* Η πρώτη σελίδα της στήλης φιλοξενεί τη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο καθηγητής Βιολογίας και Βιοηθικής Κίτσος Λούης, με αφορμή μια εκδήλωση-συζήτηση για τον ηθικό, κοινωνικό και νομικό αντίκτυπο της διευρυνόμενης εφαρμογής της γενετικής μηχανικής και των βιοτεχνολογιών στους πιο θεμελιώδεις τομείς της ανθρώπινης ζωής. Επιστημονική εκδήλωση που θα είναι ανοιχτή στο κοινό.

* Στη δεύτερη σελίδα θεωρήσαμε ότι θα ήταν χρήσιμο να παρουσιάσουμε μερικά σημαντικά βιβλία στα οποία αναλύονται εκτενώς τα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα που θίξαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα μας για την ομοφυλοφιλία. Η επιλογή των βιβλίων έγινε με κριτήριο την πρωτοτυπία και την επαρκή τεκμηρίωση των θεμάτων που πραγματεύονται, και βέβαια την άριστη μεταφορά τους στη γλώσσα μας.

Γράφει ο Σπύρος Μανουσέλης

Με αφορμή την πρόσφατη δημοσίευση του συλλογικού έργου «Θέματα Βιοηθικής», οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης οργανώνουν μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση-συζήτηση με θέμα: «Η ζωή, η κοινωνία και η φύση μπροστά στις προκλήσεις των Βιοεπιστημών». Η εκδήλωση, ανοιχτή στο κοινό, θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 27 Ιανουαρίου, στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Βασιλέως Κωνσταντίνου 48).

Σε αυτή την εκδήλωση θα μιλήσουν διαπρεπείς Ελληνες επιστήμονες: ο Σπύρος Σημίτης, καθηγητής Νομικής και διευθυντής του Institute for Advanced Studies for Humanities, ο Στέφανος Γερουλάνος, καθηγητής Ιστορίας της Ιατρικής, ο Λευτέρης Ζούρος, καθηγητής Βιολογίας, και η Σταυρούλα Τσινόρεμα, καθηγήτρια Φιλοσοφίας & Βιοηθικής, ενώ τη συζήτηση θα συντονίσει ο καθηγητής Βιολογίας και Βιοηθικής Κίτσος Λούης.

Ζητήσαμε από τον Κ. Λούη, που επιμελήθηκε μαζί με τη Στ. Τσινόρεμα το βιβλίο, να μας μιλήσει για τις ηθικές διαστάσεις των βιοτεχνολογιών, προϊδεάζοντάς μας έτσι για μερικά από τα θέματα που θα αναλυθούν εκτενέστερα στην εκδήλωση.

• Εχετε αναλάβει τον συντονισμό μιας εκδήλωσης-συζήτησης με θέμα «Η ζωή, η κοινωνία και η φύση μπροστά στις προκλήσεις των βιοεπιστημών», η οποία θα γίνει την επόμενη Δευτέρα. Με ποια έννοια οι εξελίξεις των βιοεπιστημών αποτελούν σήμερα πρόκληση ή και απειλή για τον μέλλον της ζωής;

Το αν οι εξελίξεις των βιοεπιστημών αποτελούν πρόκληση ή απειλή εξαρτάται από το αν κάποιος βλέπει το ποτήρι μισογεμάτο ή μισοάδειο. Ως ενεργός ερευνητής στη μοριακή γενετική (και αισιόδοξος από φύση), για μένα ισχύει αναγκαστικώς το πρώτο, αν και οφείλω να εξειδικεύσω την απάντησή μου.

Δεν παραγνωρίζω πως είναι δυνατό τόσο ένα ερευνητικό εύρημα όσο και ένα καινοτόμο προϊόν να χρησιμοποιηθούν με «κακό» αποτέλεσμα, είτε εσκεμμένως είτε από αμέλεια. Ενα από τα καλύτερα παραδείγματα γι’ αυτό είναι η θαλιδομίδη: ένα εξαιρετικό ψυχοφάρμακο, οι παρενέργειες του οποίου δεν εξετάστηκαν ικανοποιητικώς, οδήγησε πριν από 50-60 χρόνια στη γέννηση χιλιάδων παιδιών χωρίς άκρα ή με ατελώς αναπτυγμένα άκρα. Κι όμως, σήμερα το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται με επιτυχία στη θεραπεία διαφόρων νόσων (άσχετων με την αρχική ένδειξη), βεβαίως με ιατρική παρακολούθηση και όχι πια χωρίς συνταγή, όπως γινόταν τότε ακόμα και στη Γερμανία.

