ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ Του Κώστα Μοσχονά
Τυφλές περικοπές κοινωνικών δαπανών και επιδομάτων που οδήγησαν σε φτώχεια τμήματα του πληθυσμού των χωρών που εντάχθηκαν σε μνημόνια. Εκρηξη της ανεργίας των νέων. Ελλειψη διαφάνειας. Καταστρατήγηση της πολιτικής της Λισαβόνας για την ανάπτυξη. Οι κατηγορίες αυτές περιλαμβάνονται στο προσχέδιο έκθεσης των δύο εισηγητών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Οτμαρ Κάρας και Λιέμ Χοάγκ Νγκοκ, για τον ρόλο της τρόικας, η οποία θα υποβληθεί αύριο στην επιτροπή οικονομικής και νομισματικής επιτροπής του Σώματος.
Η έκθεση θα εμπλουτιστεί από τις «παρελάσεις» ενώπιον των μελών τής εν λόγω επιτροπής διαφόρων νυν και πρώην κοινοτικών αξιωματούχων, όπως του Φινλανδού επιτρόπου Ολι Ρεν χθες το βράδυ, σήμερα του πρώην προέδρου της ΕΚΤ, του Γάλλου Ζαν Κλοντ Τρισέ, και αύριο του διευθυντή του ταμείου διάσωσης της Ευρωζώνης, του Γερμανού Κλάους Ρέγκλινγκ. Οχι ότι θα ειπωθούν συνταρακτικά πράγματα.
Και οι τρεις θα υποστηρίξουν τις θέσεις τους ότι ο ρόλος του Πολ Τόμσεν και της παρέας του (Ματίας Μορς, Κλάους Μαζούχ) ήταν αναγκαίος για την αποφυγή της εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη και ήταν και είναι σημαντικός για την έξοδο της χώρας από την ύφεση. Θα επαναλάβουν, λοιπόν, αυτά που έλεγαν και πριν, προσθέτοντας το πόσο κατανοούν τις υπομονετικές θυσίες του ελληνικού λαού. Φυσικά, οι ίδιοι δεν θα αναλάβουν καμία ευθύνη…
Ιδίως στην περίπτωση του Ολι Ρεν, που έχει φιλοδοξίες εν όψει των εκλογών του Μαΐου, αλλά θεωρείται σίγουρο ότι θα προσγειωθεί ανώμαλα.
Δεν δεσμεύει κανέναν
Το σχέδιο έκθεσης θα αποτελέσει τη βάση για τις πολιτικές συζητήσεις που θα ακολουθήσουν και με άλλους παράγοντες στις αρχές του έτους. Προς το παρόν αφήνονται για μετέπειτα η εξαγωγή συμπερασμάτων και οι τυχόν συστάσεις. Αλλωστε, η έκθεση δεν έχει δεσμευτική ισχύ. Μόνο από επικοινωνιακής πλευράς μπορεί να παίξει ένα ρόλο, προκειμένου να κοπούν -λίγο- ορισμένα φτερά των τροϊκανών…
Στην έκθεση διευκρινίζεται ότι οι συνθήκες που πυροδότησαν την κρίση διέφεραν και στις 4 μνημονιακές χώρες (Ελλάδα, Πορτογαλία, Κύπρος, Ιρλανδία). Σχετικά με την περίπτωση της Ελλάδας, αναφέρεται ότι πριν από την άνοιξη του 2010, που δρομολογήθηκε το πρόγραμμα συνδρομής Ε.Ε.-ΔΝΤ, υπήρχε ένας διττός φόβος που αφορούσε την «αφερεγγυότητα» και τη «μη βιωσιμότητα» των δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας ως αποτέλεσμα της συνεχώς μειούμενης ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και της απερίσκεπτης δημοσιονομικής πολιτικής δεκαετιών. Το δημόσιο έλλειμμα να αγγίζει το 15,7% του ΑΕΠ το 2009 (με στοιχεία του τότε υπουργού Γιώργου Παπακωνσταντίνου) και τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ να συνεχίζει την ανοδική πορεία του από το 2003, όταν είχε διαμορφωθεί στο 97,4%, αγγίζοντας το 129,7% το 2009 και το 156,9% το 2012. Οι δύο εισηγητές διαπιστώνουν ότι η Ε.Ε. και οι διεθνείς οργανισμοί, περιλαμβανομένου του ΔΝΤ, βρέθηκαν απροετοίμαστοι για μια κρίση δημόσιου χρέους μεγάλης εμβέλειας στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης.
Και αναγνωρίζουν ότι η τεράστια πρόκληση με την οποία βρέθηκε αντιμέτωπη η τρόικα και η οποία οδήγησε στην κρίση ήταν μοναδική λόγω της ανεπαρκούς ρύθμισης των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, των μεγάλων μακροοικονομικών ανισορροπιών και του γεγονότος ότι ορισμένα μέσα, όπως η εξωτερική υποτίμηση, δεν ήταν διαθέσιμα λόγω των περιορισμών της νομισματικής ένωσης.
Εκφράζουν τη λύπη τους για την έλλειψη διαφάνειας στις διαπραγματεύσεις των μνημονίων και τις πιθανές επιπτώσεις των πρακτικών αυτών στα δικαιώματα των πολιτών και την πολιτική κατάσταση στο εσωτερικό των οικείων χωρών. Εκφράζεται επίσης λύπη για το γεγονός ότι οι συστάσεις που περιλαμβάνονται στα μνημόνια συνεννόησης σηματοδοτούν μια απόκλιση από τη λογική της στρατηγικής της Λισαβόνας και των στρατηγικών «Ευρώπη 2020». Ακόμη, επικρίνεται ότι τα προγράμματα για την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία περιλαμβάνουν σειρά από αναλυτικές οδηγίες για τη μεταρρύθμιση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης και τις περικοπές δαπανών.
Επίσης, αποδοκιμάζεται το γεγονός ότι από το 2008 οι ανισότητες στην κατανομή του εισοδήματος στις 4 χώρες έχουν αυξηθεί άνω του μέσου όρου και ότι οι περικοπές στις κοινωνικές παροχές και η αύξηση της ανεργίας οδηγούν στην αύξηση των επιπέδων της φτώχειας. Χαρακτηρίζεται απαράδεκτο το επίπεδο της ανεργίας των νέων, ιδίως η «απότομη αύξηση της ανεργίας των νέων στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Πορτογαλία».
Επικρίσεις
Στην έκθεση επικρίνονται ιδιαίτερα οι ενίοτε υπερβολικά αισιόδοξες παραδοχές της τρόικας, ιδίως σε ό,τι αφορά την οικονομική ανάπτυξη, αλλά και η ανεπαρκής εκτίμηση της πολιτικής αντίστασης ορισμένων κρατών-μελών. Και αποδοκιμάζεται το γεγονός ότι παρά τη μείωση των διαρθρωτικών ελλειμμάτων σε όλες τις χώρες που έχουν υπαχθεί σε μνημόνιο, δεν υπάρχει ακόμη μείωση των λόγων του δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ. Μάλιστα, παρατηρείται ότι έχει αυξηθεί απότομα σε όλες τις χώρες που έχουν υπαχθεί σε πρόγραμμα. Αναγνωρίζεται ότι είναι δύσκολο να εκτιμηθούν οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές με βεβαιότητα, αλλά υπενθυμίζεται ότι το ΔΝΤ παραδέχτηκε ότι προέβη σε υποτίμηση του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή στις προβλέψεις του σχετικά με την ανάπτυξη πριν από τον Οκτώβριο του 2012.
