Του Αριστοτέλη Σαΐνη
«Δεν βλέπω άλλη λύση παρά να κάνω τους αναγνώστες
να καταπιούν όσα δεν είναι εύκολο να καταπιούν χωρίς σάλιο»
Φρίντριχ Γκλάουζερ (1896-1938)
Από την καυτή Αφρική στο παγωμένο Οσλο, από τη Ρώμη και το Παρίσι στην Ουάσινγκτον και το Λος Αντζελες και από το μεσοπολεμικό Βερολίνο στην Αθήνα της κρίσης και φέτος τα αστυνομικά αφηγήματα μας ταξίδεψαν σε όλο τον κόσμο. Νέες σειρές εγκαινιάστηκαν, παλιότερες εμπλουτίστηκαν, καλοστημένες αφηγηματικά ιστορίες δοκίμασαν τις διανοητικές μας ικανότητες επιβεβαιώνοντας την εξακολουθητική έλξη του είδους που ανάγεται μόλις στον 19ο αιώνα…
Από τους μετρ και τους «σκληρούς» στους επιγόνους
Και ενώ τις προδρομικές περιπέτειες του Παριζιάνου μποέμ Ογκίστ Ντιπέν μπορεί να ξαναδιαβάσει κανείς σε νέα μετάφραση (Εντγκαρ Αλαν Πόε, «21 ιστορίες και το Κοράκι», μτφρ. Κατερίνα Σχινά, εκδ. Μεταίχμιο), πραγματική εγκυκλοπαίδεια του διάσημου Λονδρέζου διαδόχου του αποτελεί η «Λέσχη Σέρλοκ Χολμς» (μτφρ. Σ. Σοφού, εκδ. Κέδρος) του Γκράχαμ Μουρ: με αφετηρία το «χαμένο» ημερολόγιο του Κόναν Ντόιλ κινείται ανάμεσα στο Λονδίνο του 1900 και στη σύγχρονη Νέα Υόρκη, με πρωταγωνιστές τα μέλη μιας λέσχης φανατικών θαυμαστών του θρυλικού ντετέκτιβ.
Η Χρυσή Εποχή του αστυνομικού αφηγήματος στην Αγγλία (περ. 1920-1945) σημαδεύτηκε από τη Βασίλισσα του εγκλήματος, αλλά τα πρωτεία της Αγκάθα Κρίστι διεκδικούσαν άλλες τρεις γυναίκες: η Ντόροθυ Σέγιερς, η Νάιο Μαρς και η Μάρτζερι Αλινκχαμ (1904-1966). Στο «Ενας τίγρης στην αιθαλομίχλη» (μτφρ. Α. Αποστολίδης, εκδ. Αγρα) της τελευταίας, ο Αλμπερτ Κάμπιον έρχεται αντιμέτωπος με επικίνδυνο δραπέτη στο Λονδίνο. Στην παράδοση της βρετανικής σχολής, η αντικοινωνική και ιδιόρρυθμη Βέρα Στάνχοουπ ερευνά δολοφονίες σε μια λέσχη συγγραφέων (Ανς Κλιβς,«Γυάλινο δωμάτιο», μτφρ. Μ. Πηγαδά, εκδ. Κλειδάριθμος) και ο ανάπηρος Κόρμοραν Στράικ, ως νέος Πουαρό, εξιχνιάζει τη δολοφονία ενός μοντέλου, στο πρώτο αστυνομικό της συγγραφέως του «Χάρι Πότερ», Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, που υπογράφει με το ψευδώνυμο Ρόμπερτ Γκαλμπρέιθ («Το κάλεσμα του Κούκου», μτφρ. Χ. Καψάλης, εκδ. Ψυχογιός). Στο στιλ της Αγκάθα Κρίστι και η νουβέλα της Καμίλα Λέκμπεργκ: φόνοι στη χριστουγεννιάτικη συγκέντρωση μιας οικογένειας σε ένα αποκλεισμένο νησί («Χιονοθύελλα με άρωμα πικραμύγδαλου», μτφρ. Γ. Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο). Χριστουγεννιάτικο έγκλημα στο Ρέικιαβικ αναλαμβάνει να εξιχνιάσει και ο στοχαστικός, χαμένος στα βιβλία του, ντετέκτιβ Ετλεντουρ (Αρναλδουρ Ινδρίδασον, «Φωνές», μτφρ. Ν. Προδρομίδου, εκδ. Μεταίχμιο).
