Του Πέτρου Μανταίου

Χέρι δεξί με χέρι αριστερό… Κάπως έτσι περιγράφει ο Βάρναλης τη μεταφορά εξορίστων σε νησί των Κυκλάδων του Μεσοπολέμου∙ την Ανάφη ή τη Φολέγανδρο: χέρι δεξί με χέρι αριστερό: δεμένοι, ανά ζεύγη, με την ίδια χειροπέδη οι κρατούμενοι∙ ακόμα και σε καΐκι∙ ακόμα και σε φουρτούνα! Ποιος τους λογάριαζε! Ετσι βρέθηκα, πρώτη φορά, τόσο… κοντά με τον Κώστα Φιλίνη που αποχαιρετήσαμε χθες: δεμένοι με την ίδια χειροπέδη στην «κλούβα» που μας μετέφερε από τις φυλακές Αβέρωφ στις φυλακές της Αίγινας. Μόνο που, εν πλω, μας έβγαλαν οι φρουροί τις χειροπέδες. Τότε μας παρακολουθούσε η Ευρώπη, που ζητούσε λογαριασμό, όχι για τη… δημοσιονομική προσαρμογή, αλλά για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα των συνταγματαρχών.

Δεκέμβριος 1967, προς τα τέλη. Λίγο μετά το αποτυχόν «κίνημα του βασιλιά», της 13ης Δεκεμβρίου. Ολοι –το «ράδιο αρβύλα» σε μεγάλες δόξες!– ελπίζαμε σε αμνηστία, ως ένδειξη καλής θελήσεως, προπαντός ισχύος της χούντας, που ένιωθε πλέον –έτσι έδειχνε– πανίσχυρη. Δεν ήταν. Ουδέποτε ήταν. Αλλο αν κάποιοι προσπαθούν να της… στρώσουν χαλί μέσα από τη λήθη. Στην αλήθεια, ήταν μια συμμορία από ψοφοδεείς τυραννίσκους που μοστράρανε για τύραννοι. Στην ίδια «κλούβα» ήμασταν κι άλλοι. Δυστυχώς θυμάμαι μόνο τους: Κώστα Φιλίνη, Γιάννη Λελούδα και Θανάση Πανουτσόπουλο∙ εκλιπόντες και οι τρεις.

Η επόμενη επαφή μου μαζί του ήταν μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ, Φεβρουάριος 1968, όταν οι κρατούμενοι της Αίγινας, με μεγάλη πλειοψηφία, τάχθηκαν υπέρ τού, τότε, Γραφείου Εσωτερικού του ΚΚΕ. Αποφυλακιζόμουν και ο Φιλίνης με τον Περικλή Ροδάκη με επιφόρτισαν και μετέφερα την απόφαση της πλειοψηφίας στις παράνομες οργανώσεις. Συνέχισα να τον βλέπω και μετά τη μεταπολίτευση, όχι πλέον με κομματική ιδιότητα, αλλά επειδή τον εκτιμούσα βαθύτατα και με ενδιέφερε η νηφάλια κρίση του∙ άνθρωπος που και στους θυμούς του ήταν άρχοντας!