Των Αρτέμιδος Σπηλιώτη, Μάριου Χριστοδούλου

 

Φρένο στην υπερφορολόγηση των εισοδημάτων φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων ζητάει να μπει ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, μέσω της ενδιάμεσης έκθεσης για τη νομισματική πολιτική που κατέθεσε χθες στη Βουλή. Μετά το «άδειασμα» από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού, του υπουργού Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος υποστηρίζει ότι οι Ελληνες δεν υπερφορολογούνται, ο Γιώργος Προβόπουλος σημειώνει πως μετά και την επιβολή του φόρου στα ακίνητα είναι επιβεβλημένη η μείωση της φορολογίας εισοδήματος. Επιπρόσθετα, στην έκθεση διαπιστώνονται ραγδαία μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, κατάρρευση των αποδοχών, υπερδιπλασιασμός της μερικής απασχόλησης (11,6% το 2013 έναντι 4,6% το 2008), ενώ οι εργαζόμενοι με μερική ή εκ περιτροπής εργασία αποτελούν το 20% του συνόλου των μισθωτών με σχέση εργασίας.

 

Επί της ουσίας, παρά το γεγονός ότι ο Γ. Προβόπουλος προβλέπει οριακή ανάπτυξη έπειτα από 6 χρόνια ύφεσης και μείωση της ανεργίας κατά 1%, εντούτοις εμμέσως πλην σαφώς… διαβλέπει πολιτικές αναταράξεις. Για τον λόγο αυτόν τονίζει ότι «θα πρέπει να μην αναλωνόμαστε σε άγονες αντιπαραθέσεις, αλλά στα πλαίσια μια εθνικής συνεννόησης να μπορέσουμε να προετοιμάσουμε καλύτερα το μέλλον της χώρας μας, που μπορεί να είναι πολύ αισιόδοξο». Τα βασικότερα σημεία, στα οποία εστιάζει η ενδιάμεση έκθεση για τη νομισματική πολιτική:

 

1. Πολιτικός κίνδυνος

 

Η πολιτική αβεβαιότητα αποτελεί τον υπ’ αριθμόν 1 κίνδυνο για την ελληνική οικονομία, σύμφωνα με τον διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) Γιώργο Προβόπουλο, που συστήνει πολιτική «χάρτα» εξόδου από την κρίση. Οπως αναφέρει η έκθεση, σημαντικό πρόβλημα δημιουργείται από το πολιτικό κλίμα που παρουσιάζει στοιχεία πόλωσης και αντιπαραθέσεων, σε μια περίοδο μάλιστα που απαιτείται σύμπλευση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε μια εθνική πολιτική για έξοδο από την κρίση. Είναι επομένως βάσιμο να δημιουργούνται ανησυχίες ότι το 2014, έτος εκλογικών αναμετρήσεων, η πολιτική αντιπαράθεση μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω, η πόλωση να κορυφωθεί και να γίνει πιο δυσχερής ο συγκερασμός απόψεων.

 

2. Μεταρρυθμίσεις

 

Συστήνεται επιμονή και ένταση της προσπάθειας σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με μεγάλο μακροχρόνιο όφελος και περιορισμένο, βραχυχρόνιο κόστος.

 

3. Χρέος – αποπληθωρισμός

 

Σύμφωνα με την ΤτΕ, θα πρέπει να ολοκληρωθούν επιτυχώς οι διαπραγματεύσεις για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους. Την ίδια ώρα, η παραμονή της οικονομίας σε φάση αποπληθωρισμού για παρατεταμένο χρονικό διάστημα μπορεί να επιδεινώσει τη δυναμική του χρέους.

 

4. Ανάπτυξη

 

Για να έρθει η «πολυπόθητη» ανάπτυξη την οποία η ΤτΕ την τοποθετεί στο 0,5% για το 2014 έναντι εκτίμησης της κυβέρνησης για 0,6%, θα πρέπει να συνεχιστεί απαρέγκλιτα το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και να επιταχυνθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

 

5. Χρηματοδότηση επενδύσεων

 

Η ανάκαμψη πρέπει να στηριχθεί σε επιχειρηματικές επενδύσεις που εστιάζονται σε εξωστρεφείς παραγωγικούς κλάδους. Οσο όμως η καταθετική βάση των τραπεζών εξακολουθεί να πιέζεται, η δυνατότητα των τραπεζών να χρηματοδοτήσουν αυτές τις επενδύσεις παραμένει περιορισμένη και οι επιχειρήσεις πρέπει να στραφούν, τουλάχιστον, βραχυχρόνια σε:

 

• Δανεισμό από τις αγορές εταιρικών ομολόγων. Στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου του 2013 μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις άντλησαν 3,7 δισ. ευρώ ή 2% του ΑΕΠ από τη διεθνή αγορά εταιρικών ομολόγων. Η αναμόρφωση του πλαισίου που διέπει τα ομολογιακά δάνεια στην Ελλάδα μπορεί να διευκολύνει μια εγχώρια αγορά ομολόγων και για μικρές επιχειρήσεις.