Για πρώτη φορά μεταφράζεται στην Ελλάδα βιβλίο του ιδιοσυγκρασιακού Φρίντριχ Γκλάουζερ (1896-1938): άρωμα και χρώμα κεντροευρωπαϊκής λογοτεχνίας στους δαιδαλώδεις διαδρόμους ενός ψυχιατρικού ασύλου, όπου θριαμβεύουν το ένστικτο και η διαίσθηση του αρχιφύλακα Στούντερ της αστυνομίας της Βέρνης («Στα δίχτυα του Μάττο», 1936, μτφρ. Γ. Καλλιφατίδης, εκδ. Νεφέλη).
Μετά τη βρετανική εκδοχή, το αμερικανικό σκληρό αστυνομικό αφήγημα των Χάμετ / Τσάντλερ / ΜακΝτόναλντ, με ήρωα έναν ιδιωτικό ντετέκτιβ, είναι η φόρμα που με διάφορες παραλλαγές κυριάρχησε στην αστυνομική λογοτεχνία. Ο,τι ήταν για τον πρώτο το Σαν Φρανσίσκο, για τον δεύτερο το Λος Αντζελες, είναι η Καλιφόρνια για τον Ρος ΜακΝτόναλντ (1915-1983): στον «Κινούμενο στόχο» (μτφρ. Χ. Παπαδημητρίου, εκδ. Μεταίχμιο) ο ανορθόδοξος ντετέκτιβ Λιου Αρτσερ προσπαθεί να εξιχνιάσει την εξαφάνιση ενός εκατομμυριούχου. Στη μνήμη του Ελμορ Λέοναρντ (1925-2013) η αριστουργηματική μινιατούρα «Οταν οι γυναίκες βγαίνουν να χορέψουν» (μτφρ. Α. Αποστολίδης, εκδ. Αγρα), μια διδακτική ιστορία «για το πόσο πρέπει κανείς να προσέχει τι ακριβώς εύχεται να του συμβεί» κατά τον Ελροϊ.
Στην εξέλιξη του είδους το σκοτεινό ύφος και η ντοκουμενταρισμένη αφήγηση του τελευταίου αποτελεί αδιαμφισβήτητο κομβικό σημείο, αν όχι αξεπέραστο όριο. Δείγμα γραφής του Τζέιμς Ελροϊ φέτος το «Οι δρόμοι του δολοφόνου» (μτφρ. Τ. Αθανασόπουλος, εκδ. Καστανιώτη) και η ιστορία ενός ευφυή σίριαλ κίλερ, μάστιγας των δυτικών πολιτειών. Ο Καρίμ Μισκέ («Arab jazz», μτφρ. Α. Τσέλιου, εκδ. Πόλις) ήδη από τον τίτλο αποτίει φόρο τιμής στην εμβληματική «Λευκή Τζαζ» του Ελροϊ, στήνοντας ένα πρωτότυπο μυθιστόρημα με ήρωα έναν Μαροκινό στο πολυπολιτισμικό Παρίσι. Ατμοσφαιρικό νουάρ με θέμα τις εξαφανίσεις νεαρών κοριτσιών στο Τελ Αβίβ «Το έκτο αίνιγμα» (μτφρ. Α. Κωσταράκου, εκδ. Πόλις) του Ισραηλινού Γιαΐρ Λαπίντ. Ο Τζος Σίρμαν του «Διπλού παιχνιδιού» (2009) βυθίζεται σε μια δισεπίλυτη εξίσωση με βασικό εχθρό τον χρόνο που κυλάει αντίστροφα για το τελευταίο θύμα. Εξαφάνιση καλείται να εξιχνιάσει και ο επιθεωρητής Ρέμπους που επιστρέφει στην ενεργό δράση ως ειδικός ερευνητής σοβαρών εγκλημάτων (Ιαν Ράνκιν, «Στον τάφο κάποιου άλλου», μτφρ. Β. Τζανακάρη, εκδ. Μεταίχμιο).
