Της Αννας-Μαρίας Δρουμπούκη
«Η ναζιστική Γερμανία και οι Εβραίοι» του Saul Friedländer επιτέλους κυκλοφόρησε και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πόλις (μτφ. Ηλία Ιατρού). Πρόκειται για το εμβληματικότερο βιβλίο για την ιστορία του Ολοκαυτώματος, που ανήκει σε αυτό που ο συγγραφέας ονόμασε «ολοκληρωμένη Ιστορία», μια πολυεπίπεδη Ιστορία η οποία μελετά τον συνδυασμό των παραγόντων, των προθέσεων και των πιθανοτήτων που οδήγησαν στην ανάδυση του ναζισμού και του αντισημιτισμού. Παράλληλα, αποτελεί αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της στροφής στα συναισθήματα και στην ιστορία των θυμάτων.
Η Νένη Πανουργιά, στο «Επικίνδυνοι πολίτες. Η ελληνική Αριστερά και η κρατική τρομοκρατία» (μτφ. Νεκτάριος Καλαϊτζής, Καστανιώτης) περιγράφει από ανθρωπολογική σκοπιά τη διαδικασία κατασκευής μιας γκρίζας ζώνης ύπαρξης στη διάρκεια των τελευταίων εκατό χρόνων στη θυελλώδη ελληνική Ιστορία, αυτή του «επικίνδυνου πολίτη», όρος που χρησιμοποιήθηκε από το κράτος για να πλαισιώσει με μια θεσμική δικαιολόγηση τη διαδικασία καταστολής και καταδίωξης των πολιτών με αριστερά φρονήματα.
Τη φετινή βιβλιογραφική σοδειά έρχεται να συμπληρώσει η στροφή στη μικροκλίμακα που επιχειρεί η Sheila Lecoeur στο «Νησί του Μουσολίνι. Φασισμός και ιταλική κατοχή στη Σύρο» (μτφ. Ελένη Αστερίου, Αλεξάνδρεια). Μέχρι σήμερα υπάρχουν λίγες τοπικά εστιασμένες έρευνες για την κατοχή της Ελλάδας από τον Αξονα, και αυτή η μελέτη εστιάζει στο μικρό αλλά σημαντικό νησί των Κυκλάδων, που αποτέλεσε αντικείμενο πειραματισμού για τη φασιστική αυτοκρατορική επέκταση.
Από το Θεμέλιο κυκλοφόρησε άλλο ένα βιβλίο του σπουδαίου στοχαστή του καιρού μας Eric Hobsbawm («Θρυμματισμένοι Καιροί. Κουλτούρα και κοινωνία στον εικοστό αιώνα», μτφ. Νίκος Κούρκουλος). Πρόκειται για μια συλλογή άρθρων για τις τέχνες και τα γράμματα του προηγούμενου αιώνα. Ο Βρετανός ιστορικός αναστοχάζεται πάνω στον εικοστό αιώνα επιλέγοντας θέματα όπως ο πολιτιστικός συγκρητισμός και η πολυπολιτισμικότητα, η σύνδεση της αστικής τάξης με την κουλτούρα ή η πορεία της δημόσιας θρησκείας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο όπως αυτός που ζούμε.
