Το «Ανάλυσέ το» διαγωνίζεται στο 6ο φεστιβάλ μαθητικών ταινιών και το έχουν δει ήδη 237.000 χρήστες του Διαδικτύου. Γυρίστηκε από μαθητές του 5ου Λυκείου Αθηνών στα Εξάρχεια. Η «μεταρρύθμιση» του έβαλε λουκέτο πέρυσι συγχωνεύοντάς το
Της Αφροδίτης Τζιαντζή
Μια ταινία για την ιστορική και παρεξηγημένη γειτονιά των Εξαρχείων, που γυρίστηκε από τους μαθητές ενός εξίσου ιστορικού και παρεξηγημένου σχολείου. Το «Ανάλυσέ το» είναι μία από τις 32 ταινίες μικρού μήκους που διαγωνίζονται φέτος στο 6ο φεστιβάλ μαθητικών ταινιών «Πάμε Σινεμά;» και γυρίστηκε από μαθητές του 5ου Λυκείου Αθηνών που μέχρι πέρυσι λειτουργούσε στον πεζόδρομο της Πρασσά με τη Βαλτετσίου, μια μικρή όαση στη Νεάπολη Εξαρχείων, όπου αντί για κόρνες αυτοκινήτων ακούγονται κελαηδίσματα των πουλιών, από τον κήπο του Γαλλικού Ινστιτούτου και το πάρκο του Αγιου Νικολάου.
Σάτιρα και ρεαλισμός
Αυτό το σχολείο, που στεγάζεται σε ένα παλαιό αλλά πανέμορφο κτίριο που τη δεκαετία του ’60 στέγαζε τη Βαρβάκειο Σχολή, έκλεισε πέρυσι στο πλαίσιο των συγχωνεύσεων και οι μαθητές και οι μαθήτριες μεταφέρθηκαν στο 46ο Λύκειο στους Αμπελόκηπους.
Η ταινία τους, που αναρτήθηκε όπως όλες οι υπόλοιπες στην ιστοσελίδα pamecinema.net, διαδόθηκε σαν ιός μέσω Διαδικτύου μέσα σε λίγα 24ωρα, καθώς συνέπεσε με την επέτειο της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου. Μέχρι σήμερα την έχουν δει πάνω από 237.000 χρήστες στο κανάλι του φεστιβάλ στο youtube, συν τις προβολές από άλλες πηγές αλλά και από εκπομπές της τηλεόρασης.
Η ταινία χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο, το σατιρικό, διακωμωδεί τα συνήθη κλισέ: κουκουλοφόροι γονείς βγάζουν βόλτα ένα μωρό κουκουλοφοράκι, οι μαμάδες ψωνίζουν γκαζάκια και στη Χημεία τα παιδιά διδάσκονται την κατασκευή μολότοφ. «Με την εξαρχειώτικη έννοια θα λέγαμε ότι ο χρόνος στη γειτονιά μας περνάει μπαμ-μπαμ», σχολιάζει η αφηγήτρια, ένα όπλο εκπυρσοκροτεί, και μια μαυροντυμένη φιγούρα πέφτει νεκρή από πυροβολισμό στην οδό Αλέξη Γρηγορόπουλου. Στο δεύτερο μέρος της ταινίας γνωρίζουμε τα πραγματικά πρόσωπα των συντελεστών, 17χρονα παιδιά «με όνειρα όπως όλοι μας και όχι κάτι το εξωπραγματικό, όπως μας παρουσιάζουν».
Μαζί με τις καθηγήτριές τους οι συντελεστές της ταινίας ξέκλεψαν χρόνο για να μιλήσουν για την εμπειρία τους. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η βοήθεια του σκηνοθέτη Χάρη Μιχελογιαννάκη, εκπαιδευτικού συμβούλου του «Πάμε Σινεμά». Το σενάριο γράφτηκε συλλογικά, βασισμένο σε μια ιδέα της Ματίνας με την οποία, όπως λέει, «θέλαμε να αποκαταστήσουμε τη φήμη της γειτονιάς μας που είναι τόσο παρεξηγημένη. Διαλέξαμε τον τίτλο “Ανάλυσέ το” γιατί πιστεύουμε ότι δεν πρέπει να θεωρούμε τίποτα δεδομένο».
Οι λέξεις «στερεότυπα» και «προκατάληψη» επανέρχονται στον λόγο των παιδιών: «Σε εκδρομές όταν μας ρωτάγανε “από ποια σχολεία είστε;” άνθρωποι κυρίως μεγάλοι που έβλεπαν τα Εξάρχεια μόνο στην τηλεόραση, μας κοιτάγανε περίεργα», σχολιάζει η Μαρίνα.