Μια οδύσσεια γεμάτη πτώματα είναι η «Προμήθεια» του Τζορτζ Πελεκάνος (μτφρ. Α. Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη) όπου πρωτοεμφανίζεται ο Ελληνοαμερικανός ειδικός ερευνητής κλοπιμαίων, Σπίρο Λούκας. Σε μια χαρακτηριστική σκηνή ο αδελφός του Λεωνίδας μελετά με τους μαθητές του τον «Κυνηγό» των Σταρκ-Γουεστλέικ, με το οποίο ξεκίνησαν οι ιστορίες του σκληροτράχηλου Πάρκερ. Ο τελευταίος πρωταγωνιστεί στην «Ανάφλεξη» (μτφρ. Β. Αμανατίδης, εκδ. Νεφέλη) του Ρίτσαρντ Σταρκ, ενώ με το πραγματικό του όνομα ο Ντόναλντ Γουεστλέικ (1933-2008) υπογράφει το διασκεδαστικά τραγελαφικό «Πώς να κλέψετε μια τράπεζα» (μτφρ. Α. Αποστολίδης, εκδ. Αγρα). Αστυνομική κωμωδία από τη Σκανδιναβία και ο «Ο εκατοντάχρονος που πήδηξε από το παράθυρο και εξαφανίστηκε» (μτφρ. Γ. Κονδύλης, εκδ. Ψυχογιός) του Γιούνας Γιούνασον: ένας τρόφιμος γηροκομείου λίγο πριν τα εκατοστά του γενέθλια δραπετεύει και μπλέκει σε μια απίστευτη ιστορία…
Πολιτική, Ιστορία, εξωτισμός, ψυχοπαθολογία
Με αφορμή ένα έγκλημα κλειστού δωματίου που καλείται να λύσει ο ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ της «Τριλογίας του Βερολίνου» επανέρχεται ο Φίλιπ Κερ συνεχίζοντας να ανατέμνει την ιστορία του ναζιστικού φαινομένου («Μοιραία Πράγα», μτφρ. Δ. Αθηνάκης, εκδ. Κέδρος). Η ιστορική μεταμυθοπλασία συνομιλεί με το νουάρ και στο πρώτο μέρος της ομώνυμης τριλογίας του Τζόναθαν Ραμπ (γενν. 1964): μια εξπρεσιονιστική μυθιστορηματική εκδοχή της δολοφονίας της «κόκκινης Ρόζας» στο Βερολίνο του 1919 («Ρόζα», μτφρ. Ρ. Γεωργιάδου, εκδ. Πόλις). Με μια κινηματογραφική απόδραση από τη Ρώμη ξεκινά τη νουάρ ιστορία της η Ντομινίκ Μανοτί -γνωστή από τη συνεργατική «Εντιμότατη εταιρεία» (Πόλις, 2012)- για να καταλήξει στον κύκλο των αριστερών πολιτικών εξόριστων του Παρισιού («Απόδραση», μτφρ. Γ. Καυκιάς, εκδ. του Εικοστού Πρώτου). Σκληρό, σχεδόν φρικιαστικό, το «Μαπούτσε» (μτφρ. Α. Μακάρωφ, εκδ. Αγρα) του Σ. Φερέ. Ενας πρώην πολιτικός κρατούμενος και μια Ινδιάνα Μαπούτσε στο σύγχρονο Μπουένος Αιρες με τους απόηχους της νεοφιλελεύθερης επέλασης και τα φαντάσματα της επταετούς δικτατορίας του Βιντέλα ακόμη ζωντανά στο σώμα μιας κοινωνίας που ψυχορραγεί. Στην Αργεντινή της δεκαετίας του ’70 καταδύεται και ο Ρικάρντο Πίλια με το πολιτικοκοινωνικό μυθιστόρημα «Νυχτερινός στόχος» (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη): ελεγειακό νουάρ και δοκιμιακή γραφή με φόντο την απέραντη πάμπα και τους νυσταλέους γκάουτσο.
