Το καφενείο ΝΕΟΝ ανακαινίστηκε με πλήρη σεβασμό στην αρχιτεκτονική του και φιλοξενεί κατάστημα «Βενέτη» και την έκθεση φωτογραφίας «Αθήνα 1865-1970». Ο δήμαρχος Γ. Καμίνης ενέταξε στο ΕΣΠΑ τα διατηρητέα «Μπάγκειο» και «Μ. Αλέξανδρος», τα ισόγεια των οποίων θα αναλάβει η ίδια εταιρεία. «Εμπιστεύομαι τους επιχειρηματίες περισσότερο, καθώς ρισκάρουν δικά τους κεφάλαια», δήλωσε. Το «Μιράζ» προορίζεται για φοιτητικός ξενώνας

Της Νόρας Ράλλη

Ομόνοια: η πρώτη πλατεία της πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους. «ΝΕΟΝ»: ξεκίνησε να λειτουργεί στην πλατεία το 1920 ως καφενείο και από τότε έγινε ένα από τα εμβληματικά στοιχεία της περιοχής. Από τη δεκαετία του 1990 και μετά, η πλατεία καθώς και τα κτίρια περί αυτήν σταδιακά υποβαθμίζονται. Ωστόσο, την ιστορία αυτού του κτιρίου φιλοδοξεί να ζωντανέψει και πάλι το νέο κατάστημα ΒΕΝΕΤΗ 1948, που μόλις άνοιξε στον ίδιο χώρο.

«Ερχόμαστε να ζεστάνουμε την πόλη που αγαπάμε» δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κ. Μονεμβασιώτης. «Ψάχναμε ένα μεγάλο νεοκλασικό κτίριο με ιστορική αναφορά. Τον Οκτώβριο του 2011 μισθώσαμε το ΝΕΟΝ, από την οικογένεια Καραγάτση. Τρία εκατ. ευρώ ήταν το συνολικό κόστος της ανακαίνισης, μαζί με τα μηχανήματα. Δείξαμε απόλυτο σεβασμό στην αρχιτεκτονική του κτιρίου, από την οροφή και τα κιγκλιδώματα έως την πρόσοψη, και ευελπιστούμε από πολυχώρος γεύσης να γίνει και πολυχώρος πολιτισμού. Γι' αυτό και ξεκινήσαμε, με την αρωγή του Μουσείου Μπενάκη, την έκθεση φωτογραφίας “Αθήνα 1865-1970”, όπου μέσα από τα έργα φωτογράφων όπως οι Β. Παπαϊωάννου, Κ. Μπαλάφας, Δ. Χαρισιάδης κ.ά., σκιαγραφείται η Αθήνα τού τότε. Επίσης, καθώς το ΝΕΟΝ ήταν το πρώτο σκακιστικό στέκι στην Ελλάδα, σκοπεύουμε να διοργανώσουμε και σκακιστικές εκδηλώσεις».

Από τη μεριά του, ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης υπεραμύνθηκε της ανάπτυξης της περιοχής: «Κάνουμε μια συνολική προσπάθεια να διασώσουμε τους δημόσιους χώρους. Εχουμε ήδη εντάξει στο ΕΣΠΑ τα διατηρητέα κτίρια “Μπάγκειο” και “Μ. Αλέξανδρος”, στα ισόγεια των οποίων θα λειτουργήσει και πάλι “Βενέτης”. Τα δύο ξενοδοχεία, βάσει της διαθήκης του Ι. Μπάγκα, ανήκουν στην επιτροπή που φέρει το όνομά του και παραχωρούνται στον Δήμο Αθηναίων με 12χρονη Προγραμματική Σύμβαση, που υπογράφηκε πρόσφατα. Παρότι όλοι μας μπορούμε να δούμε μέσα από τις φωτογραφίες της έκθεσης πως μάλλον προς το χειρότερο έχουν πάει τα πράγματα σε σχέση με την αισθητική του κέντρου της πόλης, πιστεύω πως, χωρίς να υποκύπτουμε στο αίσθημα της νοσταλγίας, μπορούμε να κάνουμε την Αθήνα μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, με ενωτικούς άξονες με την παράδοση και το παρελθόν της. Θέλουμε να ξανακάνουμε την Ομόνοια προορισμό για έξοδο. Γι' αυτό και στηρίζω προσπάθειες όπως αυτή, για τη λειτουργία εκ νέου του παλαιού ΝΕΟΝ. Γενικά, εμπιστεύομαι τον επιχειρηματία περισσότερο από όλα, καθώς ρισκάρει δικά του κεφάλαια. Ο δήμος, ταυτόχρονα, έχει καταθέσει μελέτη και για το παλιό ξενοδοχείο “Μιράζ”, που σήμερα ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας, για να γίνει χώρος φιλοξενίας φοιτητών».

