Οταν ο συγγραφέας τού «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» έγραψε τη σατιρική «Διαβολιάδα», άρχισε η γνωστή ταλαιπωρία του από τη μυστική αστυνομία. Οι πέντε ιστορίες της για έναν υπάλληλο που συντρίβεται από το σύστημα βρήκαν τώρα τον δρόμο για τη σκηνή του Bios
Της Εφης Μαρίνου
Μια ρωσική «Διαβολιάδα» ξεσπά από τις 10 Φεβρουαρίου στο Bios. Πρόκειται για το έργο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ που παρουσιάζει η ομάδα Ubuntu διασκευασμένο για το θέατρο.
Η Οκτωβριανή Επανάσταση μόλις έχει γίνει και οι μπολσεβίκοι έχουν επικρατήσει. Το καθεστώς προσπαθεί να κάνει τα πρώτα του βήματα στη μεγάλη μετατσαρική Ρωσία. Σε εκείνη ακριβώς την εποχή που ο πολιτικοκοινωνικός βίος έχει αναποδογυρίσει αναφέρεται το έργο του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ «Διαβολιάδα», αποτελούμενο από πέντε σατιρικά διηγήματα γεμάτα καυστικό χιούμορ με στόχο τη διακωμώδηση της νέας κατάστασης. Κυκλοφόρησε το 1925 στη Μόσχα προκαλώντας σάλο, για να λογοκριθεί και εν τέλει να αποσυρθεί ως βλάσφημη δύο μήνες αργότερα και να μην κυκλοφορήσει ποτέ ξανά στη Σοβιετική Ενωση.
Είναι γνωστή η ταλαιπωρία που υπέστη ο συγγραφέας πληρώνοντας το ανεξάρτητο δημιουργικό πνεύμα του. Βασανίστηκε, περιθωριοποιήθηκε και συντρίφτηκε από τη δυσμένεια. Η μυστική αστυνομία τον παρακολουθούσε και τα έργα του διάβαζε «φανατικά» ο ίδιος ο Στάλιν. Ανάμεσά τους και το μυθιστόρημά του «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» το οποίο και λογοκρίθηκε.
Η ομάδα Ubuntu, μετά τη «Χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», επιστρέφει στο Βios με μια επίκαιρη πολιτική αλληγορία. Τι συμβαίνει όταν ο «εξαποδώ» αποφασίζει να χώσει τη μύτη του στις υποθέσεις μιας σοσιαλιστικής χώρας; Ο Μπουλγκάκοφ επιλέγει να χρησιμοποιήσει το σύμβολο του Διαβόλου και πλήθος αναγνωρίσιμων αρχετύπων. Με όχημα το θέμα του Φάουστ, την εξαγορά χρόνου, ιδεών, συνείδησης, δημιουργεί τη σάτιρα μιας τραγελαφικής κοινωνίας, στην οποία ελλοχεύει και σύντομα επικρατεί ολοκληρωτικά το απόλυτο χάος. Η λεγόμενη σοσιαλιστική αγωγή πάει περίπατο και οι πάντες εκδηλώνουν τον χειρότερο εαυτό τους κατευθυνόμενοι από «διαβολικές», υποτίθεται, δυνάμεις.
Μόσχα 1921. Ο Κορότκοφ είναι ένας ευαίσθητος, ήσυχος υπάλληλος που δουλεύει σ’ ένα εργοστάσιο σπίρτων κατέχοντας τη μόνιμη θέση του προϊσταμένου Γενικών Υποθέσεων. Λίγο πριν ο Λένιν εφαρμόσει τη ΝΕΠ (Νέα Οικονομική Πολιτική), σε περίοδο οικονομικής κρίσης, απολύεται ξαφνικά εξαιτίας ενός ασήμαντου λάθους. Προσπαθώντας να βρει το δίκιο του, αναζητεί τον διευθυντή απελπισμένα, ευελπιστώντας να ανατρέψει τη δυσμενή θέση του. Εν τω μεταξύ διαδραματίζονται συνεχώς πολλά παράδοξα συμβάντα. Οι προσπάθειές του θα αποτυγχάνουν και εκείνος θα απελπίζεται όλο και περισσότερο. Θα νιώθει ότι απέναντί του υψώνεται εχθρικά το σύστημα πολεμώντας τον από όλες τις διευθύνσεις.
«Ο καημένος ο Κορότκοφ μπλέκεται σ' ένα ιλιγγιώδες κυνηγητό, όπου η πεζή καθημερινότητα μπερδεύεται με την πιο τρελή και παράδοξη φαντασίωση», σημειώνει η σκηνοθέτις Ελεάνα Τσίχλη. «Μεταμορφώσεις, παραμορφωτικοί λαβύρινθοι και αντικείμενα που ζωντανεύουν συνιστούν το εφιαλτικό σύμπαν της αποπνικτικής καταδίωξης του ήρωα. Μέσα σ’ αυτό το «διαβολικό» περιβάλλον, όλοι οι χαρακτήρες ξεπηδούν από έναν γκροτέσκο κόσμο υπερβολής και δοκιμάζουν τα νεύρα του, τόσο που σταδιακά υποχωρεί ακόμη και η ικανότητά του να αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα. Ο δυστυχής πλέον Κορότκοφ δεν είναι σίγουρος για τίποτα: δεν θυμάται ούτε το όνομά του, η ίδια η ταυτότητά του δεν του ανήκει πια. Παλεύει με ένα σύστημα δαιδαλώδες και αήττητο, με έναν μηχανισμό που τον παγιδεύει αέναα και του επιτίθεται ανελέητα. Μόνη λύση διαφυγής από τον εφιάλτη φαντάζει μια απελπισμένη ηρωική έξοδος. Μόνο που τώρα δεν ξέρει καν αν καταδιώκεται ή αν καταδιώκει»…
* ΙNFO: Bios (Πειραιώς 84, τηλ.: 210 3425335). «Διαβολιάδα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ. Μετάφραση: Ελσα Ανδριανού – Ελεάνα Τσίχλη. Σκηνοθεσία: Ελεάνα Τσίχλη. Δραματουργική επεξεργασία: Ελσα Ανδριανού. Επιμέλεια κίνησης: Αταλάντη Μουζούρη. Σκηνικά – κοστούμια: Τίνα Τζόκα. Επιμέλεια μουσικής: Ubuntu. Παίζουν: Αναστασία Γιαννάκη, Γιάννης Δενδρινός, Φώτης Λαζάρου, Αρης Λάσκος, Κατερίνα Λάττα, Γιώργος Νούσης, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Αποστόλης Ψαρρός. Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00 – Εισιτήρια: 10 ευρώ.