Πληθωρική η σκανδιναβική σχολή και ψηλά στις αναγνωστικές προτιμήσεις. Ο Χένινγκ Μανκέλ ολοκληρώνει τις περιπέτειες του διάσημου επιθεωρητή του («Το φθινόπωρο του Κουρτ Βαλάντερ», μτφρ. Λ. Καλοβυρνάς, εκδ. Ψυχογιός) και ο Λέιφ Πέρσον επισφραγίζει την τρίπτυχη «Ιστορία ενός εγκλήματος» με κεντρικό θέμα τη δολοφονία του Ούλαφ Πάλμε το 1986 («Ελεύθερη πτώση σαν σε όνειρο», μτφρ. Γ. Κονδύλης, εκδ. Ψυχογιός). Ο Αρνε Νταλ (γενν. 1963) θέτει και πάλι διεθνείς δολοπλοκίες στο στόχαστρό του («Κινέζικοι Ψίθυροι», Γ. Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο), η Λίζα Μάρκλουντ (γενν. 1962) εστιάζει στη σεξουαλική εκμετάλλευση των γυναικών («Studio sex», μτφρ. Ν. Προδρομίδου, εκδ. Μεταίχμιο) και ο Γιεν Λάπιντους (γενν. 1974), με το δεύτερο μέρος («Μη μασάς», μτφρ. Ξ. Παγκαλιάς, εκδ. Ψυχογιός) της τριλογίας «Στοκχόλμη Νουάρ», συνεχίζει την κριτική της σουηδικής κοινωνίας. Χαμένος στους καπνούς του οπίου, ο επιθεωρητής Χάλι Χόλε του Νορβηγού Γιου Νέσμπο πηγαινοέρχεται μεταξύ Χονγκ Κονγκ και Οσλο, άλλοτε αντιμέτωπος με τα φαντάσματα της δικής του ιστορίας («Ο φαντομάς»), άλλοτε με ένα γκροτέσκο δολοφονικό σκηνικό («Λεοπάρδαλη», μτφρ. Κ. Γλυνιαδάκη) και άλλοτε βυθίζεται στο ναζιστικό παρελθόν της Νορβηγίας («Κοκκινολαίμης», μτφρ. Χ. Γιαννακόπουλος, εκδ. Μεταίχμιο), όπως και η εξίσου επιτυχημένη Καμίλα Λέκμπεργκ με «Το παιδί από τη Γερμανία» (μτφρ. Γ. Κονδύλης, εκδ. Μεταίχμιο). Την ψυχολογία της κλειστής κοινωνίας ενός μικρού χωριού ανατέμνει και η δημοφιλής Γερμανίδα Νέλε Νόιχαους (γενν. 1967) με αφορμή τις παλιότερες εξαφανίσεις νεαρών κοριτσιών («Η Χιονάτη πρέπει να πεθάνει», μτφρ. Τέο Βότσος, εκδ. Κλειδάριθμος).
