Ανοιχτά παραμένουν όλα τα μέτωπα για την Αθήνα, που χρησιμοποιεί τη θέση αυτή ως παραπέτασμα για τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας
Του Τάσου Τσακίρογλου
Το 2014 επιφυλάσσει εκ των πραγμάτων τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, καθώς τη βρίσκει στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης σε μια περίοδο που η συζήτηση για το ποια Ευρώπη θέλουμε βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ο ευρωσκεπτικισμός κερδίζει διαρκώς έδαφος. Παρότι ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών εκφράζουν σε κάθε ευκαιρία την αισιοδοξία τους για μια επιτυχημένη προεδρία, σενάριο που προορίζεται να καλύψει τα εσωτερικά προβλήματα και αδιέξοδα, αυτή αναμένεται να αναδείξει όλα τα αγκάθια της περιόδου.
Ελάχιστες δυνατότητες
Κατ’ αρχάς θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο ότι η δυνατότητα της Αθήνας να επηρεάσει τις εξελίξεις στα θέματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα στην Ε.Ε. είναι από ελάχιστη έως ανύπαρκτη. Στη διάρκεια μιας κολοβής προεδρίας μόλις τεσσάρων μηνών η Ελλάδα θα κληθεί απλώς να διαχειριστεί θέματα ήδη δρομολογημένα. Τα δεδομένα είναι άκρως προβληματικά:
● Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. είναι δραστικά μειωμένος, κάτι που εξανεμίζει τις πιθανότητες για αναπτυξιακές πολιτικές, αλλά και αντιμετώπιση της ανεργίας, η οποία ειδικά στον Νότο καλπάζει σχεδόν ανεξέλεγκτη.
● Η τραπεζική ένωση προχωρά με βάση τις γερμανικές στοχεύσεις και επιταγές, οι οποίες προδιαθέτουν για συνέχιση της ηγεμονίας του χρηματοπιστωτικού τομέα επί της κοινωνίας και συνέχιση της αδιέξοδης λιτότητας εις βάρος των λαών.
● Παρά τις παρατηρήσεις και τις εκτιμήσεις του Ευρωκοινοβουλίου για τη δημοκρατικά μη ελέγξιμη δράση της τρόικας σε διάφορες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, είναι μάλλον απίθανο αυτές να αλλάξουν τη σημερινή κατάσταση. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις χθες έγινε γνωστό πως αναβλήθηκε, με παρέμβαση Σαμαρά-Σουλτς, η επίσκεψη στην Αθήνα της επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου που ελέγχει τη δράση της τρόικας.
● Η γενική τάση αποδιάρθρωσης της αγοράς εργασίας αναμένεται να συνεχιστεί, αφού το νεοφιλελεύθερο δόγμα τη θεωρεί αναγκαίο όρο για την «ανάπτυξη». Θέματα όπως οι μαζικές απολύσεις αναμένεται να μείνουν στη δικαιοδοσία της τρόικας, χωρίς οι εθνικές κυβερνήσεις να έχουν πλέον λόγο.
● Η επιλογή για τη συγκρότηση του ευρωστρατού προϋποθέτει αύξηση των στρατιωτικών δαπανών, φυσικά εις βάρος των κοινωνικών κονδυλίων.
● Οι σχεδιασμοί για το μεταναστευτικό επιτείνουν την επιλογή για μια Ευρώπη-φρούριο, με μια πολιτική που δεν στοχεύει τις ρίζες του προβλήματος αλλά την τεχνοκρατική διαχείρισή του εις βάρος των προσφύγων και μεταναστών.
Χθες, πάντως, ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αφού επιθεώρησε το Ζάππειο Μέγαρο, όπου σήμερα θα γίνει η επίσημη τελετή έναρξης της ελληνικής προεδρίας, τόνισε ότι το πρώτο εξάμηνο του 2014 είναι εξαιρετικά κρίσιμο για την Ευρώπη εν όψει των ευρωεκλογών, αλλά και για την Ελλάδα γιατί, όπως είπε, είναι πραγματικά το εξάμηνο της αλλαγής.
