Κρύο, καιρός –και– για βιοαέριο. Κάτι τέτοιο μοιάζει να σκέφτηκαν στο Μέτσοβο, όπου εργάζονται με στόχο να αποδεσμευτούν σταδιακά από το πετρέλαιο και την υψηλή του τιμή ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της θέρμανσης

Της Φεβρωνίας Παντελή

Εξοικονόμηση χρημάτων μέσω της αξιοποίησης των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων, προστασία του περιβάλλοντος και… ζεστασιά. Αυτό μοιάζει να είναι το τρίπτυχο στο οποίο βασίζεται το πιλοτικό πρόγραμμα παραγωγής βιοερίου, που προγραμματίζεται να υλοποιηθεί στο επόμενο διάστημα στο Μέτσοβο, φιλοδοξώντας να αντικαταστήσει το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για τη θέρμανση σχολικών κτιρίων. Ενα πρόγραμμα που, με δεδομένη την επέλαση του χειμώνα και τις τραγικές ώς τώρα συνέπειές της, αποκτά μία επιπλέον διάσταση επικαιρότητας και θα μπορούσε να… βάλει ιδέες σε πολλούς ακόμη.

Το έργο –τα έξοδα μελέτης και υλοποίησης του οποίου καλύπτονται από το ΕΣΠΑ– ξεκίνησε ως πρόταση της Περιφέρειας Ηπείρου στην οποία η δημοτική αρχή ανταποκρίθηκε θετικά. Η μελέτη –βασικό ζητούμενο της οποίας είναι η ενεργειακή αξιοποίηση του βιοαερίου που προκύπτει από την ειδική επεξεργασία των οργανικών αποβλήτων– έχει ανατεθεί στην ερευνητική ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με επικεφαλής τον καθηγητή Δημήτρη Καλιαμπάκο. Οπως μας εξηγούν, κύριες πηγές των χρήσιμων αποβλήτων θα είναι τα πολλά πτηνοτροφεία της ευρύτερης περιοχής και σε μικρότερο βαθμό οι γεωργικές καλλιέργειες, τα χοιροτροφία και κάποιες οργανωμένες μονάδες με αιγοπρόβατα. Ως πρώτη ύλη πρόκειται επιπλέον να χρησιμοποιηθούν και κάποια από τα υπολείμματα υλικών από τα τυροκομεία και τα οινοποιεία της περιοχής.

Τα απόβλητα που θα συγκεντρώνονται από όλες τις παραπάνω πηγές πρόκειται να αποθηκεύονται σε δεξαμενές όπου θα τεμαχίζονται και θα αναδεύονται για να μετατραπούν σε ομοιογενές μείγμα. Θα ακολουθεί η διαδικασία παστερίωσης τους, με τα απόβλητα να παραμένουν σε θερμοκρασία 70 βαθμών Κελσίου για 15 ημέρες και θα ακολουθεί η διαδικασία της αναερόβιας χώνευσης –στη διάρκεια της οποίας, εν τη απουσία ατμοσφαιρικού αέρα, αναπτύσσονται μικροοργανισμοί οι οποίοι αποδομούν αυτά τα απόβλητα, με αποτέλεσμα την παραγωγή βιοαερίου. Βασικό συστατικό του μίγματος αυτού είναι το μεθάνιο, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο.

Με αυτόν τον τρόπο προβλέπεται να ηλεκτροδοτείται ο βιολογικός καθαρισμός της πόλης και να θερμαίνονται τα σχολικά κτίρια της περιοχής. Η αρχική μονάδα θα είναι συγκριτικά μικρή και υπολογίζεται πως θα επεξεργάζεται 11.000 τόνους αποβλήτων το χρόνο, τροφοδοτώντας μια ηλεκτρογεννήτρια 180 kw και βοηθώντας το δήμο να εξοικονομεί –με τις σημερινές τιμές– περί τα 100.000 ευρώ ετησίως. Σε ό,τι δε αφορά το εξίσου ζωτικής σημασίας οικολογικό κομμάτι, η εκσυγχρονισμένη διαχείριση των βιοϋπολειμμάτων, που προβλέπει το έργο, θα έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή λιπασμάτων «πολυτελείας», που θα είναι απαλλαγμένα από επιβλαβείς ουσίες όπως το άζωτο.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται εξ ολοκλήρου από το ΕΣΠΑ και ο προϋπολογισμός του ανέρχεται στα 2,2 εκατ. ευρώ. Συνιστά ένα νέο και εξαιρετικά ενδιαφέρον για τα ελληνικά δεδομένα μοντέλο ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που δεν περιλαμβάνει την εμπορική χρήση της – το έργο δεν προβλέπει κερδοφορία, αλλά την κάλυψη ιδίων αναγκών και εξοικονόμηση πόρων. Εκτιμάται πως μέχρι τα τέλη του έτους θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία δημοπράτησης του έργου και πως την άνοιξη του 2014 θα ξεκινήσει η κατασκευή του. Είναι δε επίσης αυτονόητο πως, μέσω του πιλοτικού αυτού προγράμματος, αποκτάται στην πράξη η τεχνογνωσία που απαιτείται και η οποία ώς τώρα έλειπε από τη χώρα μας – ουραγό μεταξύ των υπολοίπων χωρών της Ευρώπης (και) εδώ.

Πάντως, οι στόχοι των Μετσοβιτών δεν σταματούν εδώ. Οραμά τους για το άμεσο μέλλον είναι, μας λένε, η λειτουργία εργοστασίου τηλεθέρμανσης, μιας μεγάλης μονάδας παραγωγής ξυλώδους βιομάζας που θα καλύπτει σε μεγάλο βαθμό το σύνολο των αναγκών σε θέρμανση – από τα δημόσια κτίρια και τις επιχειρήσεις, μέχρι τις ξενοδοχειακές μονάδες και τις κατοικίες (ας σημειωθεί πως, όπως δείχνουν έρευνες, περίπου το 20% κάθε οικογενειακού προϋπολογισμού χρησιμοποιείται για την ενέργεια). Επικρατέστερος χώρος για την εγκατάσταση της μονάδας, σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί, είναι μια έκταση 15 στρεμμάτων στο Πανόραμα του Μετσόβου, που αυτή τη στιγμή εκμεταλλεύεται ο δήμος. Σε αυτήν, βασική σκέψη είναι να αξιοποιηθούν οι 500 περίπου τόνοι ξύλου που συλλέγονται κάθε χρόνο από την αραίωση των δασών, η οποία συντελείται με σκοπό την ομαλή ανάπτυξη των δέντρων ή τη δημιουργία αντιπυρικών ζωνών ή και από την περισυλλογή διασκορπισμένων κλαδιών – μια και η ευρύτερη περιοχή έχει τεράστια δασική παραγωγή. Υπολογίζεται μάλιστα πως με αυτόν τον τρόπο, πέρα από το άμεσο οικονομικό όφελος, θα διασφαλιστεί η προστασία των δασών και η καταπολέμηση της παράνομης υλοτομίας, που βρίσκεται σε έξαρση λόγω της κρίσης. Κομβικής σημασίας ζήτημα και ουσιαστικά προϋπόθεση για να υλοποιηθεί ωστόσο κάτι τέτοιο είναι η εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοδότησης που θα κάνει το «οικολογικώς επιχειρείν» πράξη.