Ο διάσημος και πολυδιαβασμένος Γερμανός συγγραφέας θα παρουσιάσει αύριο στον «Ιανό» το νέο του μυθιστόρημα «F». Σχετίζεται άμεσα με την οικονομική κατάσταση στη Ε.Ε και τις ψευδαισθήσεις που κατέρρευσαν. Ηρωές του είναι τρία αδέλφια και ο πατέρας τους, που έχουν θεμελιώσει τη ζωή τους στην απάτη
Της Νόρας Ράλλη
Ο Γερμανός συγγραφέας, με πωλήσεις εκατομμυρίων σε όλο τον κόσμο και μεταφράσεις των βιβλίων του που ξεπερνούν τις 45 γλώσσες, έρχεται αύριο στον «Ιανό», καλεσμένος του Ανταίου Χρυσοστομίδη. Θα μιλήσει για το καινούργιο του μυθιστόρημα «F». Η ιστορία του ξεκινά και εξελίσσεται στις αρχές της οικονομικής κρίσης, το 2008. Ο Κέλμαν αφηγείται τις περιπέτειες τριών αδερφών και του πατέρα τους. Ολοι τους έχουν θεμελιώσει τη ζωή τους στην απάτη. Ομως μια τυχαία στιγμή μπορεί να αποβεί μοιραία για τους ίδιους και τους γύρω τους.
Το βιβλίο παρέμεινε για εβδομάδες στις πρώτες θέσεις των ευπώλητων της γερμανικής βιβλιαγοράς, όπως εξάλλου και τα προηγούμενα του νεαρού Γερμανού συγγραφέα. Ο Ντάνιελ Κέλμαν, 39 χρόνων σήμερα, θεωρείται το νέο μεγάλο ταλέντο της σύγχρονης ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα το 1997, σε ηλικία 22 χρόνων, και πολύ γρήγορα έγινε γνωστός.
«Τα πάντα με επηρεάζουν – πραγματικά νιώθω πως οτιδήποτε μπορεί δυνητικά να χρησιμοποιηθεί σε κάποια από τις ιστορίες μου! Πόσο μάλλον η κρίση!» δηλώνει. Μας εξομολογείται πως ανυπομονεί να έρθει ξανά στην Ελλάδα, αλλά και πως ήταν σοκ για τον ίδιο η πορεία της χώρας τα τελευταία 4 χρόνια…
• Στο προηγούμενο βιβλίο σας, που μεταφράστηκε στα ελληνικά («Φήμη», 2009), κινείστε μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, περιπέτειας, αναζήτησης και απώλειας της ταυτότητας. Φαίνεται πως αυτό το συγγραφικό μοτίβο σας ελκύει. Είναι στ’ αλήθεια έτσι;
«Ακριβώς έτσι είναι. Κατά κάποιον τρόπο, βέβαια, το «F» είναι πιο πολύπλοκο, ταυτόχρονα όμως και πιο παραδοσιακό, ίσως έχει μία πιο κλασική αφήγηση από το προηγούμενο. Και τα δύο βιβλία, όμως, στηρίζονται στην ίδια δομή: τις συνδέσεις μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας. Στον ιδανικό μου αναγνώστη αρέσει να ανακαλύπτει κρυφές συνδέσεις μεταξύ των κεφαλαίων του βιβλίου. Ενθουσιάζεται, για παράδειγμα, όταν η ίδια κατάσταση επαναλαμβάνεται δύο φορές, αλλά από εντελώς διαφορετική οπτική! Κάτι τέτοια «τρικ» με ξετρελαίνουν να τα βλέπω σε ταινίες ή σε βιβλία, γι’ αυτό τα χρησιμοποιώ και εγώ ο ίδιος».
