Συγκρούσεις μέχρι τελικής πτώσεως. Στο «Ασκήσεις για γερά γόνατα» του Φλουράκη δύο υπάλληλοι αγωνίζονται για τη θέση τους και στο «Τον άυλο εσένα» του Χατζηγιαννίδη οι ήρωες διεκδικούν ένα βραβείο και το απόλυτο έργο τέχνης
Της Εφης Μαρίνου
Μέχρι πού μπορεί να φτάσει σήμερα ο εργαζόμενος για να διατηρήσει τη θέση εργασίας του; Και ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο έργο τέχνης, τον δημιουργό και τον αποδέκτη του; Στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης θα παίζονται κάθε Δευτέρα και Τρίτη μέχρι τις 28 Ιανουαρίου τα έργα «Ασκήσεις για γερά γόνατα» του Ανδρέα Φλουράκη σε σκηνοθεσία Γιάννη Μόσχου και «Τον άυλο εσένα» του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη.
* Η διευθύντρια μιας εταιρείας, προκειμένου να διασκεδάσει την ανία της, βάζει σε δοκιμασία τους δύο βοηθούς της: τους ανακοινώνει την επικείμενη απόλυση του ενός από τους δύο. Σαν πειραματόζωα τους ρίχνει στην «αρένα» και δοκιμάζει τις αντοχές τους. «Ασκήσεις για γερά γόνατα», κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η διευθύντρια έχει να δώσει τον δικό της αγώνα μέσα στο σπίτι της: ο έφηβος γιος της, ο οποίος με μεγάλη ευκολία έχει μόλις απαρνηθεί τον Τσε Γκεβάρα χάριν των νέων «ελκυστικών» φασιστικών ιδεών, προσπαθεί με κάθε τρόπο να γονατίσει τη μητέρα του.
«Ενα σύγχρονο ελληνικό έργο που μιλά με άμεσο, εύληπτο τρόπο για την παράλογη πραγματικότητα που βιώνουμε» λέει ο Γιάννης Μόσχος. «Η γραφή δεν μένει στη νατουραλιστική αποτύπωση της πραγματικότητας: οδηγεί τα πράγματα και τους ήρωες στα άκρα. Ο Ανδρέας Φλουράκης με μαύρο χιούμορ και σκληρό σαρκασμό σκιαγραφεί έναν παράλογα κυνικό κόσμο που μοιάζει εφιαλτικά πραγματικός. Μια κοινωνία βαθιά άρρωστη, που θεωρεί αυτονόητη την έλλειψη κάθε σεβασμού για τους άλλους, που ποδοπατά με περισσή ευκολία τα ανθρώπινα και εργασιακά δικαιώματα, που έχει κάνει αυτοσκοπό την επιβίωση και επικράτηση του καθενός έναντι των άλλων με οποιοδήποτε κόστος».
Η παράσταση επιχειρεί να εκθέσει την προβληματική του έργου χωρίς συναισθηματολογίες ή διδακτισμούς. «Και τα τέσσερα πρόσωπα βρίσκονται συνεχώς επί σκηνής. Κάθε κίνηση και πράξη του ενός επιδρά στους άλλους σαν ντόμινο. Παγιδευμένοι μέσα σ’ ένα κλειστό σύστημα χωρίς διαφυγή, όπου η αυθαιρεσία της εξουσίας επιβάλλει την ανοχή και η ανοχή πυροδοτεί την αυθαιρεσία. Σ’ έναν κόσμο όπου όλοι είμαστε εγκλωβισμένοι, το εθνικό γίνεται εθνικιστικό, το προσωπικό απομονωμένο, το νεανικό ευάλωτο και η έξοδος από όλο αυτό αποκτά ιδιότητες μεταφυσικές. Καλούμαστε να γίνουμε μάρτυρες της βίας γύρω από έναν κυνικά ανήθικο εργασιακό χώρο. Υπάρχουν εναλλακτικές; Κι αν υπάρχουν, μήπως είναι καλά κρυμμένες και για να τις βρούμε αρκεί απλώς να γονατίσουμε;».