Το σίγουρο είναι πως το ΝΕΟΝ διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην κοινωνική ζωή της Αθήνας, από το 1920 έως και το τέλος της λειτουργίας του πριν από λίγα χρόνια, ύστερα από πολλαπλές προσπάθειες επαναλειτουργίας του. Αξίζει να θυμηθούμε πως όταν ο Θ. Αγγελόπουλος ζήτησε από τον διευθυντή φωτογραφίας του, Γ. Αρβανίτη, να φωτίσει τη σκηνή όπου ο περιπλανώμενος θίασος στον «Θίασο» θα παίξει σε ένα επαρχιακό καφενείο, ο Αρβανίτης αποφάσισε να αναπαράξει χρωματικά τον πίνακα του Τσαρούχη για το ΝΕΟΝ. Αυτή η ελάχιστα γνωστή ιστορία αποδεικνύει πόσο πολυδιάστατα είχε επηρεάσει ο χώρος αυτός τις τέχνες και τον πολιτισμό. Το ΝΕΟΝ αποτελούσε κοινό προορισμό: από τον Λαπαθιώτη, τον Ρίτσο και τον Τσαρούχη μέχρι την κοσμική Αθήνα, αλλά και τους οικοδόμους και τους λούστρους της εποχής… Αν η ζωντανή ιστορία μιας πόλης γράφεται στις πλατείες της, στα καφενεία γράφεται η ιστορία των ανθρώπων της. Και αυτό είναι κάτι πέρα από δήμους, κυβερνήσεις και εταιρείες.

……………………………………..

Απορίες και επιφυλάξεις

Το να διαχειρίζεται μόνος του ο δήμος τα ιστορικά αυτά κτίρια είναι σίγουρα και φιλόδοξο και θεμιτό. Η απόφαση να δοθούν σε συγκεκριμένη εταιρεία οι ισόγειοι χώροι τους, η οποία δεν μπορεί παρά να δράσει ως μονοπώλιο, δημιουργεί τουλάχιστον απορίες και επιφυλάξεις. Το κράτος, ωστόσο, αποδεικνύεται μάλλον επιβραδυντικός -αν όχι ανασταλτικός- παράγοντας σε ανάλογες προσπάθειες, οπότε η ιδιωτική πρωτοβουλία φαντάζει ως η μόνη λύση. Αλίμονο αν δεν χαιρόμασταν στο άκουσμα πως το ΝΕΟΝ θα επαναλειτουργήσει και, μάλιστα, από ένα από τα μεγαλύτερα αρτοποιεία στην Ευρώπη, που απέφυγε επεμβάσεις στην κλασική και διαχρονική του εικόνα και σεβάστηκε την ιστορία του. Ακόμη και αν στην ταμπέλα διαβάζουμε αντί για τις ελληνικές λέξεις «αρτοποιείο» ή «καφενείο» την αγγλική λέξη «bakery». Σημεία των καιρών; Ισως.

n.ralli@efsyn.gr