Ο Τόμας Οστερμάιερ αποφάσισε να ασχοληθεί για πρώτη φορά με τον Τόμας Μαν. Και, μάλιστα, με το πιο διάσημο έργο του, το «Θάνατος στη Βενετία». Η παράσταση παίζεται στο Παρίσι, στο Theatre de la Ville, παρέα με τον «Εχθρό του λαού», που είδαμε ήδη το περασμένο καλοκαίρι στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Ξεκίνησε σαν μια installation διάρκειας 15 λεπτών στην Μπιενάλε της Βενετίας του 2011 και τον επόμενο χρόνο στο φεστιβάλ «Mettre en scene» της γαλλικής Ρεν πήρε την τελική μορφή (με πολλή μουσική και χορό) και διάρκειά της (1.15΄). Μέχρι την πρεμιέρα ο Οστερμάιερ δεν είχε δει την ταινία του Βισκόντι (1971), δεν ήθελε «να παρεμβληθεί» στη δουλειά του. Είναι, πάντως, διαφορετική από το έργο του Τόμας Μαν.
Ο Ασενμπαχ δεν είναι καν συγγραφέας. Είναι ένας άνδρας με λευκό λινό κοστούμι που βρίσκεται σε ένα ξενοδοχείο και συνοδεύει τον πιανίστα στα «Τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» του Μάλερ. Δεν μιλάει. Ο,τι αποσπάσματα από το κείμενο του Μαν ακούγονται (στα γαλλικά) τα διαβάζει ο φύλακας του παλάτσο. Θέση στην παράσταση δεν έχει ούτε η Βενετία ή η πλάζ του Λίντο. Μόνο μια τραπεζαρία με δύο στρωμένα τραπέζια, το ένα για τον Ασενμπαχ, το άλλο για την γκουβερνάντα του Τάτζιο και των τριών αδελφών του, και μια σκάλα, που οδηγεί στα δωμάτια. Ενας σερβιτόρος περνάει, κουρτίνες ανεμίζουν. Καταφτάνουν τεχνικοί με βιντεοκάμερες που, χωρίς καμιά προσπάθεια να είναι διακριτικοί, κινηματογραφούν το παιχνίδι των βλεμμάτων ανάμεσα στον Τάτζιο και τον Ασενμπαχ. Η παράσταση τελειώνει με τις τρεις αδελφές του Τάτζιο να χορεύουν, ενώ μαύρα φύκια πέφτουν από τον ουρανό.
Τον Ασενμπαχ ερμηνεύει ο σπουδαίος Γιόζεφ Μπίρμπιχλερ, που είδαμε ως Μπόρκμαν το 2010 στην Πειραιώς. «Ισάξιος του Ντερκ Μπόγκαρτ», δηλώνει η «Μοντ». Ο σκηνοθέτης παραδέχεται ότι δεν θα μπορούσε να ανεβάσει τον «Θάνατο στη Βενετία», χωρίς να παίζει αυτός τον βασικό ήρωα, «έναν άνθρωπο, που τον κατατρώει ο φόβος ότι θα πεθάνει αν σταματήσει να δημιουργεί». Σκέφτεστε ότι μια μέρα θα ρθει και η σειρά σας να τον νιώσετε, ρωτάει ο δημοσιογράφος της «Μοντ». «Δεν φοβάμαι ότι θα ΄ρθει. Τον νιώθω ήδη κάθε μέρα», λέει ο 45χρονος σκηνοθέτης.
Οσο γιατί στράφηκε στον Τόμας Μαν, ο Οστερμάιερ εξηγεί: «Οταν μου ζήτησαν από την Μπιενάλε να δουλέψω πάνω σε ένα από τα εφτά κυρίαρχα σύγχρονα αμαρτήματα, σκέφτηκα το μεγάλο ταμπού της παιδοφιλίας. Αν ο Τόμας Μαν δημοσίευε σήμερα τον “Θάνατο στη Βενετία” θα τον κατακρεουργούσαν. Και άλλωστε υπάρχουν στο έργο θέματα που με ενδιαφέρουν: η σχέση του ερωτισμού με τη δημιουργία, της τέχνης με τον θάνατο, η ομορφιά και η νεότητα σαν πηγή έμπνευσης, το ταμπού και η επιθυμία, οι άβυσσοι που μας οδηγούν στην τέχνη. Κάθε εποχή τα βρίσκει μπροστά της».
Επιμ.: Β.Γεωργ.