 

• Αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Μεταξύ 2002 – 2007 οι εταιρείες αντλούσαν κατά μέσο όρο κεφάλαια ύψους 2,7% του ΑΕΠ ετησίως από το Χρηματιστήριο και κυρίως από ιδιωτικές τοποθετήσεις.

 

• Διαρθρωτικά ταμεία: Το 2013 οι πόροι από αυτή την πηγή υπολογίζονται σε 4,2 δισ. ευρώ ή 2,3% του ΑΕΠ.

 

• Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων: Την περίοδο 2013 – 2014 η ΕΤΕπ θα συγχρηματοδοτήσει δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ.

 

6. «Κόκκινα» δάνεια

 

Σημαντική συμβολή στην αποκατάσταση των πιστώσεων από τις τράπεζες θα έχει η βελτίωση όσον αφορά την εισπραξιμότητα των μη εξυπηρετούμενων δανείων και η αποφυγή δημιουργίας νέων.

 

7. Διαθέσιμα ΤΧΣ

 

Εάν απαιτηθεί περαιτέρω κεφαλαιακή ενίσχυση των τραπεζών, υπάρχουν διαθέσιμα 8 δισ. ευρώ στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Σε κάθε περίπτωση στόχος των τραπεζών πρέπει να είναι ο εξορθολογισμός του κόστους λειτουργίας, η απεμπλοκή από μη αμιγώς τραπεζικές εργασίες, ο επανασχεδιασμός των δραστηριοτήτων στο εξωτερικό.

 

8. Δημοσιονομική προσαρμογή

 

Η δημοσιονομική προσαρμογή βασίστηκε περισσότερο απ’ ό,τι έπρεπε σε αυξήσεις φόρων. Εφεξής απαιτείται διεύρυνση της φορολογικής βάσης και αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, ώστε να αυξηθούν οι δυνατότητες μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης. Παράλληλα πρέπει να ενταθεί η διαδικασία αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης του δημόσιου τομέα με καταργήσεις – συγχωνεύσεις φορέων, έλεγχο δαπανών σε ΕΟΠΥΥ και ασφαλιστικά ταμεία, αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος για ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης.

 

9. Διαφθορά

 

Απαιτείται πάταξη των φαινομένων διαφθοράς στο Δημόσιο και ενίσχυση των δημόσιων υπηρεσιών με νέο εξειδικευμένο προσωπικό σε αντικατάσταση των αποχωρούντων μέσω διαθεσιμότητας και συνταξιοδοτήσεων.

 

10. Φορολογία ακινήτων

 

Στο μέτωπο της φορολογίας, η επιβολή του ενιαίου φόρου ακινήτων κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, η ορθή επιλογή του φόρου προϋποθέτει την ύπαρξη Κτηματολογίου και τον δραστικό περιορισμό οποιασδήποτε άλλης επιβάρυνσης στα ακίνητα, όπως για παράδειγμα του φόρου μεταβίβασης.

 

11. Μειώσεις φόρων

 

Αν και μια αύξηση της φορολογίας στα ακίνητα είναι θεμιτή, πρέπει να συνοδεύεται από αντίστοιχες μειώσεις στους φόρους εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων προκειμένου να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα.

 

12. Φορολόγηση Α.Ε. – ΕΠΕ

 

Η ΤτΕ θεωρεί ότι έχει αντιαναπτυξιακό χαρακτήρα η φορολόγηση των αδιανέμητων κερδών Α.Ε. και ΕΠΕ με συντελεστή 26% και 10% στα διανεμόμενα κέρδη. Η συγκεκριμένη ρύθμιση στην παρούσα φάση ενθαρρύνει τη διανομή κερδών έναντι της διακράτησής τους με στόχο την εσωτερική χρηματοδότηση των επενδύσεων.

 

13. Είσπραξη φόρων

 

Μολονότι ο φοροεισπρακτικός μηχανισμός παρουσιάζει σημάδια ουσιαστικής αναβάθμισης, υπάρχουν ακόμη μεγάλα περιθώρια βελτίωσης. Ο αριθμός των ελέγχων υπολείπεται των αναθεωρημένων στόχων, ενώ και το ποσοστό είσπραξης βεβαιωμένων οφειλών υπολείπεται του ετήσιου στόχου.

 

14. Καταθέσεις

 

«Καπνός» έγιναν την πενταετία της κρίσης 2009 – 2013 καταθέσεις 77,1 δισ. ευρώ. Από 237,3 δισ. ευρώ το 2009 εξαϋλώθηκαν στα 160,2 δισ. ευρώ φέτος τον Οκτώβριο. Μεγάλο τμήμα κατευθύνθηκε στην πληρωμή φόρων. Από τον Μάρτιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2013 βγήκαν 3,7 δισ. ευρώ προκειμένου να πληρωθούν τα απανωτά χαράτσια του Μνημονίου.