Ο Βρετανός Γουίλιαμ Λάντεϊ μετά την έρευνα του δικαστικού χώρου στο «Υπόθεση Τζέικομπ» (2012) καταδύεται στον κόσμο των εσωτερικών υποθέσεων της αστυνομίας με τη βραβευμένη «Διπλή παγίδα» (μτφρ. Γ. Μπαρουξής, εκδ. Διόπτρα). Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού έρχεται ένα δικαστικό θρίλερ με θέμα τις κατασχέσεις ακινήτων στην Αμερική (Μάικλ Κόνελι, «Ο πέμπτος μάρτυρας», μτφρ. Γ. Σπανδωνής, εκδ. Βell), ενώ η Πατρίσια Κόρνγουελ επαναφέρει τη δαιμόνια ιατροδικαστή Σκαρπέτα στην υπόθεση μιας παλαιοντολόγου που εξαφανίστηκε («Κυνηγός οστών», μτφρ. Ε. Φρυδά, εκδ. Μεταίχμιο). Ιδιόμορφο κοινωνικό νουάρ με αφηγητή πρωταγωνιστή έναν πάσχοντα από μια σπάνια νευρολογική διαταραχή να προσπαθεί να ξετυλίξει το κουβάρι του μυστηρίου στους δρόμους της Νέας Υόρκης στο «Οι σκιές του Μπρούκλιν» (μτφρ. Κ. Καλτσάς, εκδ. Κέδρος) του Τζόναθαν Λέθεμ.
Η πτώση του τείχους του Βερολίνου μπορεί να σηματοδότησε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου αλλά δεν παρέσυρε και το κατασκοπευτικό θρίλερ μαζί της. Βρετανοί διπλωμάτες και Αμερικανοί μισθοφόροι, ακροδεξιοί και έμποροι όπλων, μπλεγμένοι στα βρόμικα παιχνίδια των μυστικών υπηρεσιών στο «Μια ευαίσθητη αλήθεια» (μτφρ. Γ. Σπανδωνής, εκδ. Bell) του 82χρονου πλέον Τζον Λε Καρέ.
Μετά το «Οι διακοπές του Μαιγκρέ» και το λαμπερά στολισμένο Παρίσι («Τα Χριστούγεννα του Μαιγκρέ και άλλες ιστορίες», εκδ. Αγρα) ένα ταξίδι στην καρδιά του ζόφου από την πένα του Βέλγου στιλίστα, Ζωρζ Σιμενόν («Σεληνιασμός», μτφρ. Α. Μακάρωφ, εκδ. Αγρα): τροπικό κλίμα, αναθυμιάσεις αλκοόλ, ερωτικός αισθησιασμός και κριτική της αποικιοκρατίας με αφορμή τη δολοφονία ενός «αναλώσιμου» νεαρού μαύρου υπηρέτη. Με τον επιθεωρητή Σάλβο Μολνταμπάνο να ξεφυλλίζει Σιμενόν αρχίζει το «Κυνήγι του θησαυρού» (μτφρ. Φ. Ζερβού, εκδ. Πατάκης) του Σικελού Αντρέα Καμιλέρι, και από την επαρχιακή Βιγκάτα στην αρχοντικά διεφθαρμένη Βενετία μας μεταφέρει ο ιδιοφυής Μπρουνέτι της Ντόνα Λεόν («Ο Μπρουνέτι και ο κακός οιωνός», μτφρ. Ρ. Κολαϊτη, εκδ. Καστανιώτης). Δικαστές και εισαγγελείς στη διεφθαρμένη Ιταλία πρωταγωνιστούν και στο τρίπτυχο της θεματικής συλλογής «Οι δικαστές» (μτφρ. Φ. Ζερβού, εκδ. Πατάκη) των Καμιλέρι, Λουκαρέλι και Ντε Κατάλντο.
