Η συμμετοχή του στο «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη, στον ρόλο του πατέρα της Μαρίκας Νίνου, και η αξεπέραστη ερμηνεία του στο μεγάλο αυτό έργο του Σταύρου Ξαρχάκου ήταν η κορυφαία στιγμή μιας πολύπλευρης, αλλά χαμηλών τόνων καριέρας

Και μόνο το τραγούδι του Σταύρου Ξαρχάκου «Μάνα μου Ελλάς» από την ταινία «Ρεμπέτικο» (1983) του Κώστα Φέρρη να είχε πει («τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, μου τα 'πες με το πρώτο σου το γάλα») ο Νίκος Δημητράτος θα δικαιούταν μια κορυφαία θέση ερμηνευτή στο ελληνικό τραγούδι. Σ' αυτό, όμως, κυρίως πήγε όλων μας το μυαλό χθες που ήρθε η είδηση του θανάτου του. Ξημερώματα 26ης Δεκεμβρίου, από εγκεφαλικό επεισόδιο, σε ηλικία 71 χρόνων έφυγε ο Νίκος Δημητράτος, ένας σεμνός και αθόρυβος καλλιτέχνης, με αξιόλογη πορεία τόσο ως τραγουδιστής όσο και ηθοποιός. Κηδεύεται σήμερα στις 2.30 μ.μ., στο Νεκροταφείο του Βύρωνα. H οικογένειά του επιθυμεί αντί για στεφάνια να ενισχυθεί η μη κυβερνητική οργάνωση «Κιβωτός του Κόσμου».

Ο Νίκος Δημητράτος γεννήθηκε το 1942 στην Αθήνα. Από έξι χρόνων ήρθε σε επαφή με τη βυζαντινή μουσική μέσα από τον πιο απλό δρόμο: ως παπαδάκι, αρχικά, και στη συνέχεια ως μέλος στη χορωδία της Μητρόπολης. Τη σπούδασε κιόλας και επί 37 ολόκληρα χρόνια, όπως έλεγε ο ίδιος, έψελνε σε εκκλησίες. Στα είκοσί του άρχισε να τραγουδάει σε μπουάτ της Πλάκας, ενώ μετά το στρατιωτικό του έδωσε εξετάσεις -και πέτυχε- στη δραματική σχολή του Καρόλου Κουν – αποφοίτησε, όμως, από τη σχολή του Γρηγόρη Βαφειά. Μέσα στη δικτατορία πήρε μέρος σε δύο ιστορικές παραστάσεις, με έντονο πολιτικό χρώμα: το «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη στο θέατρο «Νέα Πορεία» και στην επανάληψη του «Μεγάλου μας Τσίρκου», πάλι του Καμπανέλλη, με τον θίασο Καρέζη-Καζάκου. Εψαχναν αντικαταστάτη του Νίκου Ξυλούρη, που είχε αποχωρήσει. Τραγούδησε με την κιθάρα του το «Προσκύνημα» («πάμε κι εμείς στην αυλή του φθινόπωρου»), ο Σταύρος Ξαρχάκος ενθουσιάστηκε, πήρε τον ρόλο, αλλά το κυριότερο ξεκίνησε μια μακρόχρονη συνεργασία με τον συνθέτη, που έμελλε να καθορίσει την καριέρα του. Προηγήθηκε ο δίσκος «Νυν και Αεί» και ακολούθησε η πολυβραβευμένη ταινία «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη, στην οποία ο Νίκος Δημητράτος συμμετείχε και ως ηθοποιός, στον ρόλο του ρεμπέτη Παναγή, πατέρα της Μαρίκας Νίνου, και κράτησε, φυσικά, παρέα με τη Σωτηρία Λεονάρδου και όλο το βάρος του δίσκου με τα αξεπέραστα τραγούδια του Ξαρχάκου σε στίχους Νίκου Γκάτσου.

Θα περίμενε κανείς πως η τεράστια επιτυχία του «Ρεμπέτικου» θα άνοιγε διάπλατα στον τραγουδιστή τις πόρτες των δισκογραφικών εταιρειών. Δεν έγινε έτσι. Οταν τον ρώταγαν γιατί δεν έκανε τη μεγάλη καριέρα που δικαιολογούσε η φωνή και η ερμηνεία του, απαντούσε ότι, ίσως, δεν ήταν καλός μάνατζερ του εαυτού του.

Συμμετείχε πάντως σε αρκετούς αξιόλογους δίσκους: «Ο Ηλιος ο Ηλιάτορας» των Οδυσσέα Ελύτη- Δημήτρη Λάγιου, «Ερωτας Αρχάγγελος» του Χρήστου Λεοντή, «Ο Καραγκιόζης και οι Βάτραχοι» των Ευγένιου Σπαθάρη – Δημήτρη Λέκκα – Γιώργου Παυριανού, «Carte Postale» του Νότη Μαυρουδή κ.ά. Παράλληλα συνεργάστηκε σε συναυλίες με γνωστούς συνθέτες και τραγουδιστές: Μάρκο και Στέλιο Βαμβακάρη, Σωτηρία Μπέλλου, Νίκο Ξυλούρη, Σταύρο Κουγιουμτζή, Απόστολο Καλδάρα, Ηλία Ανδριόπουλο, Δήμο Μούτση, Γιώργο Χατζηνάσιο, Ελένη Βιτάλη και άλλους.

Η καριέρα του ως ηθοποιού πέρασε από το θέατρο, τη μεγάλη και τη μικρή οθόνη. Συνεργάστηκε με τον θίασο του Γιώργου Μιχαλακόπουλου, με τον Μίνω Βολανάκη, το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης και το Παιδικό Στέκι του Εθνικού. Κορυφαία στιγμή της διαδρομής του στην υποκριτική είναι το κρατικό βραβείο β' ανδρικού ρόλου που κέρδισε το 1991 ερμηνεύοντας στο «Αντε γεια» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου τον χασάπη κύριο Μιχάλη, σύζυγο της Μαρίνας (Καίτη Παπανίκα), που ερωτεύεται τον πολύ μικρότερό της Χρήστο (Αλκη Κούρκουλο). Επαιξε ακόμα στις ταινίες του Νίκου Γραμματικού «Κλειστή στροφή» και «Η εποχή των δολοφόνων» , στο «Σενάριο» του Ντίνου Μαυροειδή κ.ά. Στην τηλεόραση συμμετείχε σε πολλά σίριαλ («Οι έμποροι των εθνών» του Φέρρη, «Παράξενος ταξιδιώτης» του Βασ. Γεωργιάδη, «Μη φοβάσαι τη φωτιά» της Μιρέλλας Παπαοικονόμου, «Τζιβαέρι» του Λευτέρη Καπώνη, «Ανατομία ενός εγκλήματος» του Πάνου Κοκκινόπουλου κ.ά.)

Β.Γεωργ.