Το γιατί τώρα οι έρευνες στις επιστήμες της ζωής, σε αντίθεση με τις άλλες φυσικές επιστήμες (π.χ. χημεία, φυσική κτλ.) προκαλούν τέτοια ερωτήματα και ανησυχίες, οφείλεται κυρίως στη σημερινή μεγάλη ταχύτητα απόκτησης ερευνητικών αποτελεσμάτων. Αυτή η πραγματικότητα οδηγεί είτε σε μη κατανόηση είτε σε εσφαλμένη κατανόηση του τι σημαίνουν τα «νέα» αυτά ευρήματα και σε αντιδράσεις της κοινωνίας που βασίζονται, σε μεγάλο βαθμό, στον φόβο του αγνώστου.

Με λίγα λόγια λοιπόν, αν υπήρχε καλύτερη ενημέρωση θα εξέλειπε ο φόβος, και η κοινωνία θα επικεντρωνόταν σε πιο παραγωγικά ερωτήματα, όπως, φέρ’ ειπείν, με ποιον τρόπο μπορούν οι βιοεπιστήμες να βοηθήσουν να γίνει ο κόσμος «καλύτερος»: αυτό θεωρώ καλώς εννοούμενη πρόκληση! Οσο για την απειλή για το μέλλον της ζωής, ποτέ δεν κατάλαβα γιατί οι βιολόγοι θεωρούνται από πολλούς δυνητικοί κακούργοι, και μάλιστα με αυτοκτονικές τάσεις, αφού και αυτοί και τα παιδιά τους θα ήταν μεταξύ των χαμένων αν περνούσαν οι εγκληματικές ιδέες τους.

• Η βιοηθική σκέψη αναπτύσσεται ως απάντηση και προβληματισμός για τις νέες τεχνολογικές εφαρμογές των βιοεπιστημών. Ποιοι, κατά τη γνώμη σας, είναι σήμερα οι πιο απειλητικοί τομείς έρευνας και ποιες οι πιο ανησυχητικές εφαρμογές της βιοτεχνολογίας;

Αδυνατώ να μιλήσω για απειλητικούς τομείς έρευνας, απλούστατα γιατί δεν πιστεύω πως εκ προοιμίου έχουμε το δικαίωμα να χαρακτηρίσουμε έναν κλάδο της επιστήμης κακό ή καλό. Συμφωνώ, αντιθέτως, πως υπάρχουν πολλές, εν δυνάμει ανησυχητικές εφαρμογές της βιοτεχνολογίας. Κλασικό παράδειγμα αυτών αποτελεί η ευγονική σε όλες της τις εκφάνσεις: έχει κάποιος το δικαίωμα να αποφασίζει αν ένα ακόμα αγέννητο άτομο (ή μερικά ή το σύνολο ενός πληθυσμού) θα πρέπει ή όχι στο μέλλον να κατέχει κάποιες γενετικώς υπαγορευμένες ιδιότητες; Επίσης, ποιες θα είναι αυτές και ποιος θα τις καθορίζει;

Προσωπικώς διαφωνώ ολοκληρωτικώς με την ευγονική. Αλλά δεν θέλω παραλλήλως να γενικεύσω τη διαφωνία μου αυτή και έξω από τη στενή σφαίρα του ανθρώπου. Η κοινωνία μέχρι σήμερα δεχόταν τη γενετική βελτίωση για ζώα και φυτά (βλ. αγροτικά προϊόντα, εξημέρωση ζώων κ.ο.κ.), χωρίς μάλιστα να διαφοροποιεί συνήθως τούτη την άποψη. Σήμερα όμως, ενώ εξακολουθεί να αποδέχεται από ηθικής σκοπιάς την «κλασική» βελτίωση, απορρίπτει τη χρήση τεχνικών μοριακής γενετικής (π.χ. τα λεγόμενα «μεταλλαγμένα») όχι στη βάση μιας καθαρώς ηθικής επιχειρηματολογίας, αλλά λόγω του προαναφερθέντος φόβου: αν φάω μακαρόνια από γενετικώς τροποποιημένο σιτάρι, θα πάθω κάτι; Ενώ έχω διαμορφωμένη γνώμη στο θέμα αυτό, δεν θα επεκταθώ περισσότερο, γιατί δεν πιστεύω πως είμαι ο πλέον ειδικός.