• Στο «F» περιγράφεται η σχέση τριών αδελφών (απατεώνων) και του πατέρα τους. Πώς συνδυάζεται αυτό με την απότομη αποκάλυψη –μέσω της κρίσης- του ψεύδους στο οποίο ζούσε ο δυτικός κόσμος;
«Η κρίση μάς αποκάλυψε – και πλέον το ξέρουμε πολύ καλά – ότι με ψέματα και απατεωνιές μπορείς να επηρεάσεις αρνητικά όλο τον κόσμο σχεδόν! Βέβαια, δεν είναι κάτι που δεν ξέραμε. Απλώς, από το 2008 και μετά έγινε φανερό σε όλους μας. Ξαναθυμηθήκαμε αυτή την παλιά αλήθεια, που είχαμε κρύψει πίσω από τις σκέψεις και τις πράξεις μας. Ωστόσο, η έκβαση της κρίσης δεν είναι ούτε ψευδαίσθηση ούτε προϊόν της φαντασίας μας, ούτε κάτι για το οποίο μπορούμε να μιλάμε με όρους μεταμοντέρνας σχετικότητας. Στη Νότια Ευρώπη υπάρχει μία ολόκληρη «χαμένη γενιά» – νέοι άνθρωποι, οι οποίοι δεν έχουν καμία δυνατότητα να ζήσουν αξιοπρεπώς από την εργασία τους, χωρίς οι ίδιοι να έχουν φταίξει κάπου! Αν δεν είναι αυτό πραγματική τραγωδία, δεν ξέρω τι είναι».
• Είναι και η λογοτεχνία μια μορφή αυταπάτης;
«Είναι αυτή η μορφή της αυταπάτης που είναι αναγκαία σχεδόν για να μπορέσουμε να καταλάβουμε τον κόσμο στον οποίο ζούμε, για να αποκτήσουμε ένα πιο κοφτερό βλέμμα, μια πιο κριτική ματιά. Η λογοτεχνία μας βοηθάει να αποδράσουμε και ταυτόχρονα να κατανοήσουμε πληρέστερα την πραγματικότητα, που μας περιβάλλει. Απίστευτο δεν είναι;»
• Το χιούμορ και η φαντασία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά του λογοτεχνικού σας ύφους. Είναι αυτά τα σωστά εργαλεία που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει και ο αναγνώστης για να προσεγγίσει τα γραπτά σας, ίσως και τον τρόπο σκέψης σας;
«Το χιούμορ και η φαντασία! Μα και βέβαια. Αυτά χρειάζεται κανείς για να καταλάβει όχι μόνο αυτά που γράφω αλλά και κάθε τι που ζω. Τα πάντα στη ζωή μου».
• Εχετε σπουδάσει φιλοσοφία στο παρελθόν. Ακολουθείτε κάποια;
«Οπως ξαναείπα, επηρεάζομαι σχεδόν από τα πάντα. Ο,τι ζω, ό,τι μου διηγούνται, ό,τι έχω μάθει και μαθαίνω. Ωστόσο, αν με ρωτάτε για τη δική μου φιλοσοφία ζωής, όχι μόνο δεν έχω καταλήξει, δεν είμαι καν κοντά. Πρόκειται για ένα πρότζεκτ τόσο μεγάλο όσο και η ίδια η ζωή. Αφήστε, που εξακολουθώ να νιώθω σαν να μην καταλαβαίνω τίποτε ακόμη. Εύχομαι να είχα περισσότερες γνώσεις, να ήξερα πιο πολλά…»
• Πόσο σπουδαίο ή πόσο επικίνδυνο είναι να γίνεσαι τόσο γνωστός, τόσο νωρίς, τόσο νέος;
«Ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας, Ε. Λ. Ντόκτοροου, μου είχε πει κάποτε: “Αν γίνεις γρήγορα γνωστός, θα σου κάνει πολύ κακό σαν συγγραφέα. Αν πάλι, μείνεις άσημος και κανείς δεν σε μάθει, αν δεν κάνεις ούτε μία επιτυχία, και αυτό πολύ κακό θα σου κάνει. Η αλήθεια είναι πως ό,τι και να σου συμβεί, για κακό θα είναι!”. Ε, δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο μαζί του».
