Φταίνε τα συμφέροντα, φταίνε οι κυβερνήσεις, φταίνε οι αγορές, φταίει η κόπωση, μόνο η τρόικα και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν φταίνε για τις αστοχίες και τα λάθη των προγραμμάτων διάσωσης

Του Μπάμπη Μιχάλη

Αμετανόητη δείχνει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τις καραμπινάτες αστοχίες και τα τραγικά λάθη στα οποία υπέπεσαν τόσο αυτή όσο και τα υπόλοιπα δύο μέλη της τρόικας στα προγράμματα διάσωσης της Ελλάδας και των άλλων υπερχρεωμένων χωρών της ευρωζώνης.

Σε αντίθεση με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, που εδώ και περίπου έναν χρόνο έχει ανακρούσει πρύμναν -παραδεχόμενο κάποια από τα λάθη που έγιναν- η ΕΚΤ συνεχίζει να υπεραμύνεται της τρόικας και των επιλογών της, ενώ ρίχνει τις ευθύνες για τις αστοχίες των προγραμμάτων στα ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα, την πολιτική αβεβαιότητα, τη «μεταρρυθμιστική» κόπωση, ακόμη και τις αγορές που… πίεσαν λιγότερο από το αναγκαίο.

Απαντώντας στο ερωτηματολόγιο που της υπέβαλε η επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου που ερευνά αυτόν τον καιρό τον ρόλο της τρόικας, η ΕΚΤ επέλεξε να υποβαθμίσει κορυφαία ζητήματα, όπως το λάθος των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών. Των δεικτών δηλαδή που, μεταξύ άλλων, αποτυπώνουν και το πόσο μειώνεται ή αυξάνεται το ΑΕΠ μιας χώρας έπειτα από μια αύξηση ή μείωση του δημόσιου ελλείμματος.

Οπως έχει παραδεχθεί εδώ και καιρό το ΔΝΤ, οι σχετικοί δείκτες που υιοθετήθηκαν στο ελληνικό πρόγραμμα ήταν λάθος, αφού υποβάθμισαν τις επιπτώσεις της αυστηρής λιτότητας στην οικονομική ανάπτυξη. Αποτέλεσμα αυτού του λάθους ήταν η Ελλάδα να χάσει το 25% του ΑΕΠ της στην τριετία που εφαρμόστηκε το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής που της επέβαλε η τρόικα.

Η ΕΚΤ όμως όχι μόνο έκανε τον Κινέζο σε σχετική ερώτηση των ευρωβουλευτών για την αστοχία, αλλά βγήκε και με υπεροψία από πάνω υποστηρίζοντας ότι «το θέμα έχει υπεραπλουστευθεί σε ορισμένα fora… απλουστεύθηκε και περιορίστηκε σε απόλυτους αριθμούς, ενώ στην πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκο και εμφανίζει λεπτές διαφορές».

«Κάρφωμα»

Εν συνεχεία κάρφωσε διακριτικά τις κυβερνήσεις των χωρών που δέχθηκαν τη βοήθεια της τρόικας, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι πληροφορίες που της δόθηκαν από τα κράτη-μέλη για την αποτίμηση και τον σχεδιασμό των προγραμμάτων βοήθειας ήταν ελλιπείς και «… ιδιαίτερα σε μια χώρα ακόμα και παραπλανητικές στην αρχή του προγράμματος». Στο ίδιο μήκος κύματος μάλιστα, σε ένα άλλο σημείο των απαντήσεών της η ΕΚΤ τονίζει ότι «παράγοντες όπως τα ισχυρά κατεστημένα συμφέροντα, οι πολιτικές αβεβαιότητες, η μεταρρυθμιστική κόπωση ή οι μειωμένες πιέσεις από τις αγορές μπορούν να καθυστερήσουν ή να αποδυναμώσουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, μπορούν να οδηγήσουν σε επιβαρύνσεις που δεν κατανέμονται σε όλη την κοινωνία. Η τελική απόφαση για τα μέτρα που θα ληφθούν σε εθνικό επίπεδο υιοθετείται από τα ενδιαφερόμενα κράτη-μέλη». Πετάει έτσι από πάνω της κάθε ευθύνη, σκιαγραφώντας παράλληλα τους πιθανούς υπαίτιους για όλα όσα πήγαν λάθος στα προγράμματα προσαρμογής.

Και βέβαια η ΕΚΤ υπεραμύνεται της ορθότητας της δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία, όπως λέει, θα πρέπει να συνεχιστεί προκειμένου να διορθωθούν οι ανισορροπίες και να μειωθεί η αρνητική δυναμική του χρέους. Παράλληλα βλέπει καλή συνεργασία μεταξύ των μελών της τρόικας και εποικοδομητική τη διαφορά οπτικών που υπάρχουν, ενώ ευλογεί και τη συνεργασία με τις εθνικές αρχές, η οποία «στο στάδιο της αποστολής όσο και της εφαρμογής είναι στενή σε όλα τα επίπεδα και γενικά λειτουργεί καλά». Επισημαίνει, τέλος, ότι όλες οι χώρες που έχουν ενταχθεί σε προγράμματα έχουν κάνει πρόοδο στη μείωση των οικονομικών ανισορροπιών, αν και σε διαφορετικές ταχύτητες.