Η σύζυγος του Κώστα Καραγιώργη (1905-1954) αφηγείται με οργή και πίκρα την περιπέτεια του διευθυντή του «Ριζοσπάστη», οι διαφωνίες του οποίου με το Κόμμα τον οδήγησαν στα βασανιστήρια και στον θάνατο σε φυλακή της Ρουμανίας

Του Νίκου Κιάου

«Aυτούς όμως δεν θα τους συγχωρήσω ποτέ».

Είναι η Μαρία Καραγιώργη, που αφηγείται τη ζωή της και αναφέρεται σ’ «αυτούς», στην ηγεσία τότε του ΚΚΕ, που «καταδίκασαν τον Καραγιώργη σε θάνατο». Και προσθέτει: «Βέβαια για το θάνατο του Καραγιώργη άμεσα και προσωπικά υπεύθυνος είναι ο Ζαχαριάδης. Αλλά όλοι φρόντισαν να υπερθεματίσουν στην καταδίκη του και να ευθυγραμμιστούν με τον αρχηγό. Ωσπου ήρθε και η δική τους η σειρά και με τον ίδιο τρόπο σχεδόν, οι περισσότεροι ήταν οι ίδιοι».

Η βουλευτής Μαγνησίας της ΕΔΑ το 1963 και το 1964 Μαρία Καραγιώργη (1918-2012) αφηγείται, με κόπο και προσπάθεια εξαιτίας της σοβαρής κατάστασης της υγείας της, με τις «αναστολές» της και τις «προσωπικές συναισθηματικές πληγές», στο μαγνητόφωνο της Κατερίνας Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου, σιγά σιγά και με διακοπές, στα τελευταία χρόνια της ζωής της. «Μου τα έβγαλε με το τσιγκέλι», λέει. Αφηγείται τη ζωή της η κομμουνίστρια Μαρία και αυτή την αφήγηση με κάποια γραπτά της και κάποιες διηγήσεις συναγωνιστών η Κατερίνα Ζωιτοπούλου-Μαυροκεφαλίδου τα συνθέτει μαζί με δικές της αναφορές στη ζωή της και μας παρουσιάζει το βιβλίο «Μαρία Καραγιώργη: το όνειρο δεν έσβησε…» (εκδόσεις «Παρασκήνιο»).

Δεσπόζει η οργή και η πίκρα για τη συμπεριφορά του κόμματος στον σύντροφο και σύζυγό της, παράλληλα με την αγάπη και αφοσίωση σ’ αυτόν και με την τρυφερότητα, αγάπη και λαχτάρα για τον γιο, τον Αλέξη, που δεν τον χάρηκαν μικρό.

Το βιβλίο, εκτός από μαρτυρία, είναι καταγραφή, παράλληλα, κατά κάποιον τρόπο της ιστορίας της Αριστεράς (ΚΚΕ, ΕΑΜ, ΕΔΑ) στην Ελλάδα μαζί με αναφορές στην υποχρεωτική εξορία, την προσφυγιά.

Παρακολουθούμε, γοητευμένοι από τον λόγο της, την πορεία της ζωής της με τις διώξεις, τις συλλήψεις, τα φρικτά βασανιστήρια, τις φυλακές και τις εξορίες από τη δικτατορία του Μεταξά ώς το 1951 [Γυναικείες Φυλακές Αβέρωφ, Κίμωλος (απόδραση), ξανά σύλληψη το 1948, Χίος, Τρίκερι, φυλακές Λαμίας, Μακρόνησος, και μετά, με τη χούντα του 1967 Γιούρα, Αβέρωφ, Αλικαρνασσός, Ωρωπός].

Από εύπορη οικογένεια, από τις Μηλιές του Πηλίου, αφιερώνεται -από φοιτήτρια στη Θεσσαλονίκη- στο αριστερό κίνημα και τον κομμουνισμό. Κατατρεγμένη από την Ασφάλεια και απομονωμένη από την Αριστερά (καλύτερα, πολλούς αριστερούς), όταν καταδίκασε η ηγεσία τον Καραγιώργη και βρέθηκε ξαφνικά (!) σκοτωμένος, δεν τον πρόδωσε, δεν τον απαρνήθηκε. Η ίδια εξηγεί γιατί πήρε ξανά ενεργό μέρος στον αγώνα και δεν δέχεται ούτε αυτήν τη μίζερη και με μισόλογα αποκατάσταση που του έκαναν.

Τι αποκατάσταση; Της την έκρυψαν τρία χρόνια! Και η άλλη μιζέρια (μικρότητα): Στο πρώτο φύλλο του «Ριζοσπάστη» μετά τη δικτατορία γράφουν τα ονόματα όλων, διευθυντών, εκδοτών, αρχισυντακτών ακόμα και τυπογράφων στις δεκαετίες 1920 και 1930 και «στη νόμιμη, έστω κατ’ όνομα, διετία 1945-1947, σταματάνε τα ονόματα. Γράφουν: “Από το 1945 ώς το 1947 ο Ριζοσπάστης έβγαινε νόμιμα”! Αυτή τη διετία δεν είχε όνομα ο διευθυντής του… μικροψυχία… μίσος… Μίσησαν ακόμα και το όνομά του…»

Αφηγείται και τη συνάντηση της Φρειδερίκης, της βασίλισσας, με τον γιο της Αλέξη, στα ανάκτορα στο Τατόι, όπου τον κάλεσε, με τον υπουργό Παιδείας, να τον νουθετήσει και πώς, εξοργισμένη, του πέταξε το βιβλίο (της Ασφάλειας), που δεν τον πέτυχε επειδή εκείνος έσκυψε.

Η συγγραφέας, που μεγάλωσε ως παιδί χωρίς γονείς, οι οποίοι υπέστησαν διώξεις επειδή ήταν αριστεροί, παραθέτει φωτογραφίες των πρωταγωνιστών και είναι παράρτημα στο τέλος του βιβλίου για το τραγικό τέλος του Καραγιώργη, καθώς και επιστολές του στελέχους αυτού του ΚΚΕ προς τον Ζαχαριάδη, το Π.Γ. του ΚΚΕ και την Κ.Ε. του ΚΚΣΕ. Πρόκειται για (ένα ακόμα) ντοκουμέντο της ηρωικής αλλά και μαρτυρικής πορείας του ΚΚΕ, με συγκλονιστικές (έως ανατριχιαστικές) περιγραφές αλλά και ηρωισμούς.