• Με ποιο θέμα θα θέλατε να ασχοληθείτε στο επόμενο βιβλίο σας; Ισως με κάτι που σας φοβίζει κάπως;
«Δεν ξέρω από πού παίρνετε πληροφορίες, μα ακριβώς αυτό είναι το θέμα μου! Είναι κάτι που με φοβίζει, όπως λέτε. Ωστόσο, δεν θα πω περισσότερα, καθώς είμαι τρομερά προληπτικός και πιστεύω πως αν μιλήσω πολύ νωρίς για τα καινούργιο μου βιβλίο, θα το καταστρέψω».
• Πιστεύετε πως η Ευρώπη είναι καλύτερη τώρα, που δρα ως ολότητα; Ζείτε στο κέντρο της και ταξιδεύετε συνέχεια. Είναι καλύτερα για τους πολίτες της;
«Παρ΄όλα τα λάθη και τα προβλήματα, ακόμη πιστεύω πως η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι ένα υπέροχο βήμα και πολύ σημαντικό. Ισως το πρόβλημα να μην είναι ότι προχώρησε πάρα πολύ, αλλά ότι δεν έχει προχωρήσει όσο θα έπρεπε. Ολος ο κόσμος τρελάθηκε, καθώς οι τράπεζες και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί ήταν πλήρως ανεξέλεγκτοι. Δεν υπήρχαν αρκετοί περιορισμοί, αρκετοί κανόνες. Αυτό ήταν λάθος. Ωστόσο, αυτό δεν αλλάζει το γεγονός πως στην Ευρώπη έχουμε ειρήνη! Δεν υπάρχουν πλέον συρράξεις ανάμεσα σε κράτη της Ε.Ε. Και αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο κατόρθωμα. Και πραγματικά πιστεύω πως κάποια στιγμή στο μέλλον, θα φτάσουμε να μιλάμε για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Και για να μην παρεξηγηθώ: τίποτα από όλα αυτά δεν θα είχε νόημα, αν η Ελλάδα βρίσκονταν έξω από μία τέτοια ένωση. Η ίδια η Ευρώπη, εξάλλου, είναι ελληνικό δημιούργημα».
• Στην Ελλάδα ήρθατε πάλι το 2009. Ωστόσο, τα τελευταία 4 χρόνια έχουν αλλάξει πολλά στη χώρα μας. Τι θυμάστε από τότε και ποιες οι προσδοκίες σας σήμερα;
«Πέρασα τόσο όμορφα όταν βρέθηκα στην Ελλάδα το 2009, που τα όσα δραματικά ακολούθησαν για τη χώρα αυτή μετά, ήταν πραγματικό σοκ για μένα. Στ’ αλήθεια, δεν ξέρω τι να περιμένω αυτή τη φορά. Νιώθω όμως μεγάλη χαρά που με κάλεσαν στην Αθήνα για την παρουσίαση του βιβλίου μου. Δεν περίμενα να υπάρχει αναγνωστικό ενδιαφέρον για ξενόγλωσση λογοτεχνία. Είμαι πολύ χαρούμενος που αποδείχθηκα λάθος».
* Από τις εκδόσεις Καστανιώτη και πάντα σε μετάφραση Κώστα Κοσμά, κυκλοφορούν και τα προηγούμενα βιβλία του: «Η μέτρηση του κόσμου» (2007), «Εγώ και ο Kαμίνσκι» (2008) και «Φήμη» (2009).
* INFO: Αύριο, Τρίτη 28 Ιανουαρίου, στις 8.30 μ.μ., θα γίνει παρουσίαση του τελευταίου βιβλίου του Ντ. Κέλμαν «F» των εκδόσεων Καστανιώτης, στον «Ιανό» (Σταδίου 24), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Οι συγγραφείς του κόσμου στον Ιανό» με τον Ανταίο Χρυσοστομίδη. Παρών θα είναι και ο ίδιος ο συγγραφέας.
