Κάτι το σκασιαρχείο του Χριστόδουλου Ξηρού από τον Κορυδαλλό, κάτι τα ανεκδιήγητα μανιφέστα της Ν.Δ. για την υποτιθέμενη «συνιστώσα της τρομοκρατίας εντός του ΣΥΡΙΖΑ», κάτι το τελευταίο σίριαλ Τατσόπουλου, επιστρέψαμε προς στιγμήν νοερά μια δωδεκαετία πίσω. Τότε που μια καλοκουρδισμένη επικοινωνιακή καμπάνια, σχεδιασμένη από τη Σκότλαντ Γιαρντ, προσπάθησε επί μήνες να μετατρέψει την εξάρθρωση των υπολειμμάτων της 17Ν σε πολιτική συντριβή του μεταπολιτευτικού ριζοσπαστισμού –του ελληνικού «Σιν Φέιν», κατά την αγγλική έμπνευση– που έσπευσαν να αναπαραγάγουν τα εγχώρια ΜΜΕ, στοχοποιώντας διαδοχικά σαν «φυτώρια τρομοκρατίας» την αντιδικτατορική αντίσταση, το μεταπολιτευτικό εργατικό και φοιτητικό κίνημα, το αντάρτικο του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ακόμη και τους τροτσκιστές του Μεσοπολέμου!

Τούτη τη φορά, βέβαια, όλα θυμίζουν τη γνωστή ρήση του Μαρξ για την τραγωδία που επαναλαμβάνεται ως φάρσα. Η κυρία Ασημακοπούλου στερείται παντελώς τον αέρα και την ευφράδεια ενός Νίκου Κακαουνάκη. Τα μισόλογα του Τατσόπουλου απέχουν έτη φωτός από τα καθημερινά σχόλια που ο ίδιος φιλοτεχνούσε στα «Νέα» κατά την πρώτη δίκη της 17Ν το 2003, λοιδορώντας αφ’ υψηλού τους κατηγορουμένους και συνδυάζοντας δημιουργικά το χωροφυλακίστικο βλέμμα με την ανθρωποβόρο κουλτούρα των ριάλιτι· σχόλια που ο ίδιος θεώρησε τόσο ενδιαφέροντα, ώστε να τα εκδώσει και σε βιβλίο («Ο ουρανός στο κεφάλι μας», εκδ. Μεταίχμιο). Ακόμη κι ο Πρετεντέρης, όταν επιτίθεται στην «Εφ.Συν.» για την πρόσφατη συνέντευξη του Κουφοντίνα, δεν είναι παρά η σκιά του παλιού του εαυτού – του προνομιακού συνομιλητή του υπουργού Δημόσιας Τάξης που στοχοποιούσε την κοινωνική κριτική και την αποκαλυπτική δημοσιογραφία ως ηθικούς αυτουργούς των επιθέσεων της 17Ν, ισχυριζόμενος ότι «άθλιοι δημοσιογράφοι και ανάξιοι πολιτικοί, κακόβουλοι αμφισβητίες και θλιβεροί αντιεξουσιαστές, κομπλεξικοί διανοούμενοι και ανεύθυνοι τιμητές υπέδειξαν τα θύματα στους δολοφόνους» («Η αναμέτρηση», Αθήνα 2002, σ. 123). Με τους μισούς εκπροσώπους του εκσυγχρονισμού να παίρνουν ο ένας μετά τον άλλο σειρά για τον Κορυδαλλό για σωρεία κακουργημάτων, παρόμοιες διατυπώσεις θα προκαλούσαν σήμερα απλώς το γέλιο.

Εν έτει 2002, τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Οχι μόνον επειδή η σύλληψη των ελάχιστων ενεργών και μιας δεκάδας αποστρατευμένων μελών της 17Ν αποτέλεσε πραγματική αστυνομική επιτυχία, επισφραγισμένη από την αλληλοκατάδοση πολλών από τους συλληφθέντες. Η πολιτική ήττα της «ένοπλης προπαγάνδας» είχε προηγηθεί από τη στρατιωτική, καθώς στην ελληνική κοινωνία της χρηματιστηριακής φρενίτιδας και των Ολυμπιακών όχι μόνο το αντάρτικο πόλης αλλά και κάθε επαγγελία κοινωνικής αλλαγής εκλαμβανόταν σαν παλιομοδίτικη ανορθογραφία. Την αποκατάσταση του γοήτρου των ηττημένων ανέλαβαν εν αγνοία τους τα παπαγαλάκια του κ. Χρυσοχοΐδη, με την υπερβολική δόση τρομολαγνείας που εξαπέλυσαν: μεγαλοποιώντας την έκταση της «απειλής» και παρουσιάζοντας τη 17Ν ως το ανώτατο στάδιο του ριζοσπαστισμού, υπέδειξαν σε μια ολόκληρη νέα γενιά αμφισβητιών τον δρόμο των όπλων ως τη μόνη επιλογή με επικοινωνιακό αντίκρισμα. Οπως έγκαιρα επισημάναμε τότε από τις στήλες του «Ιού» (14/9/2002), η προπαγανδιστική διαχείριση της εξάρθρωσης της 17Ν ήταν λογικό «να προκαλέσει αυτό ακριβώς που υποτίθεται ότι θέλει να προλάβει: τη γέννηση δηλαδή μιας τέταρτης γενιάς ένοπλων ομάδων, με παρόμοιους ή ακόμα πιο αιματηρούς στόχους». Ευτυχώς, επιβεβαιωθήκαμε μόνον ως προς το πρώτο.

Το πρώτο δείγμα της αναστήλωσης του μύθου της οργάνωσης καταγράφηκε στο λιμάνι του Πειραιά τον Αύγουστο του 2002, με προέλευση πολιτικοϊδελογικά ασαφή (1). Στους δρόμους των Εξαρχείων, τα πρώτα συνθήματα είχαν αντίθετα τον χαρακτήρα απάντησης στην προσπάθεια να ταφεί μαζί με τη 17Ν κάθε όραμα κοινωνικής ανατροπής (2-3), κρατώντας ταυτόχρονα αποστάσεις από τους «μεταμεληθέντες» κρατούμενους (4). Στα μέσα της δεκαετίας ο μύθος είχε πια αναστηλωθεί, με αυτοκόλλητα σε πανεπιστημιακούς χώρους (5), αναγραφές συνθημάτων (6) ή απλά του εμβλήματος και των αρχικών της οργάνωσης, από τα Χανιά (7) και τα Βριλήσσια (9) ίσαμε τη Σκάλα Μεσσηνίας (8). Η άγρια καταστολή των πρόσφατων αντιμνημονιακών κινητοποιήσεων ήταν πάλι επόμενο να αναζωογονήσει τον πειρασμό μιας δυναμικής ανταπάντησης (10), με τους πρώτους διδάξαντες να έχουν όμως επισκιαστεί από τους επιγόνους τους (11).