Ψυχολογικό θρίλερ και αστυνομική ηθογραφία της βρετανικής επαρχίας το χαμένο μυθιστόρημα («Οι καταζητούμενες», μτφρ. Α. Καλοφωλιάς, εκδ. Μεταίχμιο) του Σ. Σ. Φόρεστερ (1899-1966), και αστυνομική πλοκή (στην παράδοση του Εμίλ Γκαμποριό) σε ένα ξεχασμένο «Δικαστικό» μυθιστόρημα -παρωδία του είδους από την πένα του Τσέχοφ: «Το έγκλημα» (μτφρ. Φ. Νάσσου, εκδ. Σοκόλη).
Ελλάδα σε «μαύρο» φόντο
Στις αρχές του χρόνου, ο συλλογικός τόμος «Κλέφτες και αστυνόμοι» (εκδ. Ψυχογιός) αποτύπωσε γενιές, είδη και τάσεις της ελληνικής παραγωγής. Ακολούθησαν οι συνήθεις ύποπτοι. Ο Πέτρος Μαρτινίδης συγκέντρωσε διηγήματά του («Από άλλοθι σε άλλοθι: 10+3 αστυνομικά διηγήματα», εκδ. Νεφέλη) και ο ντετέκτιβ Τηλέμαχος Λεοντάρης επέστρεψε στην ενεργό δράση (Φίλιππος Φιλίππου, «Η κόρη του εφοπλιστή») στη νέα φιλόδοξη σειρά των εκδόσεων Αιγαίον. Ο ποινικολόγος Ανδρέας Αναγνώστου ήρθε αντιμέτωπος με γρίφους, εξαφανίσεις και δολοφονίες σε ένα συνωμοσιολογικό θρίλερ, όπου περίεργες ΜΚΟ και μυστικιστικές σέκτες θέλουν να αναλάβουν πολιτικό ρόλο (Αργύρης Παυλιώτης, «Μυστική οργάνωση “Τετρακτύς”», εκδ. Μεταίχμιο), ο αστυνόμος Χάρης Νικολόπουλος, αυτή τη φορά με μουσική επένδυση από τη σύγχρονη ελληνική ροκ σκηνή, κλήθηκε να εξιχνιάσει τον φόνο ενός επιτυχημένου τραγουδιστή (Χίλντα Παπαδημητρίου, «Εχουνε όλοι κακούς σκοπούς», εκδ. Μεταίχμιο) και ένας «Πουαρό των Αθηνών», ο αστυνόμος Διαμανέας, πρωτοεμφανίστηκε σε ένα κλασικό αφήγημα, με θέμα εγκλήματα σε μια λέσχη ανάγνωσης, στο πρώτο βιβλίο της Ανθής Λεκάτη («Ολοι μπορούν να κάνουν φόνο», εκδ. Μελάνι).
Η Αθήνα της κρίσης και της ανόδου του φασισμού, οικονομικά σκάνδαλα και συμβόλαια θανάτου συνθέτουν τη δυστοπική σκηνογραφία αρκετών βιβλίων: μια τριπλή δολοφονία καλείται να εξιχνιάσει η Ομάδα ερευνών του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ζωής και Προσωπικής Ελευθερίας με επικεφαλής την αστυνόμο Τρύπη (Γρηγόρης Αζαριάδης, «Η τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου», εκδ. Γαβριηλίδης), ένας αυτόπτης μάρτυρας εγκλήματος μπλέκεται σε μια σκοτεινή ιστορία στον πυρετό της προεκλογικής περιόδου (Μάρκος Κρητικός, «Απιστία μετά φόνου», εκδ. Νεφέλη), και ένας δημοσιογράφος απειλείται από ακροδεξιές οργανώσεις (Βαγγέλης Μπέκας, «Οι αισιόδοξοι», εκδ. Γαβριηλίδης). Η Χρυσή Αυγή σχεδόν φωτογραφίζεται στη «Μαύρη Αυγή» (εκδ. Ψυχογιός) του Θάνου Δραγούμη, αν και ο συγγραφέας «αγωνίζεται» να μοιράσει «ακριβοδίκαια» τις ευθύνες σε όλο το πολιτικό φάσμα από την άκρα Δεξιά στην άκρα Αριστερά.