Θα συνεχίσω όμως την απάντησή μου σχετικά με πιθανώς ανησυχητικές εφαρμογές της βιοτεχνολογίας λέγοντας πως είμαι καθολικώς αντίθετος στην ηλίθια έρευνα: παραδείγματος χάριν, σε τι αποσκοπεί η μη εφικτή, ακόμα, κλωνοποίηση του ανθρώπου; Εκτός της βλακώδους σύλληψης πως ένας από εμάς είναι τόσο τέλειος που πρέπει το γονιδίωμά του να υπάρχει για πάντα, η κλωνοποίηση του ανθρώπου αποδεικνύει και την έλλειψη γνώσεων γενετικής: ως ιδέα και μόνο, ο κλωνοποιητέος απορρίπτει την επίδραση του περιβάλλοντος στη διαμόρφωση ενός οποιουδήποτε οργανισμού περιλαμβανομένου και του εαυτού του.

• Ως ερευνητής ευαίσθητος στα βιοηθικά προβλήματα θεωρείτε σκόπιμη την αποφυγή ή και την αναστολή ορισμένων βασικών ερευνών, ή μήπως οι απαγορεύσεις πρέπει να αφορούν αποκλειστικά τις εφαρμογές τους;

Φαινομενικώς μεν δύσκολη ερώτηση, αλλά εύκολη η απάντηση: Αν, και τονίζω το «αν», υπάρξουν απαγορεύσεις, τότε αυτές θα πρέπει να αφορούν μόνο πιθανές εφαρμογές και όχι γενικώς πεδία έρευνας. Ειδικώς για τη βασική έρευνα η απαγόρευση σημαίνει πως αυτός που την αποφασίζει γνωρίζει από πριν και το (μη επιθυμητό) αποτέλεσμά της, διαφορετικώς γιατί να την απαγορεύσει; Εφόσον όμως η εποχή των μάντεων έχει περάσει προ πολλού και άρα ουδείς γνωρίζει το μέλλον, μια απαγόρευση μπορεί να βασίζεται μόνο σε μεταφυσικά επιχειρήματα. Χρησιμοποιώ εδώ τον όρο «μεταφυσικός» με τη μοντέρνα του έννοια, δηλαδή αναφέρομαι σε επιχειρήματα που σχετίζονται με πίστη (όχι απαραιτήτως θρησκευτική) ή παρεμφερή.

Από την άλλη πλευρά, είμαι 100% υπέρ της υιοθέτησης κανόνων στην έρευνα των επιστημών της ζωής (και όχι μόνο) με σκοπό την προστασία της υγείας των ερευνητών και του περιβάλλοντος με την πιο πλατιά έννοια.

Είμαι λοιπόν απολύτως σύμφωνος με τον αυτοπεριορισμό στην έρευνα σε θέματα και διαδικασίες των οποίων η ασφάλεια δεν έχει ακόμα αποδειχθεί, όπως, επί παραδείγματι, αποφασίστηκε το 1975 από τους ίδιους τους ερευνητές στη μοριακή βιολογία και γενετική στην περίφημη διάσκεψη (conference) του Asilomar: Οι ίδιοι οι επιστήμονες που δούλευαν χρησιμοποιώντας ανασυνδυασμένο DNA «απαγόρευσαν» στον εαυτό τους να διεξάγουν τα πειράματα που σχετίζονταν με εξαιρετικώς παθογόνους οργανισμούς μέχρι να υπάρξουν εξειδικευμένα ασφαλή εργαστήρια και, κυρίως, να αποδειχθεί η ασφάλεια των πειραματικών τεχνικών και των αποτελεσμάτων.

Θα μου επιτραπεί βεβαίως να αναφέρω εδώ πως άλλο τα Αμερικανάκια κι άλλο η Ελλάδα. Οπως βλέπουμε και από την επαναλαμβανόμενη κάθε μερικά χρόνια απαγόρευση του καπνίσματος, οι απαγορεύσεις ισχύουν για τους βλάκες και τους αφελείς.

• Σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες η ανάπτυξη της βιοηθικής παιδείας και έρευνας αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την ορθολογική διαχείριση και την ασφαλή εφαρμογή των βιοτεχνολογιών. Ποια είναι και πώς προάγεται η βιοηθική παιδεία και έρευνα στον τόπο μας;

Θα αναφέρω αμέσως με ενθουσιασμό και υπερηφάνεια πως είμαι ιδρυτικό μέλος του πρώτου στην Ελλάδα, και ακόμα μοναδικού, θεσμοθετημένου μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών στη βιοηθική. Χάρη στη συνεργασία τεσσάρων τμημάτων του Πανεπιστημίου Κρήτης (Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών, Κοινωνιολογίας, Ιατρικής και Βιολογίας), ξεκινήσαμε πριν από 10 χρόνια και συνεχίζουμε την εκπαίδευση στην επιστήμη της βιοηθικής.

Οι φοιτητές μας είναι απόφοιτοι διαφορετικών τμημάτων από όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Εκτός από τα προαναφερθέντα τμήματα, έχουν πτυχία Νομικής, Θεολογίας, Νοσηλευτικής και άλλων. Κατά τα λοιπά, όμως, τα πράγματα δεν πάνε καλά γιατί, όπως γνωρίζουμε, ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη.

Στα προπτυχιακά προγράμματα ιατρικής και βιοεπιστημών, τα οποία γνωρίζω καλύτερα, με εξαίρεση την αποσπασματική διδασκαλία θεμάτων βιοηθικής στο πλαίσιο άλλων μαθημάτων, συνήθως κατ’ επιλογήν, υπάρχει απόλυτη «σιωπή» στο πεδίο. Επιπλέον, αν ειπωθεί κάτι στα σχολεία, αυτό θα είναι λόγω της ευαισθησίας και των ανησυχιών του καθηγητή. Ακόμα και η εξέλιξη, παρά το ότι αποτελεί μέρος της διδακτέας ύλης, σπάνια διδάσκεται στο Λύκειο λόγω… έλλειψης χρόνου.

Θα χρησιμοποιούσα κάποιον (ειρωνικό) αφορισμό για να κλείσω το θέμα εδώ αν δεν υπήρχε ακόμα ένα υπαρκτό, πρακτικό πρόβλημα που αξίζει να αναφερθεί: Η αρμόδια για την έρευνα Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απαιτεί όλες οι ερευνητικές προτάσεις σε θέματα επιστημών ζωής που υποβάλλονται να περιέχουν τόσο την αναλυτική περιγραφή τυχόν βιοηθικών προβλημάτων όσο και τις προτάσεις για την αντιμετώπισή τους, αλλά και, επιπλέον, να έχουν την άδεια της αρμόδιας επιτροπής βιοηθικής του πανεπιστημίου/ερευνητικού ιδρύματος που καταθέτει την πρόταση.

Βεβαίως, ανάλογες και πιθανώς πιο σημαντικές οδηγίες και περιορισμοί ισχύουν και για διάφορα καθημερινά θέματα στην ιατρική πράξη (π.χ. μεταμοσχεύσεις, θέματα ζωής και θανάτου στις ΜΕΘ κτλ.). Ποια είναι όμως τα μέλη των επιτροπών αυτών και ποιες οι γνώσεις τους στη βιοηθική; Θα σταματήσω εδώ χωρίς να απαντήσω στο ερώτημα που έθεσα, ελπίζοντας πως, κάποτε, κάποιος ή κάποιοι θα ευαισθητοποιηθούν…

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

Φυλλομετρώντας την αποδόμηση του φύλου

Thomas Laqueur

Κατασκευάζοντας το φύλο

Σώμα και κοινωνικό φύλο από τους αρχαίους Ελληνες έως τον Φρόιντ

μτφρ. Πελαγία Μαρκέτου

πρόλογος Κ. Γιαννακόπουλος

εκδ. «Πολύτροπον», σελ. 404

Σε αυτό το σημαντικό βιβλίο ο Τόμας Λακέρ, επιφανής ιστορικός στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ, επιχειρεί με, ομολογουμένως, μεγάλη επιτυχία να περιγράψει το πώς η δυτική σκέψη επιχείρησε όχι μόνο να εννοιολογήσει αλλά και να επιβάλει τις έμφυλες ταυτότητες και διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών. Πώς δηλαδή περάσαμε, κατά τον 18ο αιώνα, από αυτό που ο Λακέρ περιγράφει ως το «μοντέλο του ενιαίου φύλου», το πρότυπο του οποίου ήταν φυσικά ο άνδρας, στο διπολικό και ανταγωνιστικό μοντέλο των δύο φύλων που επικρατεί έως σήμερα.

