Δεν φτάνει που πουλάει σαν τρελό και που έχει πάρει τις πιο διθυραμβικές κριτικές, αλλά το νέο πολυσέλιδο (771 σελίδες το σκληρόδετο και με μικρά γράμματα, παρακαλώ) μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ «The Goldfinch» (Η καρδερίνα) έχει τη δύναμη να κουβαλάει πλήθη κόσμου σε μια έκθεση τέχνης και να… εξαφανίζει μέχρι και τον Βερμέερ. Γρίφος; Οχι ακριβώς.
Το βιβλίο χρωστάει τον τίτλο του σε πίνακα του Ολλανδού Κάρελ Φαμπρίσιους (1622-1654) που από μια «σουρεαλιστική σύμπτωση», όπως γράφει στο μπλογκ του στην «Γκάρντιαν» ο Τζόναθαν Τζόουνς, βρέθηκε στη Νέα Υόρκη τις μέρες που έβγαινε το μυθιστόρημα. Τι σημασία έχει που η «Καρδερίνα» του Φαμπρίσιους δεν αναφερόταν καν στον τίτλο της έκθεσης «Βερμέερ, Ρέμπραντ και Χαλς: Αριστουργήματα Ολλανδικής Ζωγραφικής από το Mauritshuis», που φιλοξενεί το εκπληκτικό μικρό μουσείο The Frick Collection (μέχρι 19 Ιανουαρίου). Η είδηση διέρρευσε. Και όσο προχωρούσε η έκθεση, γινόταν φανερό ότι τα δεκαπέντε αριστουργήματα από το κλειστό -λόγω ανακαίνισης- μουσείο της Χάγης, ακόμα και το «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» του Βερμέερ, κι ας είχε τοποθετηθεί τιμητικά ολομόναχο στην οβάλ αίθουσα του The Frick Collection, ήταν γραφτό να φάνε τη σκόνη της «Καρδερίνας». Συνωστισμός μπροστά της, ουρές από Νεοϋορκέζους φαν της Ταρτ.
Ο Φαμπρίσιους ήταν μαθητής του Ρέμπραντ. Πέθανε στα 32 του χρόνια από έκρηξη σε εργοστάσιο πυρίτιδας, που βρισκόταν κοντά στο ατελιέ του. Καταστράφηκαν σχεδόν όλα τα έργα του, αλλά ευτυχώς σώθηκε η «Καρδερίνα» για να τον περάσει στην αιωνιότητα. Διάσημος στα μεγάλα πλήθη δεν έγινε, όμως, ποτέ. Ετσι η ξαφνική μανία των Νεοϋορκέζων μαζί του πάει να εκνευρίσει τον Τζόναθαν Τζόουνς, αλλά το ξανασκέφτεται. «Ισως αυτοί οι άνθρωποι, που καρφώνουν το βλέμμα τους σε μια καρδερίνα, να μην είναι κουρδισμένοι στον σκοπό της καλλιτεχνικής μόδας. Ισως να τους καθηλώνει η σιωπηλή εξουσία ενός μεγαλειώδους πίνακα», γράφει.
Κάπως έτσι την πατάει και ο ήρωας της Ντόνα Ταρτ, ο Θίο Ντέκερ. Μπαίνει στο Μετροπόλιταν με τη μαμά του. Βλέπει την «Καρδερίνα». Ακούει από τη μαμά του την ιστορία του θανάτου του Φαμπρίσιους (την έκρηξη και όλα) αλλά και μια υπέροχη φράση της για το ίδιο το έργο («Ο,τι καταφέρνουμε και σώζουμε από την Ιστορία είναι ένα θαύμα»). Και, ξαφνικά, όλα ανατρέπονται. Μια τρομοκρατική επίθεση σκοτώνει τη μαμά του και καταστρέφει το μεγάλο μουσείο. Αλλά αυτός γλιτώνει κρατώντας στα χέρια του την «Καρδερίνα». Τη σώζει από την καταστροφή και την Ιστορία. Και δεν αποκαλύπτει ποτέ το μυστικό του. Ζει τη μεγάλη περιπέτεια της ζωής του μέσα στις ενοχές, επειδή δεν παρέδωσε τον πίνακα, και τον φόβο της σύλληψής του.
* INFO: Το μυθιστόρημα της Ντόνα Ταρτ, όπως και τα δύο προηγούμενά της, θα βγει στην Ελλάδα από τον Λιβάνη
Επιμ.: Β.Γεωργ