* Στο έργο του Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη «Τον άυλο εσένα» οι ήρωες συγκρούονται και διαπραγματεύονται τη διεκδίκηση ενός βραβείου και την πιθανότητα ύπαρξης του απόλυτου έργου τέχνης. Ο γλύπτης Σολ, διαγωνιζόμενος για το πολυπόθητο «Βραβείο του Καλλιτέχνη», προσπαθεί να προσεταιριστεί ένα μέλος της κριτικής επιτροπής. Το έργο υποτίθεται ότι έχει μεταφυσικές ιδιότητες: οι εικόνες που βλέπει ο θεατής μέσα σ’ αυτό μοιάζει να φωτογραφίζουν μύχια πράγματα.
Ο γκαλερίστας Μπορκ, αδέκαστος ως προς τον αυστηρό διαγωνισμό τέχνης που έχει διοργανώσει, θα γοητευτεί από το έργο αλλά και από τον ίδιο τον αινιγματικό Σολ. Οι δυο τους υπαγορεύουν και τη σκηνοθετική προσέγγιση του έργου. «Η σκηνοθεσία ξεκινά από τους ίδιους τους χαρακτήρες» λέει ο Γιώργος Παλούμπης. «Η προσεκτική δόμηση, η εμβάθυνση ως προς τις προθέσεις τους, οδηγεί στη θεατρική δημιουργία του κόσμου τους. Το κείμενο του Χατζηγιαννίδη, περιεκτικό και ακριβές, οδηγεί σκηνοθέτη και ηθοποιούς να το δουλέψουν στις λεπτομέρειες, τις διαφορετικές ποιότητες και τα ημιτόνια της κάθε ενότητάς του, ώστε να ζωντανέψει “τρισδιάστατα” στη σκηνή».
Στο σκηνικό της παράστασης εκτίθενται -για πρώτη φορά σε θεατρικό χώρο- οκτώ έργα του Μανώλη Ζαχαριουδάκη, με κοινό θέμα «το κουτί». Μια ιδέα που σχετίζεται με τον «κύβο των ψευδαισθήσεων» που «πρωταγωνιστεί» στην παράσταση.
«Τα ψυχολογικά παιχνίδια και ταξίδια των χαρακτήρων είναι πάντα σε πρώτο πλάνο στις ιστορίες του Χατζηγιαννίδη, τα ορατά και αδιόρατα κίνητρα, τα πάθη, οι πράξεις τους. Θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για έναν σύγχρονο παραμυθά που καταφέρνει με γοητευτικά κείμενα να παρασύρει τον θεατή –ή τον αναγνώστη– στις ιστορίες του. Αλλοτε σε μια δική του Ελλάδα, άλλοτε σε κάποια χώρα που δεν ονομάζεται. Στον “Αϋλο…” όπως και στα περισσότερα κείμενά του, παρά τον φιλοσοφικό προβληματισμό, υπάρχει έντονο το στοιχείο του χιούμορ καθώς και του ψυχολογικού θρίλερ. Είναι η τέχνη το έργο που έχουμε απέναντί μας (ως δέκτες) ή η προβολή του εαυτού μας σ’ αυτό; Εχει ο δημιουργός συνείδηση αυτού που δημιουργεί; Υπάρχουν όρια στην τέχνη; Στην ηθική; Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Πόσο θέλει κανείς να κοιτάξει βαθιά μέσα στον εαυτό του;»
* INFO: Θέατρο Τέχνης/Υπόγειο (Πεσμαζόγλου 5, τηλ.: 210-3228706): Α’: «Ασκήσεις για γερά γόνατα». Παίζουν: Ανατολή Αθανασιάδου, Νέστορας Κοψιδάς, Εύα Οικονόμου-Βαμβακά, Κώστας Σιλβέστρος. Β’: «Τον άυλο εσένα». Παίζουν: Θάνος Αλεξίου, Νίκος Νίκας.