Με τρόπο γοητευτικό ο συγγραφές ανατρέχει σε πλήθος ιστορικών και ανθρωπολογικών τεκμηρίων ώστε να ανασυγκροτήσει, βήμα προς βήμα, την κοινωνική-πολιτισμική κατασκευή της έννοιας του φύλου στην ανθρώπινη ιστορία. Ετσι τεκμηριώνει επαρκώς ότι πριν από τα τέλη του 17ου αιώνα το βιολογικό σώμα των ανδρών και των γυναικών δεν ήταν μια οντολογική κατηγορία αλλά μια κοινωνική κατηγορία: οι βιολογικές και σωματικές διαφορές μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν μόνο επιφαινόμενα της θεμελιωδέστερης κοινωνικής τους διαφοροποίησης!

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πολυάριθμες σελίδες που αφιερώνει στον τρόπο θεώρησης των ανατομικών και των φυσιολογικών διαφορών των δύο φύλων από την αρχαιότητα μέχρι τον 19ο αιώνα. Αυτές οι σελίδες αναδεικνύουν το πώς οι επιστημονικές περιγραφές των ανθρώπινων σωμάτων δεν είναι ποτέ ουδέτερες ή αντικειμενικές αλλά, αντίθετα, επηρεάζονται και εμποτίζονται από τις ιστορικές-πολιτισμικές προκαταλήψεις της εποχής. Η καλοδουλεμένη και επιμελημένη μετάφραση εμπλουτίζεται από τον κατατοπιστικό πρόλογο του Κ. Γιαννακόπουλου.

…………………………………………

Judith Butler

Αναταραχή φύλου

Ο φεμινισμός και η ανατροπή της ταυτότητας

μτφρ. Γιώργος Καράμπελας

εισαγωγή & επμ. Βενετία Κάντσα

επίμετρο Αθηνά Αθανασίου

εκδ. «Αλεξάνδρεια», σελ. 231

Η Τζούντιθ Μπάτλερ θεωρείται σήμερα μια από της σημαντικότερες και πιο πρωτότυπες φεμινίστριες φιλοσόφους της εποχής μας. Το συγκεκριμένο βιβλίο χαιρετίστηκε ως η πιο ριζική και ανανεωτική πράξη μετά τη μεγάλη τομή που επέφερε η δημοσίευση του «Δεύτερου φύλου» της Σιμόν ντε Μποβουάρ.

Το βιβλίο «Αναταραχή φύλου» είναι μια συστηματική και διαυγής κριτική όχι μόνο των ετεροφυλοφιλικών εμμονών και προκαταλήψεων της ανθρώπινης σκέψης αλλά και των θεωρητικών προϋποθέσεων της δήθεν προοδευτικής φεμινιστικής διάκρισης του «κοινωνικού» φύλου (gender) από το «βιολογικό» φύλο (sex).

Πέρα από τους συνήθεις και απλοϊκούς αναγωγισμούς του φύλου των ανθρώπων είτε στη βιολογία είτε στην κοινωνία, η Μπάτλερ εισηγείται μια ριζικά αντιουσιολογική θεώρηση και προτείνει να «αποφυσικοποιήσουμε», δηλαδή να αποβιολογικοποιήσουμε την έννοια του φύλου: το «βιολογικό» φύλο όχι μόνο δεν καθορίζει αιτιακά το «κοινωνικό» φύλο αλλά, αντίθετα, τόσο το βιολογικό όσο και το κοινωνικό φύλο αποτελούν ιστορικοκοινωνικές πολιτισμικές κατασκευές που ενισχύονται αμοιβαία επειδή εκδηλώνονται επιτελεστικά.

Συνεπώς, η ιδέα μιας «προλογοθετικής» και άρα βιολογικά προκαθορισμένης έμφυλης ταυτότητας, σύμφωνα με την Μπάτλερ, δεν είναι τίποτε άλλο από μια επιβεβλημένη και κανονιστική μυθοπλασία. Στόχος του βιβλίου, όμως, δεν είναι μόνο να ανατρέψει τις διφυλετικές προκαταλήψεις, αλλά και να διευρύνει τις αντιλήψεις μας σχετικά με το τι είναι και πώς κατασκευάζεται το «φύλο» στις σημερινές κοινωνίες. Μολονότι ιδιαίτερα απαιτητική, η γραφή της Μπάτλερ αποδόθηκε άψογα στα ελληνικά, ενώ ο πρόλογος και το επίμετρο συμβάλλουν στην κατανόηση του κειμένου.

