Πανευρωπαϊκό πρόβλημα το λαθρεμπόριο καυσίμων. Με ποιες στρατηγικές επιλέγουν να το αντιμετωπίσουν οι εταίροι μας
Tου Μπάμπη Μιχάλη
Λαθρέμποροι καυσίμων υπάρχουν και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, σε αντίθεση όμως με την Ελλάδα οι πολιτικές που εφαρμόζονται εκεί για την αντιμετώπισή τους δεν παράγουν ούτε αιθαλομίχλη ούτε καρκινογενέσεις. Το λαθρεμπόριο καυσίμων γνωρίζει πιένες τα τελευταία χρόνια στη γηραιά ήπειρο και μία από τις αιτίες είναι η σημαντική αύξηση των τιμών που καθιστά δυσβάσταχτη για πολλούς καταναλωτές την επίσκεψη στις… νόμιμες αντλίες. Η λιανική τιμή του ντίζελ, για παράδειγμα, σημειώνει άνοδο μεγαλύτερη του 50% από το 2009 και το γεγονός αυτό αν μη τι άλλο καθιστά την αναζήτηση φθηνότερης λύσης επιτακτική και συνάμα τη νοθεία και το λαθρεμπόριο καυσίμων ιδιαίτερα ελκυστικές απασχολήσεις για όσους επιδιώκουν τον άνευ όρων πλουτισμό.
Bloomberg: Απώλειες 4 δισ. δολάρια το χρόνο
Οι παρενέργειες αυτού του «σπορ» όμως είναι ιδιαίτερα επώδυνες τόσο για τις νόμιμες εταιρείες διύλισης και εμπορίας καυσίμων όσο και για τον δημόσιο κορβανά. Δημοσίευμα του πρακτορείου Bloomberg αποκάλυψε πριν από λίγο καιρό ότι εξαιτίας της λαθρεμπορίας καυσίμων οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν κάθε χρόνο απώλειες μεγαλύτερες των 4 δισ. δολαρίων στα φορολογικά τους έσοδα. Η Ελλάδα δεν είναι βέβαια η μοναδική χώρα που υποφέρει από την εκτεταμένη απάτη. Πολωνία, Λιθουανία, Βρετανία, Γερμανία, Αυστρία είναι μερικοί από τους εταίρους μας που χάνουν ο καθένας τους κάθε χρόνο φορολογικά έσοδα που εκτείνονται από 100 εκατ. ευρώ έως 1,3 δισ. ευρώ.
Παρ΄ ότι ούτε η Κομισιόν ούτε κάποια άλλη ευρωπαϊκή αρχή προσφέρει σήμερα κάποια στατιστικά στοιχεία για την απάτη, τα επιμέρους στοιχεία που δίνουν κάποιες κυβερνήσεις δείχνουν ικανά για να δείξουν τη έκταση και το μέγεθός της. Ετσι:
α. Η Πολωνία έχασε πέρυσι εξαιτίας της λαθρεμπορίας φορολογικά έσοδα 943 εκατ. δολαρίων, ενώ λίγο νωρίτερα -στην περίοδο 2008-2009- η Βρετανία απώλεσε αντίστοιχα περισσότερα από 1,7 δισ. δολάρια.
β. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης. Στην Τσεχία το 20% των καυσίμων που καταναλώνονται κάθε χρόνο είναι παράνομο, ενώ αφορολόγητο καταλήγει και το 13% της πολωνικής αγοράς ντίζελ. Στη Λιθουανία ένας στους τέσσερις καταναλωτές παραδέχεται ότι αγοράζει καύσιμα από τη μαύρη αγορά.
γ. Τα παράνομα καύσιμα τόσο στις χώρες της Βαλτικής όσο και στην Πολωνία έρχονται συνήθως από τις γειτονικές Ρωσία και Λευκορωσία -όπου οι τιμές είναι έως και 50% χαμηλότερες- και πωλούνται συνήθως σε χώρους στάθμευσης.
