«Το στόμα που ψεύδεται δίνει ζωή στο χρηματιστήριο, η ιδιοφυΐα, το πνεύμα, η σεμνότητα, η ακεραιότητα, η ομορφιά υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή έχουν αγοραστική αξία»

Tης Αλεξάνδρας Λεφοπούλου

Μετά τη Γαλλική Επανάσταση, η νομιμοποίηση της εξουσίας συνδέεται με τη βούληση του λαού. Με σημείο αφετηρίας το γεγονός αυτό ξεκινούν δύο μεγάλα κινήματα του καπιταλισμού, το συντηρητικό και το φιλελεύθερο, που έρχονται αντιμέτωπα μεταξύ τους. Το συντηρητικό, που θέλει στην ακραία του μορφή να ανατρέψει την ιδεολογία και τις αλλαγές που επιφέρει η Γαλλική Επανάσταση, και το φιλελεύθερο, που χρησιμοποιεί σαν σημείο αφετηρίας αρχικά την επανάσταση και τις αλλαγές της. Ανάμεσά τους ξεπηδά και το σοσιαλιστικό κίνημα προβάλλοντας σαν γνήσιο… τέκνο της επανάστασης και διεκδικώντας ριζικές αλλαγές μέσα από αγώνες.

Ο Πολ Λαφάργκ, προερχόμενος από μεσοαστική οικογένεια Γάλλων μιγάδων που έχουν επιστρέψει στη Γαλλία, αποτελεί το «νόθο τέκνο του αναρχισμού και σώγαμπρο του μαρξισμού». Ιδιαίτερα επινοητικός, σκηνοθετεί ένα φανταστικό συνέδριο στο Λονδίνο όπου σπεύδει η αφρόκρεμα του διεθνούς κατεστημένου να συντάξει το σπονδυλωτό «Πιστεύω» της νέας θρησκείας του καπιταλισμού.

«Ζητείται επειγόντως ένας νέος θεός, ικανός να τέρψει τη φαντασία του λαϊκού κτήνους»! Το συνέδριο επινοεί τη νέα ιδεολογία, ένα είδος κυνικής θεολογίας στη λογική τού «αλλάζουμε, αλλάζουν κι οι θεοί μας» που περιγράφει τη δύναμη του χρήματος και των απολαύσεων που αυτό μπορεί να εξασφαλίσει, που ποδοπατά την ανθρώπινη ηθική και χάνει κάθε αρχή και αναστολή.

Στο βιβλίο του ο Λαφάργκ περιγράφει ένα προσκλητήριο στη διαφθορά όπου «το στόμα που ψεύδεται δίνει ζωή στο χρηματιστήριο», ενώ «η ιδιοφυΐα, το πνεύμα, η σεμνότητα, η ακεραιότητα, η ομορφιά υπάρχουν μόνο και μόνο επειδή έχουν αγοραστική αξία».

Ο Λαφάργκ αναρωτιέται αν το χρήμα είναι ο τελευταίος θεός και μπορεί να διαψεύδεται στην εποχή που γράφει το βιβλίο αυτό, αλλά καταφέρνει να περιγράψει τα συμπτώματα του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος με ρεαλισμό, όπως αποδεικνύουν οι εξελίξεις. Οπως χαρακτηριστικά σχολιάζει στον πρόλογο του βιβλίου ο Αλέξανδρος Βέλιος, που έχει επιμεληθεί και τη μετάφραση, «στο ορατό μέλλον πάντως, τίποτε δεν φαίνεται να τον απειλεί».

«Ποια θα είναι η νέα μορφή καπιταλισμού;», αναρωτιέται στο επίμετρο της εξαιρετικής έκδοσης ο Αντώνης Κεφαλάς που, βασισμένος στην ιστορική εμπειρία που αποδεικνύει ότι το σύστημα θα ανακάμψει, διερευνά πιθανές μορφές και θέτει ερωτήματα οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής αναζήτησης.

Η νέα μίνι έκδοση του βιβλίου του Λαφάργκ που δημοσιεύτηκε αρχικά σε συνέχειες στον «Σοσιαλιστή», όργανο του Γαλλικού Εργατικού Κόμματος, το 1887, βρίσκει στις παγκόσμιες εξελίξεις σήμερα μια απίστευτη «αντιγραφή». Η έκδοση, εξαιρετική, θέτει ερωτήματα και προβληματισμούς σε σχέση με το μέλλον

Paul Lafargue, Η θρησκεία του Κεφαλαίου, απόδοση-προλεγόμενα: Αλέξανδρος Βέλιος, εκδόσεις Ροές, Οκτώβριος 2013.