…………………………………………

Ανθολογία

Φεμινιστική Θεωρία

και πολιτισμική κριτική

επμ. & εισγ. Αθηνά Αθανασίου

εκδ. «νήσος», σελ. 621

Αυτή η ανθολογία σημαντικότατων δοκιμίων εντάσσεται στην πολύτιμη σειρά «Υλικά» των εκδόσεων νήσος, στην οποία συγκεντρώνονται και μεταφράζονται διάσημα άρθρα και δοκίμια γύρω από ένα θέμα.

Τα δοκίμια που ανθολογήθηκαν από την Αθ. Αθανασίου σε αυτόν τον τόμο έχουν γραφτεί από επιφανείς διεθνώς φεμινίστριες διανοουμένους (ανθρωπολόγους, κοινωνιολόγους, φιλοσόφους) που έχουν ασκήσει (και ασκούν) μεγάλη επιρροή στη σύγχρονη σκέψη.

Τα περισσότερα κείμενα επιχειρούν να αποδομήσουν τα κοινωνικά μυθεύματα και τις πρακτικές της διπολικής ετεροφυλοφιλικής ταυτότητας και των ανταγωνιστικών σχέσεων που αυτή συνεπάγεται. Μέσα από τη συστηματική αποδόμηση και αποδιάρθρωση της επιβεβλημένης -αλλά καθόλου αυτονόητης- διφυλετικής πολιτικής οι συγγραφείς αποβλέπουν στην οριστική εγκατάλειψη των γνωστών δυϊστικών αντιπαραθέσεων: άνδρας-γυναίκα, ετερο-ομο, δημόσιο-ιδιωτικό. Πολύ κατατοπιστική και η εκτενής εισαγωγή της Αθηνάς Αθανασίου που αναδεικνύει όχι μόνο την πολιτισμική βαρύτητα των κειμένων που η ίδια ανθολογεί, αλλά τονίζει και την άμεση πολιτική-ανατρεπτική σημασία τους.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Matt Ridley

Η κόκκινη βασίλισσα

μτφρ. και επμ. Παναγιώτης Δεληβοριάς

εκδ. «Κάτοπτρο», σελ. 612

Το βιβλίο αυτό είναι μια πολύ καλή επιλογή για όποιον αναζητά μια εκτενή παρουσίαση της καθιερωμένης επιστημονικής προσέγγισης του διφυλετικού σεξ.

Το υπογράφει ο Βρετανός Ματ Ρίντλεϊ, ένας από τους πλέον επιφανείς διεθνώς επιστήμονες-δημοσιογράφους και συγγραφέας άλλων έξι πολύ επιτυχημένων επιστημονικών βιβλίων.

Στόχος του είναι να διερευνήσει πώς οι σύγχρονες βιολογικές επιστήμες –εξελικτική βιολογία, μοριακή γενετική, ηθολογία, νευροβιολογία– αρχίζουν, για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, να διαφωτίζουν το αίνιγμα της ανθρώπινης φύσης. Κεντρική θέση του συγγραφέα είναι πάντως ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε την ανθρώπινη φύση αν πρώτα δεν καταλάβουμε πώς εξελίχθηκε και, όπως υποστηρίζει, είναι αδύνατο να κατανοήσουμε πώς εξελίχθηκε χωρίς να κατανοήσουμε τον αποφασιστικό ρόλο της ανθρώπινης σεξουαλικότητας.

Ανάμεσα στις αρετές του βιβλίου θα πρέπει να συνυπολογιστούν η κομψότητα και η σαφήνεια ενός συντηρητικού επιστημονικού λόγου που κινείται πέρα από τις «καθώς πρέπει» συμβάσεις της πολιτικής ορθότητας.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Ποιος είναι

Ο Κίτσος Λούης σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Μάρμπουργκ, έλαβε διδακτορικό δίπλωμα στην κυτταρική βιολογία από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και ασχολείται ερευνητικώς με τη μοριακή γενετική και τη βιολογία των τροπικών νόσων. Ηταν μεταδιδακτορικός υπότροφος στα Πανεπιστήμια της Βασιλείας και του Πρίνστον, και από το 1983 είναι ερευνητής στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας (IMBB-ITE) και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.

Ιδρυτικό μέλος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοηθική» του Πανεπιστημίου Κρήτης, του οποίου διατέλεσε αναπληρωτής διευθυντής. Είναι μέλος πολλών διεθνών και ελληνικών επιτροπών και εκλεγμένο μέλος της ΕΜΒΟ.