ομάδες που συγκροτούν τις δικές μας κοινωνίες, ιδιαίτερα στη Δύση. Την αναφέρω μόνο για να θυμίσω ότι μπροστά μας δεν ανοίγονται μόνο μονόδρομοι.
Διαβάζοντας το Σχέδιο Δράσης που αναρτήθηκε στο Διαδίκτυο σε δημόσια διαβούλευση, το μάτι σταματάει εξ ανάγκης στο δικαίωμα που στις μέρες μας πλήττεται πιο μαζικά από όλα τα άλλα: αυτό της αξιοπρεπούς διαβίωσης που περιλαμβάνει το δικαίωμα σε ασφαλή στέγη, νερό και θέρμανση, επαρκή τροφή, υγεία και παιδεία. Προτείνεται η (πιλοτική) εφαρμογή σε δύο δήμους προγράμματος για την εξάλειψη της ακραίας φτώχειας, ενώ όσοι έχουν ετήσιο οικογενειακό εισόδημα κάτω από 3.000 ευρώ θα παίρνουν 600 ευρώ επίδομα τον χρόνο και όσοι έχουν από 3.000 μέχρι 4.700 ευρώ θα παίρνουν 300 ευρώ. Μετά τη δραστική αυτή εξάλειψη της ακραίας φτώχειας, μπαίνει στο στόχαστρο του Σχεδίου η στέγη. Οι άστεγοι αναγνωρίζονται ως ευπαθείς ομάδες και το Σχέδιο προτείνει χώρους φιλοξενίας τους σε δήμους κ.λπ. Δεν χρειαζόταν, φυσικά, το Σχέδιο Δράσης για να τους το θυμίσει. Οι δήμοι λίγο-πολύ έχουν κινητοποιηθεί και παρέχουν από στέγη έως συσσίτια, κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία. Δράσεις χρήσιμες και απαραίτητες όσο υπάρχει το πρόβλημα, που όμως δεν το λύνουν και δεν μπορούν ούτε πρέπει να προτείνονται ως λύσεις.
Αξία θα είχε ένα σχέδιο για τον εντοπισμό και την αναγνώριση των παραγόντων που οδήγησαν στην κρίση και για την εξάλειψή τους. Αξία θα είχε ένα σχέδιο κατανόησης των εννοιών που βρίσκονται στη βάση των ανθρώπινων δικαιωμάτων –της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας, της αυτοδιάθεσης. Σε μια Ευρώπη των Βόρειων και των Νότιων, που επιβάλλει πολιτικές λιτότητας και εξαθλίωσης σε ολόκληρες ομάδες, καταδιώκει τους μετανάστες και περιθωριοποιεί τους άνεργους και τους άστεγους καταδικάζοντάς τους στη φιλανθρωπική βοήθεια, αξία θα είχε ένα τραγούδι για κάθε άνθρωπο.