Κυπριακό
Την ίδια ώρα οι εξελίξεις στο Κυπριακό φαίνεται να έχουν οδηγηθεί σε προσωρινό αδιέξοδο, αφού ακόμα και ο πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, ο οποίος ήταν αναφανδόν υπέρ της λύσης, αντιλαμβάνεται ότι η τουρκική αδιαλλαξία και εμμονή στη διπλή κυριαρχία αποτελούν το απόλυτο όριο των διαπραγματεύσεων. Ωστόσο το επόμενο διάστημα τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα θα βρεθούν αντιμέτωπες με ισχυρές πιέσεις για «πρόοδο» στις συνομιλίες, με ορίζοντα τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου στην Τουρκία, όπου η πολιτική κατάσταση εκδηλώνει απρόβλεπτες περιπλοκές για τον Ταγίπ Ερντογάν.
Αυτό το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό της Τουρκίας παρακολουθεί με προσοχή η Αθήνα, καθώς τα ελληνοτουρκικά περιλαμβάνουν πλέον την οριοθέτηση της ΑΟΖ και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων σε Αιγαίο και Αν. Μεσόγειο, κάτι που ενέχει κινδύνους μη προβλέψιμης συμπεριφοράς της Αγκυρας.
Στο τρίγωνο Ελλάδα-Τουρκία-Κύπρος πρέπει πλέον να συνυπολογίζεται και η «σφήνα» που λέγεται Ισραήλ, με το οποίο η Αθήνα επιδιώκει την αναβάθμιση της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα. Η πολιτική αυτή επιλογή περιπλέκει ακόμα περισσότερο τις σχέσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και εντείνει τους ανταγωνισμούς για κυριαρχία σε θάλασσες και βυθούς. Οι κίνδυνοι αυτοί δεν είναι αμελητέοι, δεδομένου και του ενδιαφέροντος και άλλων εμπλεκομένων παικτών (ΗΠΑ, Ρωσία, Γαλλία, Ιταλία κ.λπ.), ορισμένοι εκ των οποίων έχουν αναβαθμίσει τελευταία και τη στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή.
Με φόντο το σκηνικό αυτό η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου βρίσκεται αντιμέτωπη με τις αμαρτίες του παρελθόντος στο πεδίο των εξοπλισμών, οι οποίοι διαχρονικά αποτέλεσαν πηγή διαφθοράς και παράνομου πλουτισμού με πρόσχημα κυρίως τον «εξ Ανατολών κίνδυνο».
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Τα θέματα με Αλβανία
Ανοιχτό είναι το μέτωπο και όσον αφορά την Αλβανία, στην οποία η αλλαγή κυβερνητικού σχήματος και η ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Εντι Ράμα δεν επιβεβαίωσε τις ελπίδες για ουσιαστική βελτίωση του κλίματος. Το διαπίστωσαν ιδίοις όμμασι οι Κάρολος Παπούλιας και Ευάγγελος Βενιζέλος κατά τις επισκέψεις τους στα Τίρανα, όταν και τέθηκαν από την αλβανική πλευρά όλα τα ζητήματα από το λεγόμενο θέμα των Τσάμηδων και την άρση του εμπολέμου έως την επαναδιαπραγμάτευση της συμφωνίας οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών που έχει μπλοκαριστεί από το Συνταγματικό Δικαστήριο.
Εν κατακλείδι η δικομματική κυβέρνηση, λίγους μήνες πριν από τις διπλές εκλογές του Μαΐου, έχει μπροστά της έναν γολγοθά, διαθέτοντας ελάχιστες δυνάμεις και εφεδρείες προκειμένου να ανταποκριθεί στις προκλήσεις.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
Σε αδιέξοδο η διαπραγμάτευση με την ΠΓΔΜ
Η εσωτερική πολιτική κατάσταση και στη γειτονική ΠΓΔΜ, με την αναιμική οικονομία και τον αμετροεπή εθνικισμό του Νίκολα Γκρούεφσκι, είναι αυτή που καθορίζει τις σχέσεις με την Ελλάδα. Ωστόσο το εθνικιστικό κλίμα που καλλιεργεί στο συγκεκριμένο θέμα ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος έχει πλέον και την πίεση της Χρυσής Αυγής και των Ανεξάρτητων Ελλήνων, δεν προοιωνίζεται καμία θετική εξέλιξη στην κατεύθυνση της λύσης. Αντίθετα, η κατάσταση μάλλον θα λιμνάζει, ακόμα και εάν η κυβέρνηση εξαγγέλλει σε κάθε τόνο ότι στόχος της προεδρίας είναι η ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στις ευρωπαϊκές δομές. Τελευταία εξέλιξη είναι η προαναγγελία διά στόματος προέδρου της ΠΓΔΜ, Γκιόργκι Ιβανόφ, της προσφυγής στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με το αίτημα να εξαναγκαστεί η Ελλάδα να σεβαστεί την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.