δ. Η απάτη επηρεάζει και τις αγορές της Δυτικής Ευρώπης. Πριν από μερικούς μήνες, η αστυνομία της Βόρειας Ιρλανδίας σταμάτησε ένα καμιόνι που είχε αντλία, δεξαμενές αποθήκευσης και μάνικες. Η έρευνα οδήγησε σε πρόχειρο εργοστάσιο διύλισης εβδομαδιαίας παραγωγικής ικανότητας 1.000 λίτρων καυσίμου την εβδομάδα. Οι απατεώνες μπορούσαν και πουλούσαν το ντίζελ έως και 40 πένες λιγότερο το λίτρο σε σχέση με τις επίσημες τιμές που ξεπερνούν σήμερα τις 1,42 στερλίνες.
Παρά τις σημαντικές απώλειες φορολογικών εσόδων, οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις επιλέγουν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα με εντελώς διαφορετικό τρόπο από αυτόν που ακολούθησε η ελληνική κυβέρνηση μετά το 2012, μέσω της εξομοίωσης δηλαδή του φόρου πετρελαίου θέρμανσης με τον φόρο του πετρελαίου κίνησης. Ο σχετικός πίνακας επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές, καθώς δείχνει ότι η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης στην Τσεχία, τη Βρετανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία -που μνημονεύθηκαν παραπάνω- αλλά και στην πλειονότητα των υπόλοιπων χωρών της Ε.Ε., παρέμενε στα μέσα αυτού του μήνα πολύ χαμηλότερη σε σχέση με την αντίστοιχη τιμή του πετρελαίου κίνησης. Και αυτό οφειλόταν -όπως επίσης φαίνεται από το γράφημα- στη σημαντική διαφορά της φορολόγησης που επιβάλλεται στους δύο τύπου πετρελαίου.
Σε αντίθεση με όσα πράττει η ελληνική κυβέρνηση πνίγοντας τους πολίτες στον καπνό, οι εταίροι μας επιλέγουν να αντιμετωπίσουν το λαθρεμπόριο με διαφορετικές στρατηγικές. Τσεχία και Πολωνία επέλεξαν έτσι την αλλαγή του φορολογικού κώδικα που διέπει το εμπόριο των καυσίμων τον περασμένο Ιούλιο, ενώ η Ιρλανδία εισήγαγε -επίσης φέτος- ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου της κίνησης του πετρελαίου στη χώρα.
Τα βρετανικά τελωνεία
Εξίσου ενδιαφέρουσα είναι και η στρατηγική που εφαρμόζουν τα βρετανικά τελωνεία. Από το 2002 κατέστησαν δυσκολότερη για τους απατεώνες την απόκτηση πετρελαιοπαραγώγων όπως η κηροζίνη, το κόκκινο ντίζελ και άλλα καύσιμα που χρησιμοποιούνται σε βιομηχανικές χρήσεις. Κανένα εκ των παραπάνω δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κίνηση των οχημάτων ενώ φορολογούνται ελάχιστα ή φοροαπαλλάσσονται. Ακόμη, τα τελωνεία συνεργάζονται με τη νόμιμη πετρελαϊκή βιομηχανία, η οποία υποβάλλει προς αυτά μηνιαίες αναφορές με τις πωλήσεις των εν λόγω προϊόντων. Ελέγχουν έτσι σε μεγάλο βαθμό την αλυσίδα προσφοράς ενώ για τους παραβάτες εφαρμόζουν ένα ιδιαίτερα αυστηρό σύστημα ποινών. Στη Βόρεια Ιρλανδία εφαρμόζεται διακρατική συνεργασία διαφόρων αρχών -μεταξύ αυτών τελωνειακών, διωκτικών και περιβαλλοντικών- η οποία οδήγησε στον καλύτερο έλεγχο και την καταστροφή αρκετών παράνομων διυλιστηρίων.
