Ο Τούρκος εκδότης αλλά και ο μεταφραστής των ποιημάτων του Γκιγιόμ Απολινέρ «Κατορθώματα ενός Δον Ζουάν» (1911) οδηγούνται στα δικαστήρια με την κατηγορία της διαφθοράς των κοινωνικών ηθών! Και μάλιστα, στο ευρωπαϊκό κομμάτι στης Τουρκίας, την Κωνσταντινούπολη.
Αν και δεν βραβεύτηκε ποτέ στη σύντομη ζωή του (πέθανε μόλις 38 ετών), ο Απολινέρ θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους Γάλλους ποιητές του 20ού αιώνα. Ελαβε μέρος σε όλα τα κινήματα της γαλλικής αβάν-γκαρντ των αρχών του 20ού αιώνα και ήταν εμβληματική φιγούρα της μποέμ ζωής του Παρισιού. Το έργο του παρουσιάζει έντονη πολυμορφία: εκτός από την ενασχόλησή του με την ποίηση, δημοσίευσε τολμηρά ερωτικά βιβλία, υπήρξε πρωτοπόρος του θεάτρου του παραλόγου, εισήγαγε το 1913 τους όρους «κυβισμός» και «σουρεαλισμός», καθώς επίσης και τον «ορφισμό» για να περιγράψει την τάση για απόλυτη αφαίρεση.
Ολα αυτά, όμως, λίγα πράγματα σημαίνουν για το τουρκικό κράτος, το οποίο δεν είναι η πρώτη φορά που λογοκρίνει, με δικαστικές ποινές μάλιστα, έργα του Γάλλου διανοητή: ο Ραμί Ακντά είχε καταδικαστεί το 1999 γιατί είχε εκδώσει τις «Εντεκα χιλιάδες βέργες» του ίδιου ποιητή, ως κείμενο αισχρό και ανήθικο. Δεν θα μπορούσε παρά να συμβεί κάτι παρόμοιο και για τα «Κατορθώματα ενός Δον Ζουάν», ένα έργο που περιγράφει το σεξουαλικό ξύπνημα του Ρότζερ, ενός 15χρονου αγοριού, του οποίου οι εμμονές με τη γνώση της σάρκας το καθιστούν αντικείμενο λαγνείας για μεγάλο αριθμό γυναικών, συμπεριλαμβανομένης και της θείας του.
Σε μετάφραση του Ισμαήλ Γεργκούζ και σε έκδοση του Σελ Γιαϊνσιλίκ, το βιβλίο κυκλοφόρησε στην Τουρκία τον Ιανουάριο του 2009. Αμέσως απαγγέλθηκαν κατηγορίες από το τοπικό δικαστήριο, ωστόσο το θέμα δεν προχώρησε, καθώς η ακαδημαϊκή κοινότητα αποφάνθηκε πως πρόκειται για ένα έργο γνήσιας λογοτεχνικής παραγωγής. Ωστόσο, φέτος, το ανώτατο δικαστήριο της χώρας, παρακάμπτοντας αυτή την ετυμηγορία, αποφάσισε πως το έργο δεν έχει καμία απολύτως λογοτεχνική αξία. Αντιθέτως, υποστηρίχθηκε πως «βρίθει χυδαίων και πρόστυχων εκφράσεων, οι οποίες προκαλούν σεξουαλικές επιθυμίες, αποκλίνουσες από τα φυσιολογικά, δηλαδή προάγει λεσβιακές, αφύσικες, παιδεραστικές συμπεριφορές – ακόμα και την κτηνοβασία. Ούτε πλοκή έχει, ούτε καν λόγο ύπαρξης». Μάλιστα οι δικαστές στηρίχτηκαν σε μία παλαιότερη απόφαση του 1971, όπου στη Μ. Βρετανία επιβλήθηκε δικαστικό πρόστιμο 25 λιρών στον Ρίτσαρντ Χαντισάιντ για την έκδοση του «Μικρού Κόκκινου Σχολικού Βιβλίου» των Σόρεν Χάνσεν και Τζάσπερ Τζένσεν, μία κριτική, ουσιαστικά, του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζουν οι δυτικές κοινωνίες τη νεανική σεξουαλικότητα και την κατανάλωση αλκοόλ από εφήβους.
Σήμερα, οι Γεργκούζ και Γιαϊνσιλίκ αντιμετωπίζουν ποινή 10ετούς φυλάκισης. Ηδη η γαλλόφωνη κοινότητα και τα σωματεία εκδοτών μαζεύουν υπογραφές για την ακύρωση της απόφασης.
Επιμ.: Ν. Ράλλη
