Οι ισχυρές δυνάμεις, για να αποφύγουν τις δυσάρεστες εκπλήξεις, πέτυχαν την υποβάθμιση της εξάμηνης εκ περιτροπής ηγεσίας της Ε.Ε., αφού ειδικά για τους τομείς της οικονομίας και της εξωτερικής πολιτικής άλλα είναι τα κρίσιμα όργανα
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Του Κ. Μοσχονά
Η 5η προεδρία της Ελλάδας από την ένταξή της στην Ε.Ε., που άρχισε από χθες, αποτέλεσε αντικείμενο διαφόρων σχολίων, αναλύσεων και παρατηρήσεων, πολλά από τα οποία δείχνουν άγνοια των κοινοτικών εξελίξεων και έχουν σκόπιμα χρωματιστεί με υπερβολές στην προσπάθεια να υποστηρίξουν με χονδροειδή προπαγάνδα την κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ.
Χωρίς καμία πρόθεση υποβάθμισης με φτηνά επιχειρήματα της ελληνικής προεδρίας, θα προσπαθήσουμε να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους. Η εκ περιτροπής προεδρία ενός κράτους-μέλους στην Ε.Ε. δεν έχει σήμερα ούτε τις ίδιες ευθύνες ούτε τις ίδιες αρμοδιότητες σε σχέση με το παρελθόν. Οι ευθύνες είναι λιγότερες και οι αρμοδιότητες είναι περιορισμένες, από τότε που τα αποκαλούμενα μεγάλα κράτη-μέλη αποφάσισαν να ισχυροποιήσουν τη θέση τους στις συνόδους κορυφής και στα συμβούλια υπουργών Οικονομίας των χωρών της ευρωζώνης καθώς και των εξωτερικών υποθέσεων. Στόχος: να ελέγχουν τους ευαίσθητους τομείς της οικονομίας και της εξωτερικής πολιτικής, καπελώνοντας παράλληλα τις συνόδους των ηγετών. Με τις αποφάσεις αυτές των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό ο πολιτικός ρόλος που έπαιζε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ιδίως όταν είχε πρόεδρο τον Ζάκ Ντελόρ, με αποτέλεσμα οι μικρές χώρες να χάσουν την υποστήριξη ενός βασικού θεσμικού οργάνου και οι προεδρίες εκ περιτροπής, που είχαν αρχίσει να ενοχλούν, ευνουχίστηκαν. Ο σημερινός πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μπαρόζο, ήταν κατηγορία μύγας, ποτέ δεν τόλμησε να τα βάλει με τους μεγάλους και φυσικά απέτυχε παταγωδώς. Το έργο ολοκληρώθηκε με την παροχή επιπλέον αρμοδιοτήτων, ουσιαστικά ακίνδυνων, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ώστε να κλείσει το στόμα του.
Ετσι διορίστηκε πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών της ευρωζώνης στην αρχή ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και στη συνέχεια ο Ολλανδός Γερούν Ντάισενμπλουμ. Οι εξάρσεις και η αθυροστομία του Λουξεμβούργιου είχαν ενοχλήσει ουκ ολίγες φορές τους ηγέτες των μεγάλων χωρών. Με τον διορισμό του απίθανου Ολλανδού όμως βρήκαν τον άνθρωπό τους, ιδίως οι Γερμανοί που τον επέλεξαν. Δίπλα στον Ολλανδό τοποθετήθηκε, περισσότερο με διακοσμητικό ρόλο, ο Φινλανδός Ολι Ρεν. Φινλανδία, Ολλανδία είναι, μαζί με την Αυστρία, οι πιο πιστοί εταίροι της Γερμανίας, από τους οποίους η Ελλάδα υπέφερε από την αρχή της κρίσης και την επιβολή των μνημονίων. Η φλύαρη Γαλλία των Σαρκοζί και Ολάντ δεν μέτρησε πολύ…
Στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας μετά τον Ισπανό Χαβιέ Σολάνα, που αποδείχτηκε αχυράνθρωπος των Αμερικανών, επιλέχτηκε ως επικεφαλής η Βρετανή Κάθριν Αστον, κατόπιν πιέσεων του Λονδίνου και καθ' υπόδειξη του Φόρεϊν Οφις. Αγνωστη, χωρίς καμία εμπειρία, η Κ. Αστον δημιούργησε με την πρόσληψη εκατοντάδων διπλωματών την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, που αποδείχτηκε υπερδαπανηρή και το έργο της είναι σχεδόν μηδενικό. Ενα παράδειγμα: μεταξύ των λίγων Ελλήνων διορίστηκε και ο πρώην ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ Σταύρος Λαμπρινίδη ως εντεταλμένος για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος βρέθηκε τελείως στο περιθώριο. Μάλιστα η βελγική «Le Soir» έγραψε ότι «ο κ. ανθρώπινα δικαιώματα εξαφανίστηκε».
Το πιο πιθανό είναι ότι η «εξαφάνιση» του Σ. Λαμπρινίδη οφείλεται στην κ. Αστον. Σήμερα, όπως και στο παρελθόν, δεν υπάρχει εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. Η Βρετανίδα φροντίζει να σβήνει έγκαιρα ακόμη και έναν σπινθήρα δημιουργίας τέτοιας πολιτικής, προκειμένου να μην ενοχληθεί το ΝΑΤΟ (βλέπε Ουάσινγκτον).
Οικονομία και εξωτερική πολιτική λοιπόν δεν ανήκουν πλέον στις αρμοδιότητες της κάθε προεδρίας. Το μεγάλο καπέλωμα ήρθε όμως με τον διορισμό του Βέλγου Χέρμαν Βαν Ρομπάι ως πρώτου προέδρου των Ευρωπαϊκών Συμβουλίων. Η εποχή που ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν πρόεδρος επι ελληνικής προεδρίας στις συνόδους κορυφής και ερέθιζε τους περισσότερους εταίρους με τη συμπεριφορά του αποτελεί πλέον παρελθόν. Βέβαια ο Βέλγος, σχετικά άγνωστος και αυτός αλλά οπλισμένος με μεθοδικότητα και ηρεμία, δεν μπορούμε να πούμε ότι απέτυχε όπως ο Ζ. Μπαρόζο, αλλά λίγες φορές όρθωσε το ανάστημά του στις απαιτήσεις των ηγετών των μεγάλων κρατών-μελών και ιδίως στην Ανγκελα Μέρκελ.
Με όλα αυτά λοιπόν η ελληνική προεδρία είναι υποχρεωμένη να περιοριστεί στον ρόλο του διαχειριστή. Τίποτε περισσότερο ή λιγότερο. Για τον λόγο αυτό άλλωστε επέλεξε προτεραιότητες γενικής φύσης (ανάπτυξη, απασχόληση, εμβάθυνση της ΟΝΕ, μετανάστευση και θαλάσσια πολιτική). Δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Αλλά τι πρωτοβουλίες να πάρει στο θέμα της ανάπτυξης ή της απασχόλησης, που αποτελούσαν προτεραιότητες και άλλων προεδριών; Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τους ηγέτες των μεγάλων χωρών και, όπως και να το κάνουμε, σήμερα στο πηδάλιο είναι η Γερμανία. Ολα τα άλλα είναι φτηνή προπαγάνδα…