Θύμα προκαταλήψεων ήταν και το σχολείο τους, που έκλεισε καθώς σταδιακά ο μαθητικός πληθυσμός μειωνόταν: «Με συγκινεί ότι έκλεισε το σχολείο μας, αλλά μέσα από την ταινία δεν θα ξεχαστεί», λέει η Νίλντα.
Οι μαθητές του 5ου παραδέχονται ότι στην αρχή υπήρχε προκατάληψη και γι’ αυτούς στο νέο σχολείο. «Λέγανε “ήρθαν οι αναρχικοί από τα Εξάρχεια”. Τώρα όμως έχουμε γίνει όλοι μια παρέα», λέει η Ζωή.
Τα παιδιά δεν κλείνουν τα μάτια σε όσα συμβαίνουν στη γειτονιά τους. «Ναρκωτικά και εγκληματικότητα υπάρχουν παντού. Αλλού σε μεγαλύτερο βαθμό. Εδώ δεν κλέβουν ηλικιωμένους στον δρόμο. Ομως τα Εξάρχεια είναι η περιοχή που η ομάδα ΔΕΛΤΑ κάνει τις περισσότερες περιπολίες και προκαλούν συνεχώς», λέει ο Αλέξης, που θέλει να σπουδάσει αρχαιολόγος. «Ανησυχώ γιατί αν δεν περάσω στο πανεπιστήμιο θα έχω πρόβλημα με τα χαρτιά μου».
Πολλοί είναι παιδιά μεταναστών από την Αλβανία, που γεννήθηκαν εδώ. Οι ίδιοι λένε ότι «δεν έχουμε βιώσει τον ρατσισμό», όμως ένας από τους λόγους που οι μαθητές λιγόστευαν, μαθαίνουμε αργότερα είναι ότι «οι Ελληνες γονείς δεν έστελναν τα παιδιά τους στο 5ο».
Ελεγχος στα… σύνορα
Τα παιδιά επίσης γνωρίζουν καλά ότι η περιοχή τους χωρίζεται από το Κολωνάκι με ένα καθόλου νοητό σύνορο: τις φρουρές της Αστυνομίας. Ο σωματικός έλεγχος από την Αστυνομία είναι για τα αγόρια φαινόμενο ρουτίνας. «Ειδικά αν έχεις μια τσάντα στην πλάτη», μας λέει ο Χρήστος. «Καταλάβαμε από την ταινία ότι τα Εξάρχεια δεν είναι αυτό που δείχνουν προς τα έξω. Εμείς είμαστε τα Εξάρχεια».
«Θέλαμε να δείξουμε μια άλλη πλευρά των Εξαρχείων, με πολιτιστικές δραστηριότητες, γκράφιτι. Αλλά δεν υπήρχε ανταπόκριση. Τώρα αυτό το βιντεάκι το συζήτησαν όλοι. Ισως βρέθηκε ο τρόπος να αντιμετωπίσουμε το στερεότυπο», μας λέει η καθηγήτρια Ελένη Παυλούνη, που μαζί με τις καθηγήτριες Γιώτα Χάρη και Πόπη Χαμηλάκη συμμετείχαν στην ταινία. Η σχέση τους με τα παιδιά είναι ζεστή και υποστηρικτική, όπως και οι σχέσεις των μαθητών μεταξύ τους: «Είμαστε δεμένοι, δεν υπάρχει βία», μας λέει η Χριστίνα. «Γι’αυτό δεν θέλαμε να κάνουμε μια ταινία για το μπούλινγκ, που είναι της μόδας, αλλά για τη γειτονιά μας».
Ολοι τονίζουν τον ρόλο που παίζει στη γειτονιά τους η αλληλεγγύη: «Να, τώρα άνοιξε το νέο κοινωνικό παντοπωλείο, Μαυρομιχάλη και Σμολένσκι, έχουμε πολλά εγχειρήματα αλληλέγγυου εμπορίου. Είμαστε συσπειρωμένοι και αλληλοϋποστηριζόμαστε», μας λέει ο φιλόλογος Φώτης Παπανικολάου. Γι’ αυτό μια συνέχεια του «Ανάλυσέ το» θα πρόβαλλε «όλα τα θετικά που συμβαίνουν εδώ και λίγοι μαθαίνουν», ρίχνει τον σπόρο για μια νέα ταινία μία καθηγήτρια. Μ’ ένα χαμόγελο, σαν κι αυτό που μας χάρισαν με την ταινία τους, αποχαιρετάμε τα παιδιά του 5ου, ενός σχολείου που δεν υπάρχει πια αλλά η ανάμνησή του ζει στα επτά λεπτά του «Ανάλυσέ το». Πληροφορίες: Στο www.pamecinema.net. Μπορείτε να δείτε όλες τις ταινίες και να ψηφίσετε.
