Δίχως ιδιαίτερες τυμπανοκρουσίες αναμένεται να πραγματοποιηθεί η αυριανή επίσημη ανάληψη των καθηκόντων της ευρωπαϊκής προεδρίας από την κυβέρνηση Σαμαρά. Για λόγους όχι μόνο λιτότητας, αλλά και στοιχειώδους λογικής: όταν η Ε.Ε. και η Κεντρική Τράπεζά της αποτελούν τις δύο από τις τρεις συνιστώσες της τρόικας που επέβαλε την κοινωνικά καταστροφική μνημονιακή πολιτική της τελευταίας τετραετίας, οι όποιες πανηγυρικές εκδηλώσεις για την ισότιμη συμμετοχή της χώρας μας στο πρωτοκοσμικό κλαμπ των ισχυρών θα φάνταζαν, στην καλύτερη περίπτωση, σαν πικρή αυτοκοροϊδία.
Αν στις δεκαετίες του 1960 και του 1970 η οργανική ένταξη στη (Δυτική) Ευρώπη εμφανιζόταν ως η μοναδική πρακτικά υλοποιήσιμη στρατηγική εκσυγχρονισμού και εκδημοκρατισμού τής τότε ελληνικής κοινωνίας, ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 τα κοινωνικά χαρακτηριστικά της ευρωπαϊκής οικοδόμησης όλο και λιγότερο συνάδουν με το όποιο σχέδιο υπεράσπισης της μισθωτής εργασίας, πόσω μάλλον κοινωνικού μετασχηματισμού υπέρ των λαϊκών τάξεων. Για τη γενιά των πρώην ΟΝΝΕΔιτών που μας κυβερνά, η τυφλή πίστη στο ευρωπαϊκό όραμα αποτέλεσε βέβαια τον κεντρικό ιδρυτικό μύθο της νεανικής πολιτικής στράτευσής της, σε αντιπαράθεση προς τις «τριτοκοσμικές» εμπνεύσεις του πρώιμου ΠΑΣΟΚ και την άκριτη αποδοχή του σοβιετικού μοντέλου από το ΚΚΕ· τυπικό δείγμα, το ανορθόγραφο χαρτοπανό της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ από φοιτητική συνέλευση του 1985 στη Νομική Αθηνών (1). Εξίσου σταθερός υπήρξε την τελευταία τριακονταετία και ο ελάσσων εταίρος της συγκυβέρνησης, αφότου αντικατέστησε την αντιευρωπαϊκή ιαχή «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ το ίδιο συνδικάτο» με το σχήμα της προάσπισης των εθνικών συμφερόντων εντός ευρωπαϊκού πλαισίου. Με κάποιες ρεαλιστικές αναπροσαρμογές επί το ασαφέστερον, η πασοκική συνθηματολογία εμφανίζει έτσι εντυπωσιακή συνέχεια μεταξύ των ευρωεκλογών του 1984 (2) και εκείνων του 2009 (3). Στην περίπτωση πάλι του ΚΚΕ, που δικαιούται να υπενθυμίζει ότι κατέχει το διαχρονικό μονοπώλιο της συνεπούς εναντίωσης στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, η μόνη διακύμανση αφορά το κέντρο βάρους της κομματικής προπαγάνδας: αν στη δεκαετία του 1980 η τελευταία επικεντρωνόταν στην ασυμβατότητα του κοινοτικού πλαισίου με τα οράματα ριζοσπαστικής κοινωνικής αλλαγής (4) ή στο φόβητρο της «ΕΟΚ των 12.000.000 ανέργων» (5), το 2009 αρκούσε πια η επίκληση των διαψεύσεων του ευρωπαϊκού ονείρου (6). Παρά τις επιμέρους αποχρώσεις, γενικευμένη είναι, άλλωστε, η απόρριψη της Ε.Ε. και από τον γαλαξία των πολιτικών σχηματισμών που κινούνται στα αριστερά του Περισσού (7-11). Ωστόσο, για πρώτη φορά μετά το 1974, οι διάχυτες αντιευρωπαϊκές διαθέσεις δεν έχουν πλέον αυτόματα αριστερό πρόσημο. Ως αποτέλεσμα των μνημονίων και της «εθνικοποίησης» των λαϊκών αντιστάσεων σ’ αυτά (12), οι επαγγελίες μιας ρήξης με την Ευρωπαϊκή Ενωση και το νόμισμά της επενδύονται συχνά στην αντιδραστική εθνικόφρονα νοσταλγία για μια «πτωχή πλην τίμια Ελλάδα» που στην πραγματικότητα ουδέποτε υπήρξε (13-14).