Διεφθαρμένοι πολιτικοί και επίορκοι αστυνομικοί, παρακλάδια της ρωσικής και της γεωργιανής μαφίας μπλέκουν στα δίχτυα τους τον πρώην επαγγελματία επαναστάτη και νυν αστυνομικό ρεπόρτερ που αναλαμβάνει την ανώνυμη αφήγηση, στο δεύτερο, άρτιο μυθιστορηματικά, βιβλίο του μυστηριώδους Ιερώνυμου Λύκαρη («Μαύρα Κουφέτα», εκδ. Καστανιώτης). Στο βάθος πεδίου το όνειρο της κομμουνιστικής ουτοπίας που αποδείχτηκε χίμαιρα.
Μετά το ημερολόγιο ενός ηλικιωμένου αστυνομικού της Βαλτιμόρης («Για την κυρία Σάντμπλουμ», 2010) ο Στέλιος Παπαγρηγορίου επιστρέφει με ένα ξέφρενο «αστικό νουάρ b-movie» και ήρωα τον συμπαθή «αυτοφωράκια» Κώστα Καβαλένκο: «Αυτό που κάνω για να ζήσω είναι να πηγαίνω φυλακή για τους άλλους» («Οι σημαίες δεν ανεμίζουν τη νύχτα», εκδ. Νεφέλη).
Στο «Διπλό δωμάτιο» (εκδ. Φαρφουλάς) του Νίκου Σταμπάκη, το δεύτερο, μετά τους «Αναπόφευκτους» (2012), μέρος μιας τριλογίας που διατρέχει τον 20ό και τον πρώιμο 21ο αι. μέσα από τη δράση μιας ονειρικής σπείρας Εγκληματιών του Τυχαίου, ένας υποχθόνιος αστυνομικός-παρωδιακός καμβάς -με πρωταγωνιστή τον αμείλικτο διώκτη του Κακού αστυνόμο Ευθυμίου- στήνεται για να υποστηρίξει ένα πολυσυλλεκτικό έκκεντρο κείμενο. Η παράδοση της λογοτεχνίας και παραλογοτεχνίας μυστηρίου, πλήρως επεξεργασμένες συμβάσεις, νόρμες και είδη της φανταστικής λογοτεχνίας, του κλασικού ή του ψυχολογικού μυθιστορήματος, αξιοποιούνται με λεπτή ειρωνεία και καταλυτικό χιούμορ από έναν καλλιτεχνικά «αναξιόπιστο» αφηγητή.
Τέλος ο αειθαλής αστυνόμος Μπέκας επέστρεψε δύο φορές. Μετά το τολμηρό «Τα χέρια της Αφροδίτης» και θέμα τον «θησαυρό» των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, νέος Μαρής, με χιτσκοκικό τίτλο και υπόθεση αρχαιοκαπηλίας («Ιλιγγος», εκδ. Αγρα). Και από τον γενάρχη του ελληνικού αστυνομικού αφηγήματος κατάδυση στις απαρχές του είδους με την έκπληξη της χριστουγεννιάτικης ομοβροντίας εκδόσεων. Νουβέλα αγνώστου συγγραφέα, δημοσιευμένη σε συνέχειες στην επιθεώρηση «Ελλάς» κάτω από την επικεφαλίδα «Από τα νεότατα κατορθώματα του Σέρλοκ Χολμς»: ο φλεγματικός Βρετανός ντετέκτιβ αποτρέπει τη δολοφονία του Ελληνα πολιτικού από μέλη μιας ομάδας Βούλγαρων Αξιωματικών (Ανωνύμου, «Ο Σέρλοκ Χολμς σώζων τον κ. Βενιζέλον 1913», εκδ. Αγρα).
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μισέλ